یکشنبه، 3 دی ماه 1391 برابر با 2012 Sunday 23 December
واقعیت‌هایی درباره سقط جنین عمدی در کشور
یافته‌های تحقیقی در كشور نشان داده است كه «بارداری ناخواسته»، شایع‌ترین علت سقط جنین عمدی و در این میان، «مشكلات مالی» بیشترین دلیل ناخواسته بودن بارداری است.
به گزارش ایسنا، سقط عمدی جنین از جمله عوامل مرگ و میر در دنیاست و در ایران نیز علی‌رغم ممنوعیت‌های قانونی و محدودیت‌های فرهنگی و اجتماعی، آمار تخمینی نشان‌دهنده وجود مواردی از سقطهای عمدی است.
آمار سازمان بهداشت جهانی نشان می‌دهد سالانه 210 میلیون زن در سراسر جهان باردار می‌شوند و پیش‌بینی می‌شود كه سالانه 46 میلیون سقط در جهان روی دهد كه معادل 30 سقط در هر یك هزار زن 15-44 سال است.
براساس پیش‌بینی‌ها، 20 میلیون سقط از 46 میلیون مورد، غیرایمن بوده و توسط فرد غیرماهر یا در محیطی با حداقل امكانات پزشكی انجام می‌شود.
در ایران نیز آمار دقیقی از سقطهای عمدی جنین وجود ندارد؛ اما براساس آمار تخمینی موجود، سالانه 80 هزار سقط جنین در كشور انجام می‌شود؛ درحالیكه هیچ گزارش دقیقی از میزان مرگ و میر بیماری‌های ناشی از سقطهای ناایمن و غیربهداشتی دركشور وجود ندارد.
«بارداری ناخواسته عمده‌ترین علت سقط جنین عمدی»
نتایج پژوهشی در كشور كه با استفاده از دو شیوه: «گروه متمركز» (36 مصاحبه گروهی با زنان بی‌سواد و باسواد قومیت‌های بلوچ، ترك، تركمن، عرب، فارس، كرد، گیلك، لر و مازنی) و «مصاحبه فردی» با متخصصان زنان، ماماها و تا حد امكان، افرادی كه در انجام سقطهای عمدی دخالت دارند، انجام شده، حاكیست: دلایل سقطهای عمدی در كشور به چهار گروه : «تزریق واكسن سرخجه»، «بیماری مادر»، «نقص جنین» و «بارداری ناخواسته» طبقه‌بندی می‌شود و در این میان «بارداری ناخواسته»، عمده‌ترین علت سقط جنین عمدی در كشور است.
سقط جنین به خاطر باور غلط «نقص جنین بر اثر تزریق واكسن سرخجه»
این تحقیق به‌طور تصادفی چند ماه پس از یك برنامه واكسیناسیون همگانی بیماری‌های سرخجه و سرخك كه در مقطع زمانی خاص به كلیه افراد 5 تا 25 سال در كشور انجام شده بود، صورت گرفته است.
با وجود اینكه اطلاعات لازم درمورد بی‌خطر بودن واكسن سرخجه پس از انجام برنامه واكسیناسیون در اختیار گیرندگان خدمت قرار داده شده، اما تزریق واكسن سرخجه در میان بیش از نیمی از اقوام مورد مطالعه در این پژوهش، به عنوان یكی از دلایل سقط عمدی مطرح شده است!
«سقط جنین به دلیل بیماری مادر»
درحالیكه قانون، مجوز سقط جنین را به دلیل «خطرناك بودن بارداری برای مادر در صورت مسلم شدن بیماری» داده است، نتایج این پژوهش نشان داد كه در تعدادی از موارد، مادران بیمار، به دنبال تایید خطر بیماری خود و گرفتن مجوز قانونی نیستند و خود درمورد انجام سقط جنین تصمیم می‌گیرند.
در مواردی هم كه بیماری مادر مشمول مجوز سقط نمی‌شود (مانند فشار عصبی یا نداشتن آمادگی روانی برای ادامه بارداری) بازهم تصمیم به انجام سقط گرفته شده است.
«انجام سقط غیر قانونی به خاطر ترس از تشدید عوارض جنین ناقص»
وجود نقایص جنینی از مواردی است كه از نظر قانونی مجوز سقط به آن داده می‌شود. یافته پژوهشی انجام شده حاكیست كه با این وجود، گاهی مادر به دلیل وقت گیر بودن راه قانونی و به قول افراد مورد مطالعه، «طولانی بودن آن» ، ترجیح داده است از روش غیرقانونی استفاده كند تا سن بارداری او افزایش نیابد. به عنوان مثال برخی افراد مورد مطالعه پاسخ داده‌اند در ناهنجاری‌هایی كه عوارض آنها شدید باشد، تا رسیدن پاسخ پزشكی قانونی و طی شدن مراحل لازم و رسیدن نتیجه به دست پزشك، روش غیرقانونی ترجیح داده می‌شود.
«بارداری ناخواسته مهمترین علت سقطهای عمدی»
نتایج این پژوهش كه از بین 4 عامل سقط جنین عمدی یاد شده، «بارداری ناخواسته» را مهمترین علت دانسته، نشان می‌دهد كه در همین زمینه، عواملی مانند «مشكلات مالی و اقتصادی، شكست روش پیشگیری از بارداری، اختلاف با شوهر، اعتیاد همسر، گرفتاری شغلی مادر، بارداری در دوران عقد، بارداری نامشروع، جنسیت جنین و تعداد زیاد فرزندان، سن كم مادر» در ناخواسته دانستن بارداری تاثیرگذار بوده‌اند.
«سقط جنین به خاطر مشكلات مالی»
در میان عوامل تاثیرگذار بر عدم تمایل به بارداری (ناخواسته بودن بارداری) كه خود منشأ سقط جنین عمدی است، بیشترین دلیل از سوی شركت‌كنندگان در این پژوهش، مشكلات اقتصادی و مالی بوده است؛ به‌طوریكه هیچ مصاحبه گروهی در این تحقیق نبوده كه به این موضوع اشاره نكرده باشد. حتی در مناطقی كه سقط جنین عمدی رایج نبوده، سقط جنین بر اثر مشكل اقتصادی، به عنوان دلیل مهمی یاد شده است.
«سقط عمدی جنین به دلیل شكست روش پیشگیری از بارداری»
بسیاری از افراد مورد مطالعه در این پژوهش، به شكست روش پیشگیری به عنوان عامل بارداری ناخواسته و در نتیجه امكان سقط عمدی اشاره كرده‌اند. این موضوع به ویژه در میان قوم بلوچ مطرح شده است. نتایج تحقیق فوق حاكی از آن است كه روش‌های پیشگیری از بارداری هنوز در بین مردم جا نیفتاده و احساس نكرده‌اند كه برای استفاده از روش ایمن پیشگیری از بارداری باید به پزشك مراجعه كنند.
اختلاف با همسر و تاثیر آن بر گرایش به سقط جنین
این تحقیق، اختلاف با همسر را هم به دلایل تاثیرگذار بر ناخواسته دانستن بارداری و در نتیجه سقط جنین عمدی اضافه كرده است. به گونه‌ای كه در تمام گروه‌های باسواد اقوام مورد مطالعه، موضوع اختلاف با همسر به عنوان یكی از دلایل انجام سقط جنین عمدی در بارداری ناخواسته مطرح شده است و نیمی از زنان كم‌سواد این گروه‌ها هم بدان اشاره كرده‌اند. علاقه نداشتن به شوهر، ازدواج اجباری، مشكل اخلاقی شوهر و عدم تمایل به داشتن فرزندی كه زیر نظر چنین پدری تربیت شود از اشكال مطرح شده زنان در این پژوهش در موضوع اختلاف با همسر بوده است.
«تاثیر اعتیاد بر سقط جنین»
نتایج تحقیق فوق نشان می‌دهد تقریبا در تمام مناطقی كه مصاحبه انجام شده، یك نفر از ارائه دهندگان خدمت در سقط جنین عمدی، به تاثیر اعتیاد همسر در تصمیم مادر برای انجام سقط عمدی اشاره كرده است.
زنان شركت‌كننده در مصاحبه‌های گروهی هم به این عامل اشاره كرده‌اند و ترس از فروش بچه توسط همسر معتاد، شرایط بد فرزندان موجود به خاطر اعتیاد پدر و ترس از تكرار شرایط برای فرزند جدید، ترس از اعتیاد فرزند در آینده به خاطر اعتیاد پدر و .... از جمله باورهایی است كه برخی زنان دارای همسر معتاد و دچار بارداری ناخواسته را به سقط جنین عمدی ترغیب كرده است.
«گرفتاری شغلی مادر»
از دیگر دلایلی كه در ناخواسته دانستن بارداری تاثیرگذار بوده، بر اساس نتایج تحقیق فوق، گرفتاری شغلی و شاغل بودن مادر و نیز ترس از فرصت نداشتن برای مراقبت از كودك بوده است.
«بارداری در دوران عقد»
درحالیكه در مصاحبه‌های گروهی انجام شده در این تحقیق، گروه‌های كمی به سقط جنین به دلیل بارداری در دوران عقد اشاره كرده‌اند، اما به گفته متخصصان و ماماهای مورد مطالعه، بخشی از مراجعه‌كنندگان برای سقط جنین، علت سقط را وقوع بارداری در دوران عقد اعلام كرده‌اند.
در این بین طولانی شدن فاصله عقد تا عروسی به دلیل مشكلات اقتصادی، اشتغال، تحصیل و ....، از جمله عوامل تاثیرگذار بر بارداری در دوران عقد هستند.
«بارداری نامشروع»
بارداری نامشروع نیز طبق یافته‌های این تحقیق، از عوامل موثر بر بارداری ناخواسته منجر به سقط جنین عمدی است. این عامل مخفیانه‌ترین عامل سقط عمدی به شمار می‌رود.
«جنسیت جنین/تعداد زیاد فرزندان»
علاوه بر جنسیت جنین و ترجیح دادن جنسی بر جنس دیگر (مذكر یا مونث بودن جنین)، همچنین تعداد زیاد فرزندان در تمام مصاحبه‌های گروهی با افراد با سواد اقوام مورد مطالعه و نیز تمام مصاحبه‌های فردی با ماماها به عنوان علت شایع سقط جنین در موارد بارداری ناخواسته، یاد شده است.
طبق این پژوهش، مفهوم تعداد زیاد فرزند برای افراد مختلف متفاوت بوده است. بعضی منظور خود را دو بچه هم ذكر كرده‌اند. نگرانی از نبود پشتوانه‌های مالی برای حمایت از فرزندان، عدم حمایت‌های بیمه‌ای و درمانی، فرهنگ رایج كافی بودن یك یا دو بچه، تبلیغات برای بچه كمتر، نگرانی از تربیت فرزندان، به عنوان عوامل اعتقاد به نداشتن فرزند زیاد و نیز تمایل به سقط عمدی است.
«سن كم مادر»
یافته‌های پژوهش انجام شده از دیگر عوامل سقط عمدی را سن كم مادر براساس نظر اكثر قریب به اتفاق اقوام مورد مطالعه در این پژوهش نام برده كه دست كم در هر قوم یك بار به آن اشاره شده و البته در مجموع معدود افرادی از آن به عنوان عامل سقط عمدی یاد كرده‌اند.
«سایر موارد تاثیرگذار بر سقط عمدی جنین»
نتایج این پژوهش حاكی از آن است كه علاوه بر عوامل مطرح شده در بالا، موارد دیگری نیز مانند ترس از كم شدن علاقه شوهر، دوست نداشتن فرزند، ترس از زایمان، چشم و همچشمی برای داشتن بچه كمتر، زندانی بودن همسر، زندگی با خانواده همسر، صیغه بودن زن، از دلایلی است كه در معدودی از مصاحبه‌های این پژوهش به عنوان عامل سقط عمدی یاد شده است.
یافته‌های پژوهش فوق تاكید می‌كند كه اگرچه تغییرات قانونی سقط جنین از بروز سقط های غیرایمن ناشی از بیماری مادر یا نقایص جنینی جلوگیری كرده است، ولی راه حل كافی برای جلوگیری از انجام همه موارد سقطهای عمدی جنین نخواهد بود.
