دوشنبه، 13 مرداد ماه 1404 = 04-08 2025
تبعات امنیتی و نظامی کشیدن ماشه برجام همزمان با بی‌اعتمادی به روسیه
روزنامه‌های داخلی امروز بازتاب‌دهنده مجموعه‌ای از تناقضات و بحران‌های حکومت در سطح داخلی و بین‌المللی‌اند. از بی‌اعتمادی آشکار به روسیه به‌عنوان یک متحد راهبردی، تا هشدار درباره فعال‌سازی مکانیسم ماشه و بن‌بست گفت‌وگو با غرب؛ از سردرگمی دستگاه‌های فرهنگی در بازسازی روایت جنگ غزه، تا سلطه تندروها بر رسانه‌های رسمی. در همین حال، لحن تهدیدآمیز یکی از چهره‌های رسانه‌ای جمهوری اسلامی (حسین شریعتمداری) علیه رئیس جمهور آمریکا، صراحتاً در مرز اقدام تحریک‌آمیز بین‌المللی قرار می‌گیرد.
روزنامه فرهیختکان متعلق به ولایتی مشاور خامنه ای امروز در گزارشی از احتمال فعال شدن مکانیسم ماشه ابراز نگرانی کرد و نوشت: اگرچه دامنه تحریم‌های سازمان ملل نسبت به تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا و اروپا محدودتر است، اما به‌دلیل چندجانبه بودن، ظرفیت فشار روانی و دیپلماتیک بالاتری دارد. از سوی دیگر، به‌دلیل تفسیرپذیری عبارات تحریمی، کشورهای عضو بسته به اراده سیاسی خود می‌توانند این تحریم‌ها را به صورت شدید یا ضعیف اجرایی کنند. پیش‌تر نمونه‌هایی چون عدم تحویل سامانه S300 توسط روسیه یا توقف خط لوله صلح توسط پاکستان، مؤید این موضوع بوده‌اند. به طور کلی بازگشت قطعنامه‌های شورای امنیت دو ریسک را بر ایران تحمیل می‌کند؛ تبعات اقتصادی‌ای که بازگشت تحریم‌ها می‌تواند برای اقتصاد ایران داشته باشد و زمینه‌سازی برای امنیتی‌سازی و اقدام نظامی علیه ایران.
این روزنامه نوشت: با وجود اینکه بازگشت خودکار قطعنامه‌ها، مشروعیت حمله نظامی را به همراه ندارد، اما تجربه حمله آمریکا به عراق در سال ۲۰۰۳ -که با استناد به قطعنامه‌ای بدون مجوز صریح استفاده از زور صورت گرفت- نشان می‌دهد که کشور‌ها می‌توانند از فضای تحریمی شورای امنیت برای مشروع‌سازی سیاسی اقدامات نظامی بهره ببرند، هرچند که فاقد مشروعیت حقوقی باشند. در نهایت، فعال‌سازی مکانیسم ماشه علاوه بر تبعات اقتصادی و تجاری، ظرفیت ایجاد اجماع جهانی علیه ایران را نیز دارد. اعلام احتمال خروج ایران از NPT در واکنش به این اقدام، می‌تواند تنش‌های منطقه‌ای و جهانی را تشدید کرده و احتمال درگیری نظامی را افزایش دهد.
روزنامه هم‌میهن هم نوشت: این وضعیت، فرصت حمله مجدد به ایران را برای اسراییل فراهم می‌کند.
این در حالیست که روزنامه شرق نوشته است: روسیه متحد قابل اتکایی برای ایران نیست. در جنگ ۱۲روزه مشخص شد که قواعد حقوقی در نظام بین‌الملل جایگاهی ندارند و ایران همچنان زیر سایه تهدید است. این احتمال وجود دارد که مجددا ایران مورد تهاجم آمریکا و اسرائیل قرار بگیرد. پوتین در این معادله، سیاستی دوگانه را اتخاذ کرده؛ سیاستی که بر حفظ توازن و منافع راهبردی روسیه در برابر دو طرف متضاد استوار است.
روزنامه اعتماد نیز در مطلبی در باره خطای راهبردی نظام در منطقه نوشت: ادراک راهبردی اسراییل، ایران را کانون اصلی تهدید منطقه‌ای و گروه‌هایی نظیر حماس، حزب‌الله و انصارالله را بازوهای عملیاتی این تهدید می‌داند. این نگرش، به ویژه در دستگاه امنیتی اسراییل، موجب ایجاد نوعی اجماع امنیتی با برخی کشورهای عربی شده است که حتی در بحبوحه جنگ غزه نیز از تداوم روابط دیپلماتیک و اطلاعاتی با تل‌آویو عقب‌نشینی نکرده‌اند.
این روزنامه نوشت: تحولات به‌گونه‌ای پیش می‌رود که امیدها به گشایش‌های دیپلماتیک هم ضعیف ارزیابی می‌شود. مذاکرات ایران و اروپا و هم‌چنین مذاکرات ایران و آمریکا در هاله‌ای از ابهام قرار دارد و کنش تهاجمی اسراییل و کشورهای غربی علیه ایران در حال افزایش است.
English SummaryThe Farhikhtegan newspaper expressed concern over the potential activation of the "snapback" mechanism, noting that while UN sanctions are less extensive than unilateral US and EU sanctions, they carry greater diplomatic pressure. The article highlighted that member states can interpret and enforce these sanctions variably, citing past instances like Russia's S300 delivery issues. The return of UN resolutions poses economic risks for Iran and could facilitate military actions against it. The report also mentioned Israel's potential for renewed attacks and questioned Russia's reliability as an ally. Overall, diplomatic hopes appear dim amid escalating tensions.
