دلیل اصلی تورم در ایران فساد اقتصادی است

فرارو- تورمی که اکنون وجود دارد بیشتر محصول فساد اقتصادی است و اگر این فساد حذف شود و منابع به جای آنکه در این چرخه فاسد در جریان باشد به کارآفرینان واقعی و تولیدکنندگان بخش خصوصی تحت یک قانون نظام مند اصولی پرداخت شود و نه اینکه از داخل آن آقای آریا و اینطور مناسبات بیرون بیاید؛ در این صورت می تواند به کاهش تورم کمک کند.

دکتر حسین راغفر استاد دانشگاه و کارشناس مسائل اقتصادی با بیان مطلب بالا در گفتگو با فرارو دیدگاه خود درباره اولویت هدف گذاری اقتصاد ایران را چنین بیان داشت.

• این نکته که میان تورم و بیکاری رابطه ای معکوس وجود دارد در شرایطی صحیح است که تورم خیلی بالایی نداشته باشیم. یعنی این رابطه در شرایط عادی صدق می کند.

• به اعتقاد من امروز اصلی ترین مسئله ما اشتغال است و چنانچه مسئله اشتغال اولویت اول قرار بگیرد این امر خود به کاهش تورم می انجامد.

• ضمنا به اعتقاد من مسئله تورم در ایران بیش از هر چیز یک تورم ساختاری است. یعنی تورم تا حدود زیادی به ساختارهای اقتصاد ایران مربوط می شود و سیاست های غلط دولت ها آن را به شدت جریحه دار و تشدید می کند.

• یکی از عمده ترین کاستی های ساختاری که با آن مواجه هستیم مسئله ساختار تولید است و این ساختار تولید کنونی و شیوه استفاده از محصولات حاصل از این ساختار تولید، خود زاینده تورم در ایران است. به این معنا که ساخت تولیدی ما عمدتا حول تولید نفت ایجاد می شود و سپس شیوه دلبخواهی غلط مدیریت منابع نفتی در ایران باعث شکل گیری تورم ساختاری می شود.

• به اعتقاد من اگر بخواهیم اقتصاد در ایران اصلاح شود باید از اصلاحات در ساختار تولید شروع کنیم و اینکه تولید در ایران حول اقتصاد نفت شکل بگیرد منتهی در این بازسازی باید تکمیل زنجیره ارزش افزوده در بخش تولید نفتی هدف اصلی اصلاحات باشد. به این معنا که ما هنوز به سیاق یکصد سال گذشته در حال صادرات نفت خام هستیم؛ در حالی که این نفت می تواند ده هزار مشتقه داشته باشد. تامین و تولید این مشتقات در ایران ارزش افزوده بسیار بالایی دارد که صدها برابر آنچه که امروز از درآمد نفت حاصل می شود، است.

• نیل به این مقصود از طریق اصلاح ساختار تولید کشور امکان پذیر است که این موضوع مستلزم بازتعریف و بازسازی کل اقتصاد و نظام تصمیم گیری در کشور است. در این فرایند مسئله تربیت نیروی انسانی، نظام آموزش و پرورش، نظام مالیاتی و همه اینگونه موارد و به تبع آنها تمام مناسبات اجتماعی تغییر خواهند کرد. در این صورت ما به کلی در یک کهکشان دیگری سیر خواهیم کرد که می تواند تضمین کننده توسعه اجتماعی و اقتصادی کشور هم باشد.

• در این شرایط ما شدیدا نیازمند نیروی انسانی ای خواهیم بود که به یاری تکمیل این زنجیره ارزش افزوده صنعت نفت بیاید. در این صورت ما نه تنها بیکار نخواهیم داشت بلکه با کمبود نیروی انسانی مواجه خواهیم شد.

• در صورتی که ما اشتغال را هدف قرار دهیم، اشتغال به افزایش تولید ملی می انجامد و طرف عرضه اقتصاد را افزایش می دهد که این موضوع خود می تواند موجب کاهش فاصله عرضه و تقاضا و در نتیجه کاهش تورم در جامعه شود.

• در چنین فضایی به دلیل افزایش درآمدهای افرادی که شاغل می شوند، تقاضا در اقتصاد نیز افزایش می یابد که موجب رونق سرمایه گذاری های بعدی شده که این سرمایه گذاری ها موجب افزایش تولید می شود که افزایش تولید دوباره چرخه اقتصاد را به جریان می اندازد؛ چرخه ای که اکنون تقریبا ایستاده است و بدین ترتیب با به جریان افتادن چرخه اقتصاد تورم کاهش خواهد یافت.

• برای اینکه بتوان به یک تورم پایین در اقتصاد کشور دست پیدا کرد ناگزیر از اصلاحات اصلی در ساختار تولید کشور هستیم که در آن صورت مدیریت منابع نفتی و درآمدهای حاصل از آن باید کاملا متفاوت از شیوه دلبخواهی کنونی باشد.

• در این شرایط تنها استفاده مجاز از منابع نفتی که سرمایه های طبیعی کشور هستند، تبدیل به اشکال دیگر سرمایه از جمله سرمایه های انسانی، طبیعی و زیرساختی و فیزیکی می باشد. چون این سرمایه ها، سرمایه های بین نفتی هستند و می توانند فرصت های زندگی بهتر برای نسل کنونی و فرصت های بهتر برای نسل های آینده را تامین کنند و بدین لحاظ فقط این زمینه ها، زمینه های مجاز استفاده از آن منابع خواهد بود و نه اینکه این منابع برای واردات گوشت، نان، آرد و ... استفاده شود.

• بنابراین به اعتقاد من اولویت اصلی، پرداختن به مسئله اشتغال است که می تواند به تبع خود مسئله تورم را هم حل کند.

• تورم در اقتصاد ایران بدلیل عدم تعادل های متعدد نمی تواند کنترل شود مگر اینکه بسیاری از این عدم تعادل ها حل شود که بخشی از این عدم تعادل ها سیاسی، اجتماعی و فرهنگی است و بخشی دیگر هم اقتصادی است که در این بخش به عدم تعادل های بین طرف عرضه و تقاضا برمی گردد که همانطور که عرض کردم تولید می تواند به کاهش فاصله میان عرضه و تقاضا کمک کند.

• دلیل اصلی تورم در ایران فساد اقتصادی است. البته فساد سیاسی، اجتماعی و فرهنگی هم وجود دارد، اما اصلی ترین مسئله، فساد اقتصادی می باشد.

• اگر ما منابع موجود خود را به بخش های مختلف تولید اختصاص دهیم خود به خود اشتغال تامین می شود. اختصاص این منابع به ویژه می تواند به بخش هایی صورت بگیرد که اشتغال زا است. یعنی در شرایط کنونی که ما با بیکاری گسترده مواجه هستیم این سرمایه گذاری ها باید به سمت سرمایه گذاری های کاربر یا اشتغال بر متمایل باشد تا به سرمایه گذاری های سرمایه بر.

• البته این موضوع به این معنا نیست که ما باید از سرمایه گذاری های سرمایه بر غفلت کنیم، اما می توانیم در شرایط کنونی و در ابتدا روی سرمایه گذاری های کاربر و اشتغال بر تاکید کنیم.

• تورمی که اکنون وجود دارد بیشتر محصول فساد اقتصادی است و اگر این فساد حذف شود و منابع به جای آنکه در این چرخه فاسد در جریان باشد به کارآفرینان واقعی و تولیدکنندگان بخش خصوصی تحت یک قانون نظام مند اصولی پرداخت شود و نه اینکه از داخل آن آقای آریا و اینطور مناسبات بیرون بیاید؛ در این صورت می تواند به کاهش تورم کمک کند.

• درست است که این موضوع یک اقدام انبساطی است اما ناگزیر از انجام این کار هستیم و اگر به صورت سالم و درستی انجام شود موجب افزایش اشتغال و کاهش تورم خواهد شد.

• اما اگر قرار باشد به صورتی که بانک ها عمل کردند، یعنی منابع را به صورت رانت ها و اعتبارات بانکی به اشخاص خاصی داده که این افراد بیشتر وارد فعالیت های دلالی و واسطه گری می شوند یا اینکه منابع گسترده ای را از کشور خارج می کنند، در این صورت عوارضی مانند افزایش تورم را در پی خواهد داشت. کما اینکه تورم کنونی محصول این روابط فاسد می باشد.

• اما اگر این اقدام در یک مسیر درست صورت بگیرد و منابع به صورت سامان یافته ای تخصیص داده شود قطعا موجب کاهش تورم خواهد شد.