در حالی که کارشناسان محیطزیست تاکید دارند که وزارت نفت باید برای اجرای طرح توسعه میدان نفتی سهراب و حفر ۳۲ چاه جدید در محدوده تالاب هورالعظیم، راهکار پیشنهادی خود را تغییر دهد و از روش حفاری مایل یا هر روش دیگری که نیازی به خشک کردن تالاب نداشته باشد، استفاده کند، مسئولان وزارت نفت و شرکت خصوصی مجری طرح تا کنون زیر بار تغییر روش اجرای پروژه نرفتهاند.
به گزارش سایت دیده بان، مدتی است که مساله صدور یا عدم صدور مجوز محیطزیستی طرح توسعه «میدان نفتی سهراب» به چالش مهمی در سطوح کلان تصمیمگیری کشور تبدیل شده است، زیرا با توجه به مشترک بودن این میدان نفتی با کشور عراق، توسعه آن از نظر استراتژیک برای دولت اهمیت دارد و این در حالی است که صرفا با اجرای فاز اول این پروژه براساس روش فعلی مد نظر وزارت نفت یعنی استحصال خشکی و حفاری عمودی، نیاز به خشک کردن حداقل ۱۸ هکتار از تالاب هورالعظیم وجود دارد؛ تالابی که همین حالا بر اثر فعالیتهای نفتی گسترده در چهار میدان نفتی اطراف آن و البته عدم تامین کافی حقابه توسط وزارت نیرو با مشکلات زیادی دستوپنجه نرم میکند و حالا وزارت نفت بهدنبال خشک کردن بخشهایی از آن است که در ورودی رودخانه کرخه قرار دارند و خشک کردن این بخشها میتواند در بلندمدت به نابودی کل تالاب منجر شود.
حیات هورالعظیم با توسعه میدان نفتی سهراب در خطر است
تالاب بینالمللی هورالعظیم از گذشته با احداث یک دایک مرزی بین ایران و عراق به دو بخش تقسیم شده است و در دهههای اخیر در قسمت ایرانی آن نیز چهار دایک یا همان دیوارههای جداکننده کشیده شده که این تالاب را به پنج مخزن جداگانه تقسیم کرده است که البته دریچههایی بین آنها وجود دارد. در این میان، فعالیتهای نفتی، تامین نشدن کافی حقابه، خشکسالیهای پیاپی و سایر مشکلات زیستمحیطی باعث شده است که در سالهای اخیر مخازن شماره ۳، ۴ و ۵ تالاب به طور کامل خشک شوند و در حال حاضر آب تنها در مخزنهای شماره ۱ و ۲ هورالعظیم وجود دارد.
روزنامه اعتماد پیش تر در گزارشی نوشته بود: زورآزمایی نفت در هورالعظیم همچنان ادامه دارد. چهار میدان نفتی با بیش از 300 حلقه چاه نفت، نفس هورالعظیم را گرفتهاند. حالا پای میدان جدیدی به این آخرین بازمانده تالابهای بینالنهرین باز شده است؛ «میدان نفتی سهراب» که قلب هورالعظیم را نشانه گرفته. قرار است بکرترین نقطه هور هم محل تاخت و تاز نفتیها شود؛ ضربه مهلک دیگری به این تالاب نیمه جان که دیگر چیزی از هورالعظیم باقی نخواهد گذاشت.
تالاب مرزی هورالعظیم در جنوب غربیترین نقطه کشور، در خوزستان، پیش از اینهم با چالش نفت و بیآبی مواجه بود. با ظهور شرکتهای نفتی، روند خشکاندن این تالاب که با آبگیری سد کرخه شروع شده بود، تشدید شد. بهطوریکه در سالهای اخیر بیش از نیمی از هور، تبدیل به بیابانی خشک و بایر شده است. در 14 سال گذشته چهار میدان نفتی آزادگان شمالی، آزادگان جنوبی، یاران شمالی و یاران جنوبی، فعالیتهای اکتشاف و استخراج را در این منطقه حفاظتشده توسعه دادند.
برخی کارشناسان محیط زیست معتقدند که ضرر تاسیسات نفتی برای تالاب هورالعظیم، صرفا آسیب های زیست محیطی ناشی از نصب سکوها، خاکریزها و جاده های کشیده شده در میان تالاب نیست، بلکه اساسا شرکت های نفتی که در این تالاب فعالیت می کنند، بهویژه شرکت های چینی، سال هاست که به دنبال خشک شدن کامل هورالعظیم هستند تا بتوانند به راحتی از این تالاب نفت استخراج کنند.
سدسازیهای بی رویه بر روی منابع تغذیه کننده آب تالاب، تغییراقلیم و وقوع جنگ، استخراج نفت و ازبین رفتن نیزارها، کمبود رطوبت خاک و فقدان پوشش گیاهی باعث گردیده است تا خاک تالاب هورالعظیم در معرض وزش مستقیم باد قرارگرفته و از پتانسیل فرسایش پذیری بالایی برخوردار شود. درگذشته تالاب هورالعظیم چشمه گیرش ریزگردها بود؛ اما با خشک شدن قسمتهای وسیعی ازآن اکنون به عنوان منشا ریزگردها مطرح میباشد.
خشک شدن هورالعظیم با توجه به نقشهای متعدد آن در اقلیم و اقتصاد جنوب کشور، آثار زیانباری در تمام جوانب اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی و... به دنبال دارد که مهمترین آنها بازگشت ریزگردها، نابودی بسیاری از حیوانات از جمله آبزیان و گاومیشها و از بین رفتن معیشت مردم منطقه است.
یک کنشگر محیط زیست در این باره میگوید: هورالعظیم، با اختلاف، مهمترین تالاب کشور و مهمترین تالاب آسیای جنوب غربی و خاورمیانه است. چرا که موقعیت آن منحصربهفرد و پایاب چند رودخانه مهم و پرآب منطقه (کرخه، دجله و فرات) است. بیش از 500 نوع پرنده در این تالاب گزارش شده، در حالی که کل پرندگان ایران 535 نوع هستند که بیش از 95 درصد آنها در این تالاب وجود دارند. این تالاب میتوانست از منظر پرندهنگری، گردشگری یک صندوق ارزی پایدار برای خوزستان باشد و ما متاسفانه این فرصتها را سوزاندیم.
محمد درویش رییس کمیته محیطزیست در کرسی سلامت اجتماعی و توسعه یونسکو در گفتوگو با «اعتماد» تاکید میکند که «سازمان محیطزیست میتواند با اجرای میدان نفتی سهراب مخالفت کند. وی می گوید: واقعیت این است که ما خیلی جفا کردیم در حق هورالعظیم و این جفا با ادامه فعالیتهای نفتی باعث میشود که آیندگان هرگز ما را نبخشند...