انتخاب خبر: حكايت مسئولان دو و چند تابعيتي و هزينه‌هايي كه اين افراد تاكنون براي كشور داشته‌اند، قصه ناتمامي است كه همچنان پرونده‌هاي مرتبط با آن باز مانده است. اين در حالي است كه ابعاد و چالش‌هاي استارت‌آپ‌هاي دو تابعيتي براي كشور بسيار فراتر از مديران دو يا چند تابعيتي است؛ چراكه اپليكيشن‌ها و استارت‌آپ‌هاي چند‌تابعيتي به‌صورت بالفعل به دليل اينكه اطلاعات مردم را ذخيره‌سازي مي‌كنند و امكان ذائقه‌سازي و تغيير رفتار افكار عمومي را دارند.

چندسالي از فعاليت كسب‌وكارهاي نوين اينترنتي در كشور مي‌گذرد و از قضا بسياري از اين شركت‌ها هم توانسته‌اند به رشد خوبي دست يابند، اما اين كسب‌و‌كارهاي نوين مبتني بر فناوري اطلاعات يكي از موضوعات پر‌حاشيه‌اي است كه ابهامات فراواني آن را همراهي مي‌كند، حتي اگر وزير جوان ارتباطات و فناوري اطلاعات از اختصاص بودجه 500 ميلياردي براي توسعه آنها خبر دهد.

بازي استارت‌آپ‌ها

اريك اشميت در كتاب «عصر جديد ديجيتال» از اينترنت براي پيشبرد طرح «‌تشكيل سازمان كسب‌و‌كار» يا حلقه اشتغال مردمي، در جهت ايجاد تغييرات ژئوپلیتيك در كشورهاي هدف نام مي‌برد كه پيش از اين در وزارت خارجه امريكا كلاسه شده است. وي همچنين در توصيه‌نامه كتاب «ويليام دراپر» با نام «بازي استارت‌آپ‌ها؛ پشت پرده همكاري بين سرمايه‌گذاران و كارآفرينان» از شعف خود براي اجراي چنين پروژه مهمي پرده بر‌مي‌دارد.

در همايش «گفت‌وگوي سايبري ايران» در بخش محرمانه كه با مديريت رسمي مديران مشترك گوگل و بنياد نيوامريكا از جمله اريك اشميت، مجموعه ناياك وابسته به وزارت خارجه امريكا، هيفوس هلندي و تشكيلات نزار ذكا لبناني در اسفند 93 برگزار شد، از نقش استارت‌آپ ويكندهاي گوگل به عنوان «پيشرانه اقتصادي ايجاد تغيير در جامعه ايران» نام برده مي‌شود. در همين همايش است كه ميزگردي تحت‌عنوان «با توجه به فرصت‌ها و چالش‌هاي به وجود آمده در اكوسيستم فناوري ايران، چگونه مي‌توان راهكارهاي مؤثري براي تغيير ايران از مسير فناوري تدوين كرد؟» برگزار مي‌شود و حالا مي‌توان خروجي چنين جلساتي را بهتر در سطح جامعه درك كرد.

فرار مغزها با باقي ماندن جسم‌ها

علي قجري، كارشناس جامعه‌شناسي دانشگاه تهران و پژوهشگر حوزه استارت‌آپ معتقد است استارت‌آپ‌ها در حقيقت نوعي دزدي مغزها به روش‌هاي هوشمندانه هستند. از نگاه وي افرادي كه در فضاي استارت‌آپ شركت مي‌كنند، بايد افرادي باهوش و نخبه باشند. اينجاست كه فرار مغزها به شكل تازه‌اي رخ مي‌دهد و در حالي كه نخبه ما در كشور حضور فيزيكي دارد، ماحصل فكر و ايده او به شركت‌هاي غربي سود مي‌رساند، بي‌آنكه براي آنها هزينه‌اي داشته باشد.

قانون ناكارآمد براي نظارت بر استارت‌آپ‌ها

سيد‌عليرضا آل‌داوود، كارشناس فضاي مجازي نيز با اشاره به فعاليت برخي استارت‌آپ‌هاي خاص در كشور تأكيد مي‌كند: به وجود آمدن استارت‌آپ‌هاي چند تابعيتي در كشور و پاسخگو نبودن آنان طبق قوانين كشور ما را در آينده با چالش‌هاي جدي روبه‌رو خواهد كرد.

به گفته وي طبق شواهد، برخي از اين استارت‌آپ‌ها با ادعاي جذب سرمايه‌گذار خارجي مورد حمايت‌هاي برخي دستگاه‌هاي دولتي قرار گرفته‌اند، اما شركت‌هاي كاغذي سوئدي، هلندي و آلماني به كشور وارد شده‌اند و در واقع سرمايه‌اي به كشور وارد نشده است. آل داوود با اشاره به اينكه شركت‌هاي كاغذي هلندي در حال خريد برخي استارت‌آپ‌هاي كشور هستند، تصريح مي‌كند: چندي قبل يكي از استارت‌آپ‌ها از قرار دادن يك بازي داراي صحنه حمله به رژيم‌صهيونيستي امتناع كرد‌! به بيان ساده يعني اپليكيشن‌هاي چند‌تابعيتي مشغول ايجاد نوعي كاپيتولاسيون در كشور هستند و با قانون كشورهاي غربي در اينجا فعاليت مي‌كنند. همچنان كه يكي از استارت‌آپ‌هاي عرضه خدمات نرم‌افزاري در حالي شبكه اجتماعي اينستاگرام را براي دانلود روي اپليكيشنش قرار داده كه دانلود اين شبكه اجتماعي در گوگل پلي براي ايران تحريم است و نكته جالب اينجاست كه اينستاگرام در انگلستان خطرناك‌ترين شبكه براي ايجاد اختلال‌هاي روانشناختي براي جوانان شناخته شده است!

اين كارشناس با تأكيد بر فعاليت «شبكه تغيير» در كشور تحت‌عنوان برخي استارت‌آپ‌ها مي‌افزايد: يكي از رهبران اصلي اين شبكه با مديريت سيامك و باقر‌نمازي در كشور مشغول جاسوسي براي سازمان‌هاي اطلاعاتي غربي بودند و علاوه بر جاسوسي در گرا دادن به امريكايي‌ها براي تحريم دارو براي ايران و ارائه اطلاعات مرتبط با وضعيت اقتصادي و نحوه صادرات نفت نيز نقش بازي كردند.

به گفته آل داوود در حال حاضر ما قانون جامع و به روزي براي مديريت استارت‌آپ‌ها و كسب‌و‌كارهاي الكترونيك در كشور نداريم؛ قانون تجارت الكترونيك در كشور ما متعلق به سال 82 است كه قانون بسيار قديمي و ناكارآمدي نسبت به فضاي تجارت الكترونيك امروز و پيشرفت‌هاي غير‌قابل مقايسه در حوزه فضاي مجازي نسبت به آن سال است.

وي با اشاره به فعاليت‌هاي برخي شركت‌هاي خارجي با مديريت برخي از يهوديان سرشناس مانند آقاي بكر مي‌افزايد: بكر، سرمايه‌گذار يكي از اپراتورهاي فعال در كشور است كه اين شركت طي چند سال اخير با ورود مستقيم براي حمايت و خريد سهام برخي از استارت‌آپ‌ها در حال ايجاد يك فضاي انحصاري در كشور است.

خطر ذخيره‌سازي اطلاعات و ذائقه‌سازي

آنطور كه آل‌داوود مي‌گويد: گروه اينترنت ايران استارت‌آپ‌هاي كشور را در دست گرفته است. شعار اين گروه، راهبري تغيير در ايران است و برخي از مديران اين شبكه در انجمن بين‌المللي مديران ايراني عضويت دارند. يكي از مؤسسان اصلي انجمن بين‌المللي مديران ايراني، آقاي سيامك نمازي است. اين پژوهشگر فضاي مجازي وجود استارت‌آپ‌هاي چند‌تابعيتي را براي كشور خطرناك‌تر از مسئولان دوتابعيتي مي‌داند و مي‌گويد: يك مسئول يا فرد دو‌تابعيتي به‌صورت بالقوه براي كشور خطر است، اما اپليكيشن‌ها و استارت‌آپ‌هاي چند‌تابعيتي به‌صورت بالفعل به دليل اينكه اطلاعات مردم را ذخيره‌سازي مي‌كنند و امكان ذائقه‌سازي و تغيير رفتار افكار عمومي را دارند، براي كشور ما در بلند‌مدت خطرناك هستند.

بي‌شك استارت‌آپ‌ها مي‌توانند يك فرصت باشند؛ فرصتي كه فقدان شبكه ملي اطلاعات و ورود شركت‌هاي چند‌تابعيتي به همراه قانوني قديمي و ناكارآمد براي نظارت، آن را به تهديد تبديل مي‌كند. اين در حالي است كه بازنگري در قانون ضرورتي در دسترس به نظر مي‌رسد.

منبع: روزنامه جوان