دولت هند از اوایل دهه ۲۰۰۰ پروژه‌هایی را برای کنترل جریان آبی که از یخچال آنگسی در تبت سرچشمه می‌گیرد، بررسی کرده است؛ آبی که زندگی بیش از ۱۰۰ میلیون نفر در چین، هند و بنگلادش را در پایین‌دست تأمین می‌کند. اما این طرح‌ها همواره با مقاومت شدید ــ و گاه خشونت‌آمیز ــ ساکنان ایالت مرزی «آروناچال پرادش» مواجه شده است؛ ساکنانی که نگران‌ هستند روستاهایشان زیر آب برود و شیوه زندگی‌شان با احداث هرگونه سد از میان برود.

چین در ماه دسامبر اعلام کرد قصد دارد بزرگ‌ترین سد برق‌آبی جهان را در شهرستانی مرزی، دقیقاً پیش از آنکه رود یارلونگ زانگبو وارد هند شود، بسازد. این موضوع نگرانی‌هایی را در دهلی نو برانگیخت که رقیب دیرینه استراتژیکش ــ که بر بخشی از آروناچال پرادش ادعای ارضی دارد ــ می‌تواند از کنترل این رودخانه به‌عنوان ابزاری سیاسی یا حتی «سلاح» استفاده کند. این رودخانه از یخچال آنگسی سرچشمه می‌گیرد و در هند با نام‌های «سیانگ» و «برهماپوترا» شناخته می‌شود.

در ماه می، بزرگ‌ترین شرکت تولید برق‌آبی هند، با حفاظت پلیس، تجهیزات بررسی و نقشه‌برداری را به نزدیکی محل احتمالی «سد ذخیره چندمنظوره آپر سیانگ» منتقل کرد؛ سدی که در صورت تکمیل، بزرگ‌ترین سد کشور خواهد بود. همچنین، مقام‌های ارشد هندی نشست‌هایی را برای تسریع در ساخت این سد برگزار کرده‌اند که یکی از آنها در ماه ژوئیه به ابتکار دفتر نخست‌وزیر نارندرا مودی انجام شد. این اطلاعات را دو منبع مطلع در اختیار خبرگزاری رویترز قرار دادند و به‌دلیل حساسیت موضوعات دولتی خواستار ناشناس‌ماندن بودند.

نگرانی‌های دهلی نو در یک تحلیل دولتی هند درباره تأثیر سد چین مطرح شده که تاریخی بر روی آن درج نشده است. خبرگزاری رویترز جزئیات این تحلیل را از طریق چهار منبع تأیید کرده و برای نخستین بار این موضوع را گزارش می‌دهد.

پکن تاکنون جزئیات دقیقی درباره طرح ساخت این سد منتشر نکرده است، اما این تحلیل بر اساس مطالعات گذشته نهادهای وابسته به دولت هند از جمله «کمیسیون مرکزی آب» انجام شده و اندازه مورد انتظار پروژه چینی را در نظر گرفته است. این پروژه که عملیات ساخت آن از ماه ژوئیه آغاز شده، نزدیک به ۱۷۰ میلیارد دلار هزینه خواهد داشت.

برآورد دهلی نو این است که این سد چینی به پکن امکان می‌دهد تا ۴۰ میلیارد مترمکعب آب ــ کمی بیش از یک‌سوم کل آبی که سالانه در یک نقطه کلیدی مرزی دریافت می‌شود ــ را منحرف کند. به گفته منابع و سند مذکور، اثر این انحراف به‌ویژه در ماه‌های غیر موسمی، زمانی که دما بالا می‌رود و زمین‌های وسیعی در هند خشک و بایر می‌شوند، بسیار شدید خواهد بود.

پروژه آپر سیانگ می‌تواند با ظرفیت ذخیره‌سازی پیش‌بینی‌شده ۱۴ میلیارد مترمکعب این مشکل را کاهش دهد و به هند امکان دهد در فصل خشک آب رهاسازی کند. این بدان معناست که اگر سد هندی ساخته نشود، شهر بزرگ گواتی ــ که اقتصاد آن به صنایع و کشاورزی پرمصرف وابسته است ــ با کاهش ۱۱ درصدی تأمین آب مواجه خواهد شد، نه ۲۵ درصد.

به گفته این منابع، این پروژه همچنین می‌تواند از هرگونه اقدام احتمالی پکن برای رهاسازی سیلاب‌های ویرانگر به سمت پایین‌دست جلوگیری کند.

طبق سند مذکور و اظهارات منابع، اگر سد هند در حداقل سطح برداشت (جایی که آب کمتر از ۵۰ درصد ارتفاع سد ذخیره شده است) قرار داشته باشد، قادر خواهد بود به‌طور کامل هرگونه آب اضافی ناشی از تخریب یا رهاسازی ناگهانی در زیرساخت‌های چین را جذب کند. دو منبع دیگر نیز گفتند که هند در حال بررسی پیشنهادی است که بر اساس آن، سد همواره ۳۰ درصد خالی بماند تا برای موج‌های غیرمنتظره احتمالی آمادگی داشته باشد.

سخنگوی وزارت خارجه چین در پاسخ به پرسش‌های خبرگزاری رویترز گفت که پروژه‌های برق‌آبی «مورد تحقیقات علمی دقیق در زمینه ایمنی و حفاظت از محیط زیست قرار گرفته‌اند و هیچ تأثیر نامطلوبی بر منابع آب، محیط زیست یا زمین‌شناسی کشورهای پایین‌دست نخواهند داشت».

«چین همواره رویکردی مسئولانه در قبال توسعه و بهره‌برداری از رودخانه‌های مرزی داشته و ارتباط و همکاری بلندمدت خود را با کشورهای پایین‌دست مانند هند و بنگلادش حفظ کرده است.»

وزارت خارجه هند اعلام کرده است که دیپلمات ارشد این کشور، سوبراهمانیام جایشانکار، در دیداری با همتای چینی خود در تاریخ ۱۸ آگوست نگرانی‌ها درباره این سد را مطرح کرده است. یکی از معاونان جایشانکار نیز در ماه آگوست به قانون‌گذاران گفته بود که دولت در حال اجرای اقداماتی برای حفاظت از جان و معیشت شهروندان مناطق پایین‌دست است—از جمله احداث سد.