یکشنبه، 3 اسفند ماه 1393 = 22-02 2015
بدترين شرايط آبی در سال 94 پيش روی ايران
سرانه آب تجديدپذير به كمتر از 1500 مترمكعب رسيده و طبق تمام استانداردها كشور ما در شريط بحران آب قرار گرفته است
اگر مديري احساس مي‌كند انگيزه كافي براي ورود به عرصه مديريت كم آبي را ندارد هرچه زودتر تكليف خود را روشن كند
روزنامه اعتماد: شايد سخن گفتن از بي‌آبي در روزهاي ابري و اندكي باراني براي بسياري جذابيت چنداني نداشته باشد اما آمار و ارقام هنوز گواه آن است كه بي‌آبي با تمام قدرت در ايران خودنمايي مي‌كند. حجم بارش‌ها كاهش يافته است، دشت‌ها در وضعيتي بحراني قرار دارند. مخزن سدها نيمه پر است و به خالي بودن تمايل بيشتري نشان مي‌دهد تا پر بودن، اوضاع آب‌هاي زيرزميني تعريفي ندارد و بي‌آبي بخش‌هاي مهمي از كشور را تهديد مي‌كند. حالا رحيم ميداني، معاون وزير نيرو در نشستي با همكارانش شرايط ويژه كشور را گوشزد مي‌كند و مي‌گويد ديگر جايي براي حدس و گمان نيست، اگر كسي انگيزه كافي براي مديريت بحران بي‌آبي را ندارد بايد استعفا دهد و كنار برود. وزير نيرو نيز كه شنونده اين سخنان معاون خود بود، درباره شرايط سخت پيش رو توضيحاتي به همكارانش داد و تاكيد كرد كسي ترديد ندارد كه بحران آب در راس تمام مسائل كشور قرار گرفته است.
رونمايي از طرح تعادل‌بخشي توسط وزير
حميد چيت‌چيان، وزير نيرو كه سال سخت آبي را براي مديران خود تشريح مي‌كرد، روز پنجشنبه گذشته در جمع مديران استاني گفته است: «سال آينده، سال سختي را در پيش رو داريم؛ از ابتداي سال آبي تا امروز، ۳۰ درصد كاهش بارندگي نسبت به گذشته داشته‌ايم. وي گفت: در سال‌هاي اخير دچار خشكسالي‌هاي مستمر بوده‌ايم؛ به طوري كه متوسط بارندگي از 250 ميليمتر به 242 ميليمتر كاهش يافته اما جمعيت ما و نياز به مصرف آب به صورت مستمر در كشور افزايش يافته و ميزان آب تجديدپذير از 130 ميليارد به 120 ميليارد تقليل پيدا كرده است؛ در نتيجه سرانه آب تجديدپذير به كمتر از 1500 مترمكعب رسيده و طبق تمام استانداردها، كشور ما در شريط بحران آب قرار گرفته است.» وي كه معتقد است «بيان دايمي بحران آب از زبان مديران وزارت نيرو فقط براي جلب‌توجه نيست»، افزوده است: «اين بيان مكرر براي اين است كه در اين شرايط تدابير دقيق‌تر، سياست‌هاي روشن‌تر، اقدامات جدي‌تر و همت بيشتري را براي حل مسائل آب داشته باشيم. ما بايد با شفافيت كامل با مردم صحبت كنيم و در اين صورت است كه علاقه مردم براي همراهي با مسوولان بيشتر خواهد شد. شرايطي كه در منابع آب كشور مشاهده مي‌كنيم به معناي تسليم شدن نيست بلكه با اتكا به مديريت مصرف آب، قطعا خواهيم توانست به نيازهاي خود پاسخ دهيم.»اين عضو كابينه دولت با بيان اينكه «عمده‌ترين مشكل اين است كه در مديريت مصرف نتوانسته‌ايم گام‌هاي درستي برداريم»، گفته است: «عمده مصرف ما در بخش كشاورزي است و مي‌توانيم با شيوه‌هاي ساده آبياري در اين بخش مصرف آب را كاهش و از طرفي ميزان محصول را افزايش دهيم كه اين مساله، بهره‌وري بسيار مناسبي در اين زمينه خواهد داشت. اين تصور كه صرفه‌جويي در مصرف آب يعني اعمال فشار بر كشاورزان و مردم، يك تصور باطل است. وزارت نيرو به دنبال كاهش توليد محصول كشاورزي نيست؛ بلكه مي‌گوييم با استفاده از فناوري‌هاي نوين آبياري مي‌توانيم در قبال كاهش مصرف آب، ميزان توليد محصول را افزايش دهيم.»چيت‌چيان حتي در خصوص موضوع سد‌سازي كه تا پيش از اين نيز مورد انتقاد بسياري از كارشناسان بوده است نيز گفته است: «در گذشته ثقل اصلي فعاليت، وزارت نيرو روي ايجاد سازه‌هاي جديد همچون سد و شبكه بود و تصور بر اين بود كه ما قادر هستيم با ايجاد تاسيسات جديد مشكل آب را حل كنيم، اما تجربه نشان داد اين سياست به تنهايي جوابگو نيست. هم‌اكنون در بعضي نقاط كشور ايجاد سدها و تاسيسات باعث آسيب به ساير منابع آب و محيط زيست شده است، اما بايد توجه داشت تمام سياست‌ها در ساختن سد غلط نبوده است.»وي به وضعيت وخيم منابع آب زيرزميني در كشور تصريح مي‌كند: «تاخير در اجراي يك سد خسارت زيادي ندارد، اما اگر در مورد مديريت آب‌هاي زيرزميني تعلل بكنيم ممكن است تمام آب‌خوان‌ها در دشت‌هاي بحراني از بين برود و امكان بازيابي سفره‌هاي زيرزميني ميسر نباشد. طرح تعادل بخشي آب‌هاي زيرزميني اولويت اصلي وزارت نيرو در سال آينده است، در حال حاضر ما حدود 65 ميليارد مترمكعب در سال از منابع زيرزميني برداشت مي‌كنيم و تمام شواهد نشان مي‌دهد ما با برداشت اين ميزان 7/5 ميليارد مترمكعب بيشتر از ظرفيت ديناميك اين آب‌ها استفاده مي‌كنيم.» وزير نيرو به موضوع كاهش برداشت سالانه از ذخاير زيرزميني نيز اشاره كرده و گفته است: «بايد سالانه 11 ميليارد مترمكعب برداشت از آب زيرزميني را كاهش دهيم، با حذف برداشت اضافي و همچنين با صرفه‌جويي پنج ميليارد مترمكعب در برداشت، ما مي‌توانيم كسري 110 ميليارد مترمكعبي مخازن را در طي دوره اجراي طرح جبران كنيم. وي گفت: در تعديل مصارف بايد از مشاركت كشاورزان و سازمان‌هاي ديگر استفاده شود، طبق اين طرح بايد شوراي حفاظت منابع آب درهمه استان‌ها و شهرستان‌ها تشكيل شود و اميدواريم با حمايت از اين برنامه بتوانيم آينده كشور را از خطرهاي در پيش روي نجات دهيم.»
مديريت بلد نيستيد، استعفا دهيد
در عين حال رحيم ميداني، معاون وزير نيرو در امور آب و آبفا پا را از ارايه گزارش‌ها و تهديدهاي آبي كشور فراتر گذاشت و رسما اولتيماتوم نهايي را به مديران آبي كشور داد و با تاكيد بر لزوم جديت و قاطعيت مديران آب كشور براي اجراي طرح احيا و تعادل‌بخشي به آب‌هاي زيرزميني گفت: «اگر مديري احساس مي‌كند انگيزه كافي براي ورود به اين عرصه را ندارد هرچه زودتر تكليف خود را روشن كند. اگر منابع آب زيرزميني درست مديريت مي‌شد، لازم نبود در شرايط كنوني كشور، سرمايه‌گذاري‌هاي سنگيني براي اين امور انجام پذيرد. عدم مديريت درست منابع آب زيرزميني وضعيت را به گونه‌اي رقم زده كه بايد به احياي سفره‌هاي آب زيرزميني اقدام كنيم.» وي با بيان اينكه «دولت نگاه ويژه خود را با تمام توان به موضوع آب معطوف كرده»، تاكيد مي‌كند: «وزير نيرو هم با انرژي و حمايت كامل از طرح تعادل‌بخشي آب‌هاي زيرزميني پشتيباني و حمايت مي‌كند و مديران ما موظف هستند بيشترين بهره‌وري را از فضاي ايجاد شده داشته باشند. اجراي طرح تعادل‌بخشي به منابع آب زيرزميني نيازمند عزم جهادي و ايثار مديران آب است و همان طوري كه در دوران دفاع مقدس همگي بسيج شديم و با تمام توان از تماميت اراضي كشور دفاع كرديم، بايد براي دفاع همه‌جانبه از منابع آبي كشور نيز همگي بسيج شويم و دست به دست هم بدهيم تا منابع آبي كشور را به بهترين شكل ممكن حراست كنيم.» ميداني با تاكيد بر لزوم جديت و قاطعيت مديران آب كشور براي اجراي اين طرح افزوده است: «اگر مديران امور آب كشور غفلت كنند و اين فرصت را از دست بدهند مورد سرزنش نسل حاضر و آيندگان قرار خواهند گرفت؛ اگر مديري احساس مي‌كند انگيزه كافي براي ورود به عرصه مديريت كم‌آبي را ندارد هرچه زودتر تكليف خود را روشن كند. امروز همه شاهد هستيد كه تمام فناوري كشور و فضاي مجازي غالبا بحث بحران و كمبود آب را مطرح مي‌كنند و ما مديران آب كشور در خط مقدم برنامه‌هاي نجات‌بخشي قرار داريم و همه انتظار دارند كه در اين خصوص نقش خود را به بهترين شكل ايفا كنيم.»معاون وزير نيرو با بيان اينكه «تا كي بايد روضه‌خوان اين مصيبت عظما باشيم»، تاكيده كرده است: «در سال‌هاي گذشته تمام هم و غم ما اين بوده كه چه كساني حاضر هستند كه كمر همت ببندند تا با تاراج آب‌هاي زيرزميني مقابله كنند و هم‌اكنون فرصت اين مقابله رسيده است. خشكسالي، لطف خداوندي بوده تا ما به خودمان بياييم و از خواب غفلت بيدار شويم و خود را آماده كنيم تا هم نسبت به رويكرد غلط تاراج منابع آب واكنش نشان دهيم و هم در شرايط حساس و بحراني بتوانيم با بهترين شكل ممكن منابع آبي سطحي و زيرزميني را مديريت كنيم.»معاون وزير نيرو از حمايت سه قواي كشور از اجراي طرح تعادل بخشي به منابع آب زيرزميني خبر داد و گفت: «وزارتخانه‌هاي مختلف و قوه قضاييه و قوه مقننه برنامه‌هاي پيوسته‌اي در خصوص حمايت از اين طرح دارند تا در زمان حركت، طرح تعادل‌بخشي و مديريت و حراست از منابع آبي كشور با شكست مواجه نشود. با تقويت ابزارهاي نظارتي بايد فعاليت چاه‌هاي غيرمجاز در همان مراحل اوليه فعاليت، متوقف شود نه اينكه سال‌ها از چاه غيرمجازي برداشت شود و بعد از اينكه حسابي منابع آب زيرزميني را به تاراج برد به فكر مسدود كردن آن بيفتيم.».
نانمان را كه مدتها است تخته كرده اند و حالا نوبت مى رسد به آبمان كه كى قطع شود!
