اين مسئله اشاره‌اي به بزرگ‌ترين مشتري نفت ايران، يعني چين دارد كه بعد از اعمال تحريم‌هاي بيش‌تر امريكا و اتحاديه اروپا مي‌تواند نفت ايران را به قيمت مقرون به صرفه‌تري خريداري كند و اين مهم‌ترين مسئله براي چين در عدم حمايت از تحريم‌هاي اقتصادي كشورهاي غربي است. حال بايد ديد كه در روزهاي آينده شاهد چه اتفاقاتي خواهيم بود.

البته بايد اين مسئله را نيز مورد تاكيد قرار داد كه نفت در صادرات ايران به چين سهم به سزايي دارد و ايران به دليل ويژگي‌هاي اقتصادي و تك‌محصولي بودن اقتصاد، تنها نفت به چين صادر مي‌كند و صادرات عمده ديگري به اين بازار بزرگ ندارد. اين‌كه آيا صادرات نفت مي‌تواند به عنوان يك اهرم در روابط ايران و چين عمل كند جاي سوال است.

اگر چين بخواهد همچنان به مخالفت با اعمال تحريم‌هاي اقتصادي عليه ايران بپردازد بايد فشارهاي اعمالي از طرف امريكا را پشت سر بگذارد. تاكنون با وجود تلاش‌هاي امريكا براي همراه كردن مقام‌هاي چين با تحريم نفتي ايران، پكن مخالفت خود را با تحريم‌هاي يك‌جانبه عليه تهران اعلام كرده است.

هرچند تيموتي گئيتنر، وزير اقتصاد امريكا با هدف جلب حمايت پكن از تحريم نفتي عليه ايران به چين رفته بود اما مقامات اين كشور هيچ نرمشي از خود در مخالفت با تحريم‌هاي واشنگتن نشان ندادند. اخيرا نيز يك شركت چيني به دليل مبادلات تجاري با ايران مورد تحريم ايالات متحده قرار گرفته است.

دولت امريكا چند روز پيش شركت نفتي چيني «چواي چن رونگ» را كه بزرگ‌ترين وارد‌كننده فرآورده‌هاي نفتي از ايران است، تحريم كرده است كه اين اقدام مورد مخالفت جدي چين قرار گرفته است. از ديدگاه چيني‌ها اعمال تحريم عليه يك شركت چيني براساس يك قانون داخلي امريكا، اصلا معقولانه نيست و با محتواي قطعنامه‌هاي شوراي امنيت درباره موضوع هسته‌اي ايران همخواني ندارد.

هرچند مقامات چين تاكيد دارند كه موضوع فعاليت‌هاي اقتصادي بايد از مسئله هسته‌اي ايران و تحريم‌هاي اعمالي بر آن جدا باشد، اما بديهي است كه در نظر رهبران كشورهاي غربي اين مسائل از هم جدا نيست. يكي از سوالات جدي پيش آمده در حال حاضر اين است كه نقش چين در كمرنگ كردن تحريم‌هاي اعلامي از سوي امريكا عليه ايران چيست و آيا چين سرانجام به تحريم‌ها عليه ايران مي‌پيوندد يا خير؟

از نظر برخي از كارشناسان امور بين‌الملل دولت چين به ملاحظات بلندمدت و اساسي فكر مي‌كند و به‌طور مستقل تصميم‌گيري مي‌كند، بنابراين درباره تحريم بانك مركزي و تحريم نفتي، اقدام خاصي نخواهد داشت و در نهايت در تحريم غربي‌ها عليه ايران شركت نخواهد كرد. البته در سياست بين‌الملل هيچ امري غير ممكن نيست و اين احتمال نيز وجود دارد كه سرانجام چيني‌ها نيز به صف تحريم‌كنندگان ايران بپيوندند.