سالهاست که مسئله «صندوقهای بازنشستگی» بهعنوان ابرچالش اقتصادی آینده ایران یاد میشود، اما گویا آن آیندهای که منتظرش بودیم، امروز است، زیرا راهکار برونرفت از ابرچالش مذکور، فروش خاک ایران عنوان شده است. ظاهرا ابعاد و دامنه بحرانها چنان گسترده شده که برخی مدیران لازم میبینند از خطر فروش بخشهایی از کشور برای تامین منابع سخن بگویند.
به گزارش هم مهین، مشکلات صندوقهای بازنشستگی ماحصل سیاستهای اشتباهگذشته و انباشت آنهاست و نمیتوان آن را تنها به اشتباههای مدیریتی دولت کنونی نسبت داد، اما میتوان به جرأت گفت که تصمیمات اشتباه از ابتدای دولت کنونی و حضور مسئولان کمتجربه در مجموعه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی روند چالشهای صندوقها را تسریع کرده است.
مسعود نیلی، اقتصاددان که در سال 1396 در دولت روحانی نسبت به چالش صندوقهای بازنشستگی در ایران هشدار داده بود، سال گذشته درباره وضعیت صندوقها چنین گفته بود:«وقتی دولت با کسری بودجه مواجه است و صندوق بازنشستگی هم مازاد دارد، دولت بهسراغ صندوق بازنشستگی میرود و میگوید که پولی که در صندوق موجود است را به او بدهند تا خرج بودجه شود. در نتیجه دولت به صندوقهای بازنشستگی بدهکار میشود. نتیجه این کار میشود بحرانهایی که دولتهای مختلفی با آن مواجه بودهاند و البته تمام این اتفاقها به این علت است که صندوقهای بازنشستگی هیچگونه استقلال اداری و سیاسی از خود ندارند و کاملاً تحتنظر دولت هستند.»
البته این موضوع بارها از سوی دلسوزان مطرح شده بود، اما گویا گوش شنوایی وجود نداشت و حاصل اشتباهات در گذشته، وضعیت کنونی بازنشستگان است.
سجاد پادام، مدیرکل بیمههای اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در بیان راهحلی برای حل ناترازی صندوقهای بازنشستگی گفت است: «کشور یونان ۱۰۰ جزیره فروخت تا بتواند مطالبات بازنشستگانش را بدهد، ما هم بهزودی به این وضعیت دچار میشویم.۳۰۰ هزار شهید دادیم که یک وجب خاک از دست ندهیم، اما ممکن است به جایی برسیم که مجبور شویم کیش، قشم و خوزستان را بفروشیم تا بتوانیم حقوق بازنشستگان را بدهیم. فروش جگرگوشه سرزمینمان خوزستان، البته موضوعی نیست که بهراحتی درباره آن سخن گفت.»
این اظهارات پادام اگرچه نشاندهنده وضعیت نگرانکننده صندوقهای بازنشستگی در کشور است، اما باتوجه به اهمیت آن واکنشهایی را به دنبال داشت.
احمد زیدآبادی، تحلیلگر سیاسی در واکنش به مشکلات صندوقهای بازنشستگی از آن بهعنوان هشدار وحشتانگیر، یاد کرد و در صفحه تلگرام خود نوشت: «همۀ آنچه تاکنون منتقدان و مخالفان نظام دربارۀ نابسامانی و شکنندگی وضعیت اقتصادی کشور گفته و نوشتهاند، به گرد پای هشداری که مدیرکل بیمههای اجتماعی وزارت کار دربارۀ ورشکستگی صندوقهای بازنشستگی کشور داده است، نمیرسد!
هشدار این مقام رسمی در مورد تکرار تجربۀ یونان در ایران که فقط با فروش صد جزیره قادر به پرداخت دیون داخلی خود شد، نیاز به هیچگونه توضیحی ندارد. اگر گوش شنوایی برای شنیدن هشدار وحشتانگیز یک مقام رسمی هم در بین نهادهای تصمیمگیر کشور پیدا نمیشود، صدالبته که دیگر آنچه به جایی نرسد، فریاد امثال ماست!»