روزنامه ابتکار: ايدز؛ بيمارياي که شايد تا چند سال پيش براي ايرانيها ناشناخته بود و حتي اسمش هم به گوششان نخورده بود. بيمارياي که در حال حاضر تقريبا بيشتر مردم کشورمان آن را ميشناسند. اگر فقط سري به دايرةالمعارفهاي پزشکي بزنيد، ميتوانيد تعاريف جامع و کاملي از بيماري ايدز پيدا کنيد. در اين تعاريف، ايدز يک بيماري پيشرونده و قابل پيشگيري تعريف شده است که مهمترين عوامل انتقال آن، عواملي مانند استفاده از سرنگ مشترک در بين معتادان، رابطه جنسي و انتقال از مادر به کودک شناخته شده است. بيمارياي که به گفته كارشناس ايدز و بيماريهاي آميزشي وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکي تا 5 سال آينده 126 هزار مبتلا در کشورمان خواهدداشت. آماري که نه تنها نگرانکننده است، بلکه اين فکر را به خاطر ميآورد که براي پيشگيري از عدم مبتلا به آن، چه کارهايي بايد انجام داد. اقداماتي که مسئولان بهداشت و درمان کشورمان بارها بر رسانهاي کردن آن تاکيد کردهاند و معتقدند با آموزش راههاي پيشگيري اين بيماري به مردم، ميتوانيم از تعداد مبتلايان ايدزيهاي کشور کاهش دهيم.
آمار دقيق ايدز در ايران، همچنان نامعلوم
هرچند هر سال آماري از مبتلايان به ايدز در ايران ارائه ميشود، اما همچنان آمار دقيقي از مبتلايان به ايدز در ايران وجود ندارد. براساس آمار جمعآوري شده از دانشگاههاي علوم پزشکي کشور، تا تاريخ اول تيرماه سال 1390، مجموعاً 23 هزار و 125 نفر از افراد مبتلا به HIV در کشور شناسايي شدهاند. اين آمار درحالي اعلام ميشود که وزارت بهداشت همواره در اعلام مبتلايان به ويروس ايدز تاخير داشته است. همچنين بسياري از مسئولين مرتبط با مسئله ايدز، آمارهاي موجود مبتلايان اين بيماري در کشور را دقيق نميدانند. با توجه به اين نامعلومي آمار مبتلايان به ايدز در کشور، دکتر مصداقينيا، معاون بهداشت وزارت بهداشت، اواسط ماه گذشته بود که درباره برآورد تعداد مبتلايان در ايران طي 5 سال آينده، خبر داد و گفت: «126 هزار و سيصد نفر در آينده به اين بيماري مبتلا ميشوند که از اين تعداد، 91 درصد را مردان و8.5 درصد را زنان تشکيل ميدهند. دليل آن هم تعداد بيشتر معتادين مرد در زندان است.»
آمار زنان مبتلا به ايدز، روبهافزايش
ايدز و زنان؛ دو واژهاي هستند که در سالهاي اخير پيوند بيشتري با هم پيدا کردهاند. کارشناسان بينالمللي در امور ايدز ميگويند: ميزان گسترش اين بيماري در ميان زنان رو به افزايش است. يکي از دلايل براي اين روند اين بوده است که احتمال آلوده شدن زنان و دختران به عفونتهاي مقاربتي چهار برابر مردان گزارش شده است. آمارهاي وزارت بهداشت نشان ميدهد، موارد ابتلا به ايدز از طريق رفتارهاي جنسي پرخطر رو به افزايش است و ميتواند زنگ خطري براي تشديد عواقب ناگوار اين بيماري در جامعه باشد. به گفته مصداقينيا، 8.5 درصد از مبتلايان به ايدز در کشور را زنان تشکيل ميدهند. اين آمار در حالي از سوي معاون بهداشت وزارت بهداشت مطرح ميشود که ديگر مسئولين وزارت بهداشت همچنان از فزاينده بودن آمار ابتلا به ايدز در زنان نگرانند. علاوه بر اين، هر روز اقدامات پيشگيرانه موثري براي مبتلا نشدن زنان به اين بيماري از سوي متخصصان مختلف کشورمان ارائه ميشود. هايده نکتهدان، عضو هيئت علمي دانشکده پرستاري و مامايي دانشگاه علوم پزشکي تهران، يکي از اين متخصصان است که محيطهاي آرايشگاههاي زنانه را به دليل انجام خدماتي مانند پديکور، مانيکور و انواع تاتو، مستعد انتقال بيماريهايي مانند ايدز ميداند. وي در گفتوگو با فارس درخصوص راههاي انتقال ويروس ايدز اظهار کرد: «بايد آموزش را کاربردي و مطابق با فرهنگ و نياز جامعه و متداوم دنبال کرد؛ مطلبي را که در دبستان آموزش داده ميشود، نميتوان در دبيرستان بيان کرد و نوع مطالب متفاوت است؛ چقدر و چه زمان گفتن در مسئله آموزش بسيار مهم است.» وي گفت: «محيطهاي آرايشگاههاي زنانه در صورت عدم رعايت بهداشت، مستعد انتقال بيماريهايي مانند ايدز است؛ زماني که به خانمها ميگوئيم: دقت کنند، تيغ مصرفي خود را در آرايشگاه همراه خود ببرند، يا به آرايشگران آموزشهاي بهداشتي و پيشگيري ميدهيم، همه اينها زماني مؤثر هستند که اين مطالب را به کار ببندند و آگاهي به عمل تبديل شود.» عضو هيئت علمي دانشکده پرستاري و مامايي دانشگاه علوم پزشکي تهران تصريح کرد: «دفع کردن صحيح تيغ در آرايشگاهها نيز از ديگر نکات مهم جلوگيري از بيماريهاي واگيردار است؛ ما در بازديدهايي که از آرايشگاههاي زنانه داريم، تذکرات بهداشتي ميدهيم.» وي تصريح کرد: «تيغها، موچينها، قيچيهاي تيز کوچک، ابزار پديکور و مانيکور که براي ناخنهاي پا و دست استفاده ميشود، ممکن است موجب خراش و آسيبديدگي و پارگي پوست شود و انتقال انواع بيماريها از جمله ايدز را در پي داشته باشد.» اين محقق بيماريهاي ايدز خاطرنشان کرد: «در انواع تاتو نيز اگر سوزنهاي يکبار مصرف استفاده نشود، موجب انتقال بيماريهايي مانند ايدز ميشود.» وي همچنين به زنان مبتلا به ايدز که تصميم به بارداري دارند، توصيه کرد براي کاهش و پيشگيري از انتقال عفونت به جنين، بايد از داروهايي موسوم به داروهاي ضد «رترو ويروس» استفاده کنند. وي ادامه داد: «اين زنان بايد در زمان مناسب، مصرف اين داروها را تحت نظر پزشک در دوران بارداري استفاده کنند.» اين استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: پس از مصرف دارو براي به حداقل رساندن احتمال انتقال عفونت ايدز از مادر به نوزاد بايد اقدامات مداخلهاي هنگام و پس از تولد براي مادر و نوزاد به عمل آيد. نکتهدان افزود: «زنان مبتلا به ايدز براي زايمان فرزند خود بايد از روش «سزارين بدون خونريزي» استفاده کنند تا احتمال تماس نوزاد با خون آلوده مادر به حداقل ميزان خود برسد.» به گفته وي استفاده از اين روش، خطر ابتلاي انتقال ايدز را از 45 درصد به دو درصد کاهش ميدهد.
راههاي درمان چيست؟
بنابه گفته کارشناسان، راه درمان قطعي براي ويروس ايدز شناخته نشده است. دکتر مينو محرز، رييس مرکز تحقيقات ايدز ايران، درباره راههاي درمان ايدز به ابتکار گفت: «در حال حاضر، استفاده دايمي از داروهاي ترکيبي ضدويروس، تنها روش درمان و کنترل اين عفونت محسوب ميشود که البته ويروس را از بين نميبرد و فقط مانع تکثير آن در بدن ميشود و در صورت توقف مصرف داروها، بيماري به رشد خود ادامه ميدهد. با در نظر گرفتن اين موضوع که بسياري از بيماران به دلايل مختلف دوره درمان را متوقف ميکنند و در عين حال ويروس اچ. آي. وي دائما در حال تغيير و مقاوم شدن در برابر داروهاست، ضرورت يافتن روشهاي درمان جايگزين احساس ميشود. البته پژوهشگران هم پا به پاي تغييرات اين ويروس پيش آمدهاند. مثلا در يکي از اين روشها ژنهاي ضدويروس موجود در سلولهاي ايمني بدن، مورد استفاده قرار ميگيرند که ميتوانند بهطور مستقل با ويروس HIV مبارزه کنند.» وي ادامه داد: «اين دارو فقط يک داروي تقويتکننده سيستم ايمني بدن است. اين دارو سيستم ايمني را تقويت ميکند و همچنين موثر بر وضعيت روحي و رواني بيماران است. ترکيب اين دارو با ساير داروهاي ضد ويروس ايدز، نتايج ارزشمندي را از نظر افزايش کيفيت زندگي و طول عمر بيماران، فراهم خواهد کرد.»