از جمهوری موز تا مافیای موز

آخرین نیوز: آمار گمرک ایران نشان می‌دهد که واردات انواع موز به کشور طی پنج سال گذشته روندی صعودی داشته؛ به طوری که حجم وارد موز به کشور از 165 میلیون دلار در سال 1385 به بیش از 404 میلیون دلار در سال 1390 رسیده است.
به گزارش ایسنا، براساس آمار گمرک ایران طی پنج سال 1385 تا 1390 وزن موز وارداتی به ایران تنها حدود 46 هزار تن افزایش یافته اما ارزش واردات موز بیش از 2.4 برابر شده است. ارزش واردات موز به کشور طی پنج سال فوق به ترتیب حدود 165.8، 191.5، 206.8، 367.7، 402.3 و 404.6 میلیون دلار بوده است. همچنین وزن واردات نیز طی پنج سال یاد شده به ترتیب معادل 547.7 ، 624.6، 618.9، 751.6، 639.5 و 593.1 هزار تن بوده است.
متوسط ارزش گمرکی هر تن موز وارداتی به کشور نیز از 303 دلار در سال 1385 با افزایش دو برابری به 682 در سال گذشته رسید. واردات موز به کشور در سال 1390 نسبت به سال قبل از آن از نظر وزنی و دلاری به ترتیب 7 درصد کاهش و 0.5 درصد افزایش یافت.
موز بیشترین سهم را در واردات انواع میوه به کشور داشته است؛ به طوری که در سال گذشته سهم موز از کل واردات میوه از نظر وزنی به 76.8 درصد و از نظر ارزشی به 75.3 درصد رسید.
این در حالی است که ایران صادرات موز بسیار ناچیزی داشته است؛ به طوری که سهم صادرات موز از کل صادرات میوه ایران حتی به 0.5 درصد هم نمی‌رسد. موز در سال 1390 بیستمین کالای عمده وارداتی به کشور بود. این رتبه در سال 1389 معادل هجدهم بود.
بیشترین موز وارداتی ایران در سال 1390 از طریق امارات و به میزان 205.2 میلیون دلار وارد کشور شد. فیلیپین با 87.1 میلیون دلار، موزامبیک با 15.4 میلیون دلار، ترکیه با 9.1 میلیون دلار، هند با 2.8 میلیون دلار و اکوادور با 1.7 میلیون دلار از دیگر صادرکنندگان بزرگ موز به ایران طی سال گذشته بودند. مجموع صادرات موز از کشورهای چین، اندونزی، سری‌لانکا و مالزی نیز به یک میلیون دلار نرسید.
از نکات جالب توجه تجارت موز کشور در سال قبل می‌توان به افت شدید واردات از کشورهای فیلیپین، ترکیه، اکوادور و موزامبیک و همچنین افزایش واردات از امارات و هند اشاره کرد.
در سال 1389 امارات با 178.4 میلیون دلار، اصلی‌ترین مبدا ورود موز به ایران بود. فیلیپین با رقم چشمگیر 157.1 میلیون دلار دومین صادرکننده موز به ایران بوده و ترکیه با 41.1 میلیون دلار سوم شده بود. صادرات از اکوادور نیز به 12.1 میلیون دلار رسیده بود. صادرات موز از دو کشور هند و موزامبیک نیز به ترتیب به 5.6 و 6.9 میلیون دلار رسید.
به گزارش ایسنا، استان سیستان و بلوچستان گفت رتبه نخست تولید موز را در كشور دارد و در این راستا سالانه 113هزار تن محصول در این استان برداشت می‌شود. درحال حاضر بیش از 4800 هكتار از زمينهاي شهرستانهاي چابهار، كنارك، سرباز و نيكشهر به باغ موز اختصاص دارد.
حدود هشت هزار نفر در استان به‌صورت مستقيم و غيرمستقيم در كار توليد موز اشتغال دارند. مناطق جنوبي استان سيستان و بلوچستان به سبب همجواري و نزديكي به درياي عمان از توانمندي و ظرفيت بالايي در زمينه كاشت و برداشت موز برخوردار است.
تجارت موز در ایران درحالی طی چند سال اخیر بسیار پررونق بوده که به گفته نمایندگان مجلس و فعالان بازار میوه انحصار واردات موز به کشور در اختیار تعداد بسیاری محدودی بوده که این افراد در مواقع مختلف با بهم ریختن بازار سود کلانی را به جیب می‌زنند.
چندی پیش که قیمت موز در بازار میوه به شدت افزایش یافته و حتی دو برابر شد، عضو کمیسیون کشاورزی مجلس با بیان این‌که سود واردات و گرانفروشی موز به جیب چند نفر می‌رود، خبر داد که واردکنندگان موز که تعداد بسیار محدودی هستند از مدتها پیش اقدام به واردات این میوه با قیمت پایین و با ارز دولتی کرده و پس از نگهداری موزها در انبارها قیمت آن را افزایش داده‌اند.
در دنیای سیاست، اصطلاحی تحت عنوان جمهوری موز وجود دارد. جمهوري موز عمدتا به كشورهاي بي‌ثباتی گفته مي‌شود كه از لحاظ اقتصادي تنها به يك محصول مانند موز تكيه دارند و يك گروه فاسد ثروتمند آنها را اداره مي‌كنند. هندوراس و گواتمالا از جمله جمهوریهای موز در جهان محسوب می شوند. به نظر می رسد علاوه بر اصطلاح جمهوری موز باید اصطلاح مافیای موز را نیز انحصارا درباره تعداد معدودی از کشورها از جمله ایران بکار برد. کشورهایی که واردات موز در آنها در اختیار تعداد معدودی بوده که هر وقت بخواهند بازار را دستکاری کرده و با به همین ریختن اوضاع سودهای میلیاردی به جیب می‌زنند.