سه شنبه، 9 شهریور ماه 1400 = 31-08 2021
بحران افغانستان؛ آش را ما پختیم سفره را شما جمع کنید!
قدرت گرفتن طالبان در افغانستان موجب ایجاد شرایط جدید در جهان گردید. طالبان در روسیه بعنوان گروهی تروریستی شناخته می‌شود. خطر آن بخش از واحدهای فدراسیون روسیه را که نسبت جمعیت مسلمان در آنها زیاد است، تهدید می‌کند. چینی ها هم همین تهدید را با مسلمانان خود احساس می کنند.
اتحادیۀ اروپا هم از احتمال سرازیر شدن سیل جدید پناهجویان به اروپا نگران است. در بوندستاگ آلمان از آنجایی که این کشور برای چرخش جدید آمادگی نداشت، بر سر این واقعیت که وزرای امور خارجه و دفاع چنین تحولی را پیش بینی نکرده بودند، جنجال به‌پا شد.
پس از مدت کوتاهی معلوم خواهد شد که این نگرانی‌ها تا چه حد موجه هستند. فعلا، ولفگانگ ایشینگر، رئیس کنفرانس امنیتی مونیخ می‌گوید: اگر سلطۀ وحشتناک طالبان در آنجا مجدداً برقرار شود، باید مورد توجه همسایگان و قدرت‌های منطقه‌ای، به ویژه چین، روسیه، هند، پاکستان و ایران قرار گیرد.
این گفته، قاعدۀ قدیمی آنگلوساکسون‌ها را یادآوری می‌کند: آش را ما پختیم، سفره را شما جمع کنید!
در چند سال اخیر و بخصوص در اواخر دوران ریاست حسین اوباما، یک «جّو بی اعتمادی بزرگ» بین دولت آمریکا و دولت سکولار افغانستان بر سر «مذاکرات سّری و پشت پردهٔ آمریکا با طالبان» که با وساطت دولت قطر در دوحه در حال انجام بود، بالا گرفته بود و این باعث نگرانی های بزرگی در دولت سکولار افغانستان شده بود
ناچار دولت افغانستان هم مذاکراتی با چین و روسیه و «بصورت سّری و در پشت درهای بسته» با آنها انجام می داد، که این امر باعث «نگرانی دولت ترامپ» در کاخ سفید شده بود
چین، روسیه و ایران با نزدیکی به دولت سکولار افغانستان، خواستار خروج آمریکا و نزدیک شدن و حمایت به دولت اشرف غنی شده بودند
ترامپ هم چون از این مسئله آگاه شده بود و «خطر نفوذ چین» در آسیای مرکزی و حوزهٔ دریای خزر، «بدون رضایت دولت افغانستان» با طالبان در دوحه وارد «مذاکرات جدی» شد و با زد و بندهای درونی، تصمیم به مسترد کردن افغانستان به طالبان شد
چین، روسیه و ایران، خواستار «یک افغانستان بدون آمریکا و بدون طالبان» در قدرت بودند
آمریکا هم از سر لج بازی و زیر آب کردن کلیهٔ نقشه های دراز مدت چین، روسیه و ایران در افغانستان بعد از ترک آمریکا، تصمیم گرفت «حکومت افغانستان را مستقیمأ به طالبان واگذار کند» و «مانعی در احقاق طرح های چین، روسیه و ایران در آسیای مرکزی شود»
البته برنامهٔ ترامپ اینگونه نبود که دولت سکولار افغانستان در کمتر از دوهفته سقوط کند، بلکه پروسهٔ چند ماه بود که طالبان را کم کم وارد قدرت کند
به هرحال جو بایدن، طرح ترامپ را ادامه داد و «با کمال ضعف و بدون برنامه ریزی حساب شده» که به هرج و مرج عمومی در سرتاسر افغانستان مبدل شد، موافقتنامه ترامپ و طالبان را به اتمام رساند
حالا نگرانی های اصلی این ۳ بازیگر اصلی، چین، روسیه و جمهوری اسلامی، «جنگ و بی ثباتی در درون مرزهای خود» هستند که می تواند کلیه محاسبات و معادلات امنیتی و استراتژیک در آسیای مرکزی و حوزه دریای خزر را بطور کلی تغییر دهند و دهه ها جنگ، خونریزی، بی ثباتی و تغییر خطوط مرزی کشورهای منطقه ای را پدید آورند
روسیه و بخصوص شخص پوتین که برای «خروج آرام آمریکا» از افغانستان، «حساب معادلات سیاسی خود را نهاده بود»، از عواقب خروج اینگونه آمریکا و فروپاشی غیر قابل پیش بینی دولت سکولار افغانستان، بسیار بسیار نگران است
پوتین بخوبی از این امر آگاه است، چندی نخواهد کشید که «بمب های انتحاری» در شهرهای مسکو، گُروزنی و سنت پترزبورگ روسیه منفجر شوند و آتش جنگ های خونین و خانمانسوز را در جمهوری های چچستان، داغستان، اینگوشتیا و بخش هایی از تاتارستان را موجب شوند