روزنامه اعتماد: مركز پژوهشهاي مجلس در گزارشي كه پيرامون «لايحه افزايش سرمايه جمهوري اسلامي ايران در صندوق اوپك براي توسعه بينالمللي» ارائه كرد نسبت به از دست رفتن جايگاه ايران در اوپك و صنعت نفت دنيا ابراز نگراني كرد.
مركز پژوهشهاي مجلس در اين گزارش در ابتدا آورده است: بررسي وضعيت كشورهاي مختلف دنيا نشان ميدهد كه اين كشورها در برخي متغيرهاي كلان اقتصادي و استفاده از امكانات زيربنايي از وضعيت مناسبي برخوردار نيستند. در اين ميان برخي سازمانها و نهادهاي بينالمللي تلاش ميكنند در اينخصوص تغييراتي را ايجاد كنند. در مورد ايجاد تغييرات در اين وضعيت و حركت در مسير بهتر بهمنظور ارتقاي برخي از اين شاخصها، گروهي معتقدند براي دستيابي به وضعيت مناسب و پايدار در اين شاخصها و امكانات زيربنايي، لازم است نهادهاي مناسب ايجاد شود.
اين مركز با اشاره به اين نكته كه اوپك نيز براي ارتقاي شاخصهاي مورد نظر و ايجاد امكانات زيربنايي در كشورهاي كمتر توسعهيافته و فقير تمهيداتي را در نظر گرفته كه اين لايحه در راستاي اين هدف است، آورده: براي اين منظور كشورهاي عضو اوپك، صندوق اوپك براي توسعه بينالمللي را تاسيس كردند
اما مركز پژوهشها در مورد لايحه دولت معتقد است: لايحه افزايش سرمايه جمهوري اسلامي ايران در صندوق اوپك براي توسعه بينالمللي بهمنظور رعايت اصول قانون اساسي تقديم مجلس شوراي اسلامي شد. در مقدمه توجيهي لايحه آمده است: بهمنظور حفظ رتبه جمهوري اسلامي ايران با دارا بودن 29/15 درصد از سهام صندوق اوپك و در راستاي اجتناب از كاهش سهم كشورمان در اين نهاد بينالمللي، لايحه مورد نظر ارائه ميشود.
بنا بر اعتقاد مركز، حفظ موقعيت ايران در اين سازمان بهدليل رقابتهايي كه در اين سازمان بين ايران و ديگر كشورها از جمله عربستان سعودي وجود دارد از نكات بسيار مهم است. اما آنچه باعث ميشود موقعيت ايران در اين سازمان تقويت شود، حفظ جايگاه توليد و ميزان استخراج نفت خام است. در اين مورد با توجه به تحولاتي كه در منطقه و دنيا به وجود آمده است، بهنظر ميآيد كه وضعيت ايران در اين مورد در حال تغيير است. يكي از كارشناسان مركز پژوهشهاي مجلس با اشاره به اين نكته كه ايران بهرغم سه دهه بحران ناشي از جنگ تحميلي و تحريمهاي اقتصادي، با وجود ذخاير عظيم نفتي و نيروي انساني ماهري كه زمينه مساعدي را براي تداوم توليد فراهم كرده است، توانسته همچنان جايگاه خود را به عنوان دومين توليدكننده نفت اوپك حفظ كند ميافزايد: اما اين هشدار نيز بسيار ضروري است كه اگر از فرصتهاي سرمايهگذاري استفاده سريع نشود، موقعيت كنوني ايران در آينده نهچندان دور، توسط توليدكنندگان ديگر اين سازمان نظير عراق و كويت، بهشدت تهديد خواهد شد. در اين ميان عراق از جمله كشورهاي عضو اوپك است كه با قراردادهايي كه اخيرا منعقد كرده است، بهزودي قادر خواهد بود توليد نفت خام خود را به ميزان قابل توجهي افزايش دهد، در حالي كه اين كشور همواره در اوپك خواهان سهمي برابر با ايران بوده است، اما با افزايش توليد نفت اين كشور، قطعا در چند سال آينده سهم توليد عراق از ايران فزوني خواهد گرفت (بهويژه كه اين كشور هنوز در خارج از سهميه توليد سازمان اوپك قرار دارد و عملا هيچ تعهد محدوديت توليدي در مقابل سازمان ندارد). بهعلاوه عراق از نظر سياسي همواره يك رقيب حساس در مقابل ايران است. فزوني توليد نفت اين كشور، يقينا ايران را در آينده با چالشهايي روبهرو خواهد ساخت.
در بخش گاز نيز اين مساله در برابر قطر قرار دارد. با ايجاد مازاد ظرفيت توليد، ايران نيز ميتواند به سهمخواهي و افزايش سهميه خود در سازمان اوپك (با توجه به افزايش تقاضاي جهاني نفت در آينده) بپردازد. اين امر ميتواند امنيت ملي كشور را نيز تقويت كند.