خشک شدن تالاب گندمان که بيش از همه به دليل رعايت نشدن حقابه تالاب است، در زمستان امسال پاي پرندگان مهاجر را از اين تالاب بريده. علاوه بر اين بخش اعظم پرندگان بومي نيز از تالاب کوچ کرده اند. اين در جايي است که گندمان يکي از 10 تالاب برتر پرنده نگري در ايران است.
خبرگزاري ميراث فرهنگي- گروه محيط زيست- تالاب گندمان در سالهاي گذشته يکي از سايتهاي مهم زمستانگذراني پرندگان مهاجر به خصوص درناها بود، اما امسال به علت خشکي تالاب هيچ پرندهاي به تالاب نيامده و حتي پرندگان بومي نيز از آنجا کوچ کردهاند. محليها ميگويند که امسال صداي هيچ پرندهاي در گندمان شنيده نشده است. بر همين اساس اين تالاب که يکي از سايتهاي مهم تماشاي پرندگان در ايران به حساب ميآمده و به لحاظ گردشگري ارزش بالايي داشته، در عمل کارکرد خود را از دست داده است.
«هومان خاکپور»، از فعالان محيط زيست در چهارمحال و بختياري و مدير وبلاگ ديدهبان طبيعت بختياري در گفت و گو با CHN با بيان اين مطلب گفت: «ريشسفيدان منطقه ميگويند که تاکنون سابقه نداشته تالاب تا اين حد بيپرنده باشد.»
به گفته خاکپور، در تالاب از دستههاي چند صدتايي پرندگان خبري نيست و به علاوه به نظر ميرسد که تنها 20 درصد پرندگان بومي در آن باقي ماندهاند.
خاکپور دلايل خشکي تالاب و در نهايت قهر پرندگان با تالاب را بيش از همه در سدي که در بالادست تالاب ساخته شده است مي داند با اين توضيح که: «تالاب چغاخور و گندمان يک زنجيره تالاب هستند و تنها 20 کيلومتر با هم فاصله دارند، بنابراين وقتي روي تالاب چغاخور سد زده شد، اين موضوع به رعايت نشدن حقابه گندمان انجاميد.» در سدي که بر تالاب چغاخور زده شده است، آب براي مصارف صنعتي و کشاورزي ذخيره ميشود.
به گفته خاکپور و بر اساس مستندات تحقيقي که دانشگاه شهرکرد در اين باره انجام داده، در کنار خشکسالي در منطقه، حدود 200 هکتار از زمينهاي اطراف تالاب با پيشرفت کشاورزي تغيير کاربري دادهاند و اين زمينها به بخش کشاورزي اختصاص يافته که اين محيط زيست تالاب را به شدت تهديد ميکند.
همچنين چاههاي قانوني و غيرقانوني موجب آسيب به سفرههاي آب زيرزميني و در نهايت خشکي تالاب شدهاند. خاکپور در اين باره مي گويد: «چاههاي جديد برقي هستند و نظارتي بر ميزان برداشت آنها وجود ندارد و در نتيجه بيش از حد ظرفيت سفرههاي آب زيرزميني از آنها برداشت ميشود.»
تمامي اين دلايل به اضافه برداشت دستي علوفه در نيزارها_محل لانه گذاري پرندگان_ و نيز ورود بي رويه دام موجب رفتن تالاب گندمان به سوي بحران و در نتيجه بروز آتشسوزي در آن شده اند.
تالاب گندمان در دفتر بين المللي تحقيقات پرندگان آبزي به ثبت رسيده و به عنوان زيستگاهي ارزشمند در ميان زيستگاههاي مهم پرندگان در کشور شناسايي شده است.