دانشمندان احتمالاً فهمیده‌اند که مسن‌ترین زن دنیا چگونه ۱۱۷ سال عمر کرد؛ تصویر بالا او را در سال ۱۹۲۵ در ۱۸ سالگی نشان می‌دهد. یافته‌های جدید از بررسی دی‌ان‌ای زنی ۱۱۷ ساله نشان می‌دهد این زن ژنومی بسیار استثنایی داشت که راز طول عمر خارق‌العاده‌ی او را در خود پنهان کرده بود.

داستان زندگی انسان همیشه با گذر بی‌امان زمان گره خورده است، اما به نظر می‌رسد برخی افراد، مانند ابرصدساله‌ها، راهی برای به‌تعویق‌انداختن تقدیر ناگزیر پیدا کرده‌اند. مطالعه‌ای جدید روی دی‌ان‌ای زنی به نام ماریا برانیاس موررا که ۱۱۷ سالگی زندگی کرد، نشان می‌دهد که یکی از اسرار عمر خارق‌العاده‌ی وی، این بود که به‌طرز استثنایی ژنومی جوان داشت.

جهش‌های نادر ژنتیکی در بدن ماریا برانیاس با طول عمر بیشتر، عملکرد قوی‌تر سیستم ایمنی و سلامت قلب و مغز در ارتباط بودند. دانشمندان اسپانیایی می‌گویند اکنون از این یافته‌های تازه برای «بازنگری در زیست‌شناسی پیری انسان، شناسایی نشانگرهای زیستی پیری سالم و ارائه‌ی راهبردهای احتمالی برای افزایش طول عمر» استفاده می‌کنند.

به‌گزارش ساینس‌آلرت، نتایج مذکور از نمونه‌های خون، بزاق، ادرار و مدفوعی به دست آمد که برانیاس پیش از درگذشتش در سال ۲۰۲۴، زمانی که عنوان مسن‌ترین فرد زنده‌ی جهان را داشت، داوطلبانه اهدا کرده بود.

به گفته‌ی پژوهشگران مؤسسه تحقیقات لوسمی خوزه کارراس در بارسلونا، سلول‌های برانیاس «احساس» و «عملکردی» بسیار جوان‌تر از سن تقویمی او داشتند. او بیش از ۳۰ سال بیشتر از میانگین امید به زندگی زنان در کاتالونیا عمر کرد. در سالخوردگی نیز سلامت عمومی او چشمگیر بود؛ سلامت برجسته‌ی قلب‌وعروق و سطح التهاب بسیار پایین، از جمله ویژگی‌های بارز وضعیت جسمی او به شمار می‌رفت.

نتایج پژوهش بر نمونه‌های ماریا برانیاس نشان داد دستگاه ایمنی و میکروبیوم روده‌ی او به افراد بسیار جوان‌تر شباهت داشت. همچنین، سطح کلسترول بد و تری‌گلیسیرید در بدنش بسیار پایین و میزان کلسترول خوب به شکل چشمگیری بالا بود.

ترکیب عوامل یادشده می‌تواند دلیل سلامت شگفت‌انگیز و طول عمر استثنایی ماریا برانیاس باشد. او زندگی اجتماعی، وضعیت ذهنی و جسمی فعالی داشت، اما ژنتیک نیز نقش ویژه‌ای در این میان ایفا کرد. هرچند رژیم مدیترانه‌ای سرشار از ماست احتمالاً در طول عمر او اثرگذار بوده است، چنین عمری طولانی بیشتر نتیجه‌ی تعامل پیچیده‌ی عوامل ژنتیکی و محیطی به نظر می‌رسد.

نکته‌ی جالب این بود که دانشمندان متوجه «فرسایش شدید» تلومرهای ماریا برانیاس شدند؛ تلومرها کلاهک‌هایی در انتهای کروموزوم‌ها هستند که از ماده‌ی ژنتیکی محافظت می‌کنند و کوتاه‌شدنشان معمولاً با افزایش خطر مرگ همراه است. بااین‌حال، مطالعات اخیر نشان می‌دهد که در افراد بسیار سالخورده، تلومرها شاخص دقیقی برای سن زیستی به حساب نمی‌آیند. به بیان دیگر، تلومرهای بسیار کوتاه شاید برای برانیاس مزیت ایجاد کرده باشند. نویسندگان پژوهش مطرح می‌کنند که به‌طور فرضی، عمر کوتاه‌تر سلول‌های بدن او می‌توانسته مانع از تکثیر سرطان شود.

الوی سانتوس پوجول و الیکس نوگورا کاستییس، اپی‌ژنتیک‌دان و رهبران پژوهش می‌گویند تصویری که از مطالعه به دست می‌آید، هرچند تنها براساس یک فرد استثنایی شکل گرفته، نشان می‌دهد سن بسیار بالا لزوماً با ضعف سلامت پیوند نخورده است.

البته پژوهش روی یک فرد، آن هم چنین نمونه‌ای خارق‌العاده‌ای، محدودیت‌های بسیاری دارد. سانتوس پوجول، نوگورا کاستییس و همکارانشان در اسپانیا اذعان می‌کنند که برای تعمیم نتایج، به گروه‌های بزرگ‌تری نیاز است.

با این‌وجود، مطالعات گسترده‌تر روی افراد بسیار طولانی‌عمر در مقایسه با همسالان کوتاه‌عمرشان هم نشان داده‌اند که برخی نشانگرهای زیستی خاص می‌تواند انسان‌ها را متمایز کند؛ ویژگی‌هایی که احتمالاً توانایی مقاومت در برابر بیماری‌ها را به آن‌ها می‌بخشد.

جمعیت صدساله‌ها سریع‌ترین رشد را در جهان دارد، اما تنها یک نفر از هر ۱۰ نفری که به ۱۰۰ سالگی می‌رسند، دهه‌ی بعدی زندگی را نیز تجربه می‌کند. یافته‌های مربوط به برانیاس برای دانشمندان فرصتی نادر فراهم کرده تا مسیرهای احتمالی دستیابی به طول عمری فراتر از حد معمول را مطالعه کنند.

به گزارش زومیت، پژوهش در نشریه Cell Reports Medicine منتشر شده است.