ایران؛ روايتی از فروش اعضاي بدن

روايتي از فروش اعضاي بدن؛ از كليه تا كبد، براي كمي پول

کمی پایین‌تر از میدان ولیعصر، روبه‌روی کاخ دادگستری، کوچه‌ای است که در و دیوارش گره خورده با مرگ و زندگی. وارد کوچه که می‌شوید آماجی از آگهی‌های خرید و فروش اعضای بدن بر سرتان هوار می‌شود؛ بعضی‌ها سلیقه به خرج داده‌اند و روی برگه A۴ آگهی خود را نوشته‌اند و بعضی با ماژیک، خودکار و یا هر چیز دیگری که دم‌دستشان بوده، تکه‌هایی از بدن خود را برای دریافت پول به فروش گذاشته‌اند.

به گزارش همشهری، آگهي‌ها پر است از گروه‌هاي خوني، شماره تلفن‌هايي با خطوط اعتباري و دست‌خط‌هايي كه معلوم است موقع نوشتن می‌لرزيده است.يكي از ورزشكار بودن و جواني‌اش نوشته و ديگري نياز مالي‌اش را فرياد زده و آن يكي هم دلال و خريدار هر نوع كليه‌اي است. وقتي با او تماس مي‌گيري مي‌گويد: كاركشته اين راه شده و با يك نگاه مي‌فهمد كه چه در چنته داري. مي‌گويد متقاضي فروش كليه را كه ببيند، مي‌فهمد گروه خوني‌اش به اين صحبت‌ها مي‌خورد يا نه و از تست‌هاي پزشكي موفق بيرون مي‌آيد يا نه.

بازاري داغ و سياه
كافي است به يكي از شماره‌هايي كه زير برگه‌ها يا روي ديوارها و تنه درخت‌ها نوشته شد، زنگ بزنيد. آنها حاضرند در ازاي دريافت پول كليه، كبد، قرنيه چشم و... را بفروشند. باورش سخت است و البته تلخ؛ درست در همان كوچه‌اي كه انجمن حمايت از بيماران كليوي قرار دارد و تلاش مي‌شود فرهنگسازي براي اهداي عضو بعد از مرگ مغزي به‌عنوان سنتي حسنه رواج پيدا كند؛ هستند كساني كه به‌خاطر پول، تكه‌اي از جان‌شان را مي‌فروشند؛ و حتي تلخ‌تر... هستند كساني كه شغل‌شان دلالي اعضاي بدن است و كارشان به تور انداختن نيازمنداني است كه يا به‌دنبال عضوي از بدن براي درمان نزديكان خود مي‌گردند و يا با فروش عضو بدن خود، مي‌خواهند دردي از دردهايشان درمان كنند.

از كليه تا كبد
خريد و فروش كليه سال‌هاست كه باب شده اما فروش تكه‌هايي از كبد، قرنيه چشم، اجاره دادن رحم و... جديدترين راه و روش براي درمان درد بي‌پولي است.خريد و فروش كليه در كشور، نه‌تنها مخفي نيست بلكه آنقدر آشكارا شده كه مي‌توان سر اعضاي مختلف آنقدر چانه زد تا به توافق نيز رسيد.

در اين ميانه بازار اما به وضوح شاهد كشيده شدن پاي واسطه‌گران و نوسان قيمت‌ها هستيم. درواقع طبيعي است كه وقتي تنور كارهاي غيرقانوني داغ شود، پاي دلالان هم باز خواهد شد تا حداكثر قيمت را به جيب بزنند. اينجاست كه ديگر نمي‌شود قيمت مشخصي براي فروش كليه و كبد و ساير اعضا مشخص كرد.

قيمت‌ها از ۷۰ميليون تا 5۰۰ ميليون تومان در نوسان است و هر كس هم تيغش بيشتر ببرد مي‌تواند پول بيشتري به جيب بزند. البته اين موضوع به ميزان وخامت حال بيمار و عضو آسيب‌ديده و حتي گروه خوني هم بستگي دارد. آنهايي كه حال بيمارشان وخيم‌تر باشد و گروه خوني‌شان ناياب‌تر مانند o منفي باشد، بايد پول بيشتري بپردازند. در اين بازار هيچ‌كس دلش براي هيچ‌كس نمي‌سوزد. نه براي فروشنده‌اي كه از تكه‌اي از بدنش مي‌گذرد و نه براي خانواده‌اي كه همه دار و ندارش را مي‌دهد تا بتواند اين مبلغ را تأمين كند.

خريد و فروش كبد، تجارتي جديد
چند وقتي است كه به آگهي‌هاي فروش اعضاي بدن بر در و ديوار شهر كبد به‌عنوان رقيب سرسختي براي فروش كليه هم اضافه شده است. رئيس شبكه هپاتيت ايران در اين‌باره مي‌گويد: تبليغاتي كه تحت عنوان كبد فروشي مطرح مي‌شود، مطمئناً كذب بوده و سوءاستفاده و كلاهبرداري است نه يك فرايند درماني واقعي.

مؤيد علويان مي‌گويد: بيشتر افرادي كه براي فروش كبد آگهي مي‌دهند، اطلاع درستي از چند و چون اين عمل حساس ندارند. به آنها گفته مي‌شود كه مي‌توانند بخشي از كبدشان را اهدا كنند و بعد از مدتي، كبد دوباره ترميم خواهد شد و هيچ مشكلي برايشان به‌وجود نمي‌آيد. اما واقعيت ماجرا چيز ديگري است.

او با بيان اينكه اهداي كبد از فرد زنده، شرايط خاصي دارد، گفت: اين عمل معمولاً درصورتي انجام مي‌شود كه بيمار، كودك باشد كه در آن صورت هم از پدر يا مادرش مي‌تواند كبد بگيرد و آنها مي‌توانند بخشي از كبدشان را به كودك خود اهدا كنند.كارشناسان مي‌گويند به ازاي هر كيلو وزن هر فرد، ۱۰گرم كبد براي بدن كافي است.

مثلاً كسي كه 70كيلوگرم وزن دارد، 700گرم كبد براي فعاليت بدنش كفايت مي‌كند اما كبد هر فرد بزرگ‌تر از اين ارقام است و زماني كه بخشي از آن برداشته مي‌شود، معمولا كبد قادر است دوباره خودش را بازسازي كند كه اين عمل هم در بدن گيرنده و هم در بدن اهداكننده صورت مي‌گيرد. البته داستان به همين راحتي‌ها نيست و بايد تست‌هاي پزشكي و آزمايش‌هاي زيادي طي شود.

بازاري كه سقف قيمت ندارد
رئيس انجمن خيريه حمايت از بيماران كليوي در زمينه خريد و فروش كليه به همشهري گفت: اگرچه سياست وزارت بهداشت درموضوع پيوند به‌خصوص كليه بر اين است كه پيوند از طريق مرگ مغزي باشد اما مسئله اين است كه به صرف پيوند از راه اهداي عضو نمي‌توان اكتفا كرد. قاسمي افزود: هم‌اكنون قيمت كليه در بازار دولتي ۱۵ ميليون تومان است كه يك ميليون آن را دولت پرداخت مي‌كند كه رقم پاييني است.

مراكزي دولتي داريم كه براي خريد و فروش كليه فعاليت قانوني مي‌كنند و دولت هم نقش حمايتي از اهداكنندگان را دارد اما رقم ناچيز است. او مي‌گويد: در خريد و فروش اعضاي بدن، مبلغ را اهداكننده تعيين مي‌كند و اين مسئله باعث مي‌شود كه هركس بنا به درصد شرايط اورژانسي بيمارش به هر قيمتي كه فروشنده مي‌گويد تن بدهد و همين باعث شود كه بازار سقف قيمت مشخصي نداشته باشد. در بازار دلالي براي قرنيه ۲۰۰ميليون، مغز استخوان ۱۰۰ميليون، كبد بين ۲۰۰ تا ۵۰۰ ميليون، كليه ۸۰ تا ۲۰۰ ميليون و براي رحم اجاره‌اي هم ۹۰ تا ۳۰۰ ميليون تومان پيشنهاد مي‌شود.