پيشنهاد انتقال آب خليج فارس به کرمان

روزنامه ابتکار: کاهش شديد بارندگي، برداشت منفي 1.1 ميليارد مترمکعبي از منابع آب زيرزميني، اجرايي نشدن انتقال آب حوزه به حوزه و عدم برنامه‌ريزي براي بهره‌وري از منابع موجود، وضعيت منابع آبي کرمان را به مرحله هشدار رسانده‌است.
به گزارش مهر، کرمان استاني کويري است که از پائين‌ترين سطح بارش در کشور، در شرايط عادي برخوردار است اما خشکسالي 15 ساله و تداوم آن در سال جاري، ميزان بارندگي اين استان را از حد نرمال نيز پائين‌تر آورده‌است به‌طوري‌که برخي از شهرهاي مهم استان کرمان در بخش کشاورزي، در فهرست ميزان بارندگي جزو سه شهر انتهاي جدول قرار گرفته‌اند که مي‌توان در اين خصوص به رفسنجان و انار اشاره کرد.
بروز اين وضعيت در سال جاري و افت شديد منابع آبي دشت‌هاي کرمان حتي موجب شده‌است در کنار اتمام منابع آبي و يا شور شدن آنها، محل‌هاي طبيعي ذخيره آب زيرزميني نيز در حال تخريب قرار گيرد که نتيجه‌اي جز نشست دشت‌هاي کرمان را در بر ندارد. اين در حالي است که همچنان برداشت 1.1 ميليارد مترمکعبي آب به صورت منفي در کرمان ادامه دارد و نکته جالب توجه اين‌که، نقش چاه‌هاي غيرمجاز در اين زمينه غيرقابل انکار است. ميزان بارندگي در کرمان به حدي گزارش شده‌است که تقريبا هيچ تاثيري بر منابع آبي نداشته‌ و عملا نيز آبي براي استحصال، در بخش آب‌هاي سطحي قابل استحصال وجود نداشته‌است.
از سوي ديگر طرح‌هاي آبياري مکانيزه به کندي پيش مي‌رود، در حالي‌که با توجه به وضعيت استان کرمان در بخش منابع آبي، بارها در خبرگزاري مهر پيشنهاد شده‌است که مسئولان وزرات جهاد کشاورزي در اين بخش به کرمان نگاه ويژه داشته باشند اما هيچ اقدامي صورت نگرفته‌است و توجه نشده که اين استان، يک‌سوم باغ‌هاي کشور را در خود جاي داده‌است و محصولي استراتژيک همچون پسته که جزو صادرات غيرنفتي عمده محسوب مي‌شود و سالانه 1.6 ميليارد دلار ارز عايد کشور مي‌کند، در معرض خطر جدي قرار گرفته‌است.
بي‌توجهي به اين امر، عملا موجب شده در برخي از دشت‌هاي کرمان به دليل بالا رفتن سختي آب يا به قول کشاورزان تلخ شدن آب، ديگر امکان آبياري مکانيزه وجود نداشته باشد.در اين ميان طرح‌هايي همچون انتقال آب خليج فارس که در بسياري از کشورهاي حوزه خليج فارس در حال اجرا است و در برخي از شهرهاي داخل کشور همچون کيش و قشم نيز دنبال مي‌شود، با تاخير مواجه شده و سالهاست هرزمان که از مسئولان در اين خصوص پرسش مي‌شود، جواب هميشگي را مي‌دهند که طرح در مرحله مطالعه است. به نظر مي‌رسد با ادامه روند کنوني و مشکلات تامين آب در کرمان، بايد طرح انتقال آب از خليج فارس را با جديت بيشتر و در فاز عملي دنبال کرد. اين درحالي است که رئيس مرکز پيش‌بيني هواشناسي کرمان نيز در گفت‌وگو با مهر، از کاهش شديد باران گفته‌است به‌طوري‌که در سال زراعي جديد در استان کرمان 47.8 ميليمتر باران باريده‌است.جيرفت، بم، کهنوج، رفسنجان، انار لاله زار، شهداد، سيرجان، بافت و زرند شاهد کاهش بارندگي در استان بوده‌اند.
رئيس شرکت مهندسي آب و فاضلاب کشور اظهار داشت: در استان کرمان به دليل محدوديت منابع آبي و افت سفره‌هاي آبي، ناچار از رگه‌هاي آب استفاده مي‌کنيم. از اول سال آبي جديد که مهرماه 90 است، تاکنون 22ميليمتر بارندگي در استان کرمان داشته‌ايم که متوسط بلند مدت آن 77ميليمتر است و در اين مدت هيچ جريان سطحي در سطح رودخانه‌هاي استان که مقدمه ايجاد باران است، مشاهده نشده‌است. ثمره هاشمي با بيان اين‌که از لحاظ وضعيت ذخاير آبي در سطح مناسبي نيستيم، يادآورشد: با توجه به روند رو به رشد نياز به آب درسطح جامعه، آب موجود به هيچ وجه جوابگوي نيازمان نيست و به عبارت ديگر مي‌توان گفت وضعيت منابع آب در ايران رو به وخامت است. در بيشتر مناطق کشور مانند استان کرمان، کمبود آب و منابع آب شيرين به منابع آب زيرزميني فشار فزاينده‌اي وارد کرده‌است.ثمره هاشمي اظهار داشت: بحث طرح‌هاي انتقال آب از مناطق ديگر به استان کرمان با تعارضات اجتماعي در محل مبدا و با اما و اگرهايي مواجه شده‌است و قيمت تمام شده هر متر آب را براي کشاورزي، غيراقتصادي نشان مي‌دهد.11 هزار حلقه چاه غيرمجاز در استان کرمان داريم، برداشت آب استان کرمان 6.7 ميليارد متر مکعب و جذب آب به سفره‌هاي زيرزميني، 5.6 ميليارد مترمکعب است که بيلان منفي 1.1ميليارد مترمکعبي را نصيب استان کرده‌است.رئيس دانشگاه علوم محيطي ماهان نيز ضمن اشاره به اين‌که طرح انتقال آب از درياهايي چون خليج فارس و خزر به داخل شهرهاي کشور شدني است، گفت: برخي از افراد مي‌گويند: اين طرح توجيه اقتصادي ندارد و نام خودشان را کارشناس آب گذاشته‌اند در حالي که شخصا به مسئولين دولتي اعلام کردم؛ ما اين انتقال آب را با صرفه اقتصادي انجام مي‌دهيم.محمد باقر خانجاني ادامه داد: يکي از اشتباهات ديگر کارشناسان آب اين است که کارشان را جدي نمي‌گيرند و مسئله راندمان پايين آبياري که سالهاست از 38 درصد در کشور بالاتر يا پايين نرفته را در دهان سياست مداران انداختند.وي در انتقاد به برخي از سياست‌هاي مربوط به حوزه آب کشور نيز گفت: در کشور ما حرف کارشناسان مطرح علمي و محققين در اين زمينه، جدي گرفته نمي‌شود.
خانجاني بيان داشت: در حال حاضر در خليج فارس، روزانه 500 هزار متر مکعب آب دريا شيرين مي‌شود و در مناطقي چون کيش، کنارک و قشم مصرف مي‌شود در حالي که مي‌توانيم با صرفه اقتصادي اين امر را تبديل به 500 هزار متر مکعب آب در ثانيه کنيم.اين محقق افزود: در حالي که هزينه تسويه يک متر مکعب آب دريا با تسويه يک متر مکعب آب چاه يکسان است به محض آن‌که گفته مي‌شود آب خزر يا خليج فارس بايد شيرين شود، صفي از مخالفين در برابر اين گفته تشکيل مي‌شود که از اصل موضوع هيچ اطلاعي ندارند. وي نبود مهندسين جدي در حوزه آب را يکي ديگر از دغدغه‌هاي منابع آبي کشور دانست و گفت: متاسفانه کارشناسان ما شناخت درستي از مسائل آب ندارند و بعضا هم مسائل و مشکلات آب را غيرقابل حل اعلام مي‌کنند.