جامعه علمی ایران در فضایی ناامن بسر می برد

دانشجونیوز: بیانیه انجمن بین المللی جامعه شناسان بدون مرز- ایران

درپی سرکوب جنبش مردم در وقایع پس از انتخابات ریاست جمهوری درسال ۸۸، تسلط فضای امنیتی و سرکوب در مراکز دانشگاهی و پژوهشی علیه دانش آموختگان، اساتید و پژوهشگران بویژه در رشته های علوم اجتماعی و جامعه شناسی رو به رشد نهاد که این روند با محرومیت تحصیلی، اخراج و حتی بازداشت آنان همچنان ادامه دارد.

همزمان تلاش گسترده برای اسلامی کردن علوم اجتماعی از جمله جامعه شناسی و تعطیلی برخی دپارتمان های علوم اجتماعی نیز سرعت گرفت.

تاریخ تحولات اجتماعی هرکشوری مملو از فرازو نشیب های بسیاری است که در روند روبه رشد خود از بحران های اجتماعی متعددی آسیب دیده است.

دراین میان آن دسته از کشورها توانسته اند براین بحرانها چیره شده و در مسیر توسعه پایدار گام نهند که فضای فرهنگی و اجتماعی دانشگاهها و مراکز پژوهشی خود را برای آموزش و تربیت دانش آموختگان، پژوهشگران و کارشناسان از یکسو و پژوهش، مسئله شناسی و چاره یابی ریشه ای مسائل اجتماعی و فرهنگی از سوی دیگر را در محیطی امن و آزاد فراهم کرده اند.

جامعه ایران امروز که شوربختانه با مسائل بیشمار اجتماعی نظیر اعتیاد، روسپیگری، فقر و بیکاری، کار و ازدواج کودک، تنشهای قومی/فرهنگی، بحران هویت، بحران طلاق، خودکشی، جرایم اجتماعی، بزهکاری، خشونت خانگی و خیابانی و دهها مسئله دیگر دست و پنجه نرم می کند، بیش از پیش نیازمند فعالیت علمی و پژوهشی دانش آموختگان علوم اجتماعی بویژه جامعه شناسی است و این امر جز بواسطه ایجاد فضای آزاد و امن در مراکز آموزش عالی و پژوهشی میسر نمی گردد.

مروری بر فهرست بازداشت شدگان، محرومان از تحصیل و اشتغال در فضاهای آموزشی و پژوهشی در کشور در طی سالهای اخیر نشان از این دارد که این جامعه علمی در فضایی ناامن بسر می برد. فهرست زیر فقط گویای بخشی از این افراد است که در طی سالهای 91-92 محروم، اخراج، زندان و تبعید شده اند. بسیاری از جامعه شناسان دیگر نیز توسط نیروهای وابسته به نظام اطلاعاتی و امنیتی در دانشگاهها یا مراکز آموزشی و پژوهشی تحت ستم های متعدد همانند سانسور، محدودیت در ارتقای رتبه های شغلی، بازنشستگی های زودرس، محرومیت از فرصتهای آموزشی و پژوهشی قرار گرفته و به حاشیه رانده شده اند:

سعید مدنی، دکترای جامعه شناسی و پژوهشگر، محکوم به شش سال زندان و ده سال تبعید
میرطاهر موسوی استاد دانشگاه در رشته جامعه‌شناسی، محکوم به پنج سال زندان و ده سال تبعید
سهراب رزاقی، دکترای جامعه شناسی و پژوهشگر، محکوم به بیست سال زندان وپرداخت جریمه سنگین
جعفر ابراهیمی ازندریانی دانش آموخته کار‌شناسی ارشد رشته جامعه‌شناسی محکوم به زندان
امیر چمنی، دانشجوی کارشناسی ارشد جامعه شناسی دانشگاه آزاد تبریز محکوم به زندان
یاشار دارالشفایی، دانش آموخته برنامه ریزی اجتماعی دانشگاه تهران، محکوم به پنج سال زندان
ضیا نبوی پذیرفته شده مقطع کارشناسی ارشد جامعه شناسی محروم از تحصیل و محکوم به ده سال حبس در تبعید
محمد امین علیزاده‌، دانشجوی جامعه‌‌شناسی دانشگاه‌ اصفهان، بازداشت شده
احسان هوشمند، کارشناس ارشد جامعه شناسی و پژوهشگر مسائل قومی، بازداشت شده
روح الله قاسمی، دانش آموخته جامعه شناسی دانشگاه شیراز در مقطع کارشناسی ارشد، بازداشت شده
داود قسیمی دانشجوی کار‌شناسی جامعه‌شناسی در دانشگاه آزاد تهران، بازداشت شده
محمد فاضلی دکترای جامعه شناسی و استاد دانشگاه مازندران، محروم از تدریس
پرویز پیران، دکترای جامعه شناسی و استاد دانشگاه علامه طباطبایی ، محروم از تدریس
دلیر بارخدا، دانشجوی دکترای جامعه شناسی دانشگاه شیراز، محروم از تحصیل.
مختار اسدی دانشجوی جامعه شناسی مقطع کار‌شناسی ارشد دانشگاه تهران محروم از تحصیل
مهدی حمیدی شفیق پذیرفته شد در مقطع دانشجوی رشته جامعه شناسی کارشناس ارشد، محروم از تحصیل
محمد عزیزی پذیرفته شده در رشته جامعه شناسی کارشناسی ارشد محروم از تحصیل

محدودیت هایی از این دست در مراکز دانشگاهی و پژوهشی با بسیاری از پیمان نامه های بین المللی که دولت ایران بدان پیوسته است در تناقض است. ميثاق بين المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، آزادی علمی را چنین تعریف می کند: "اختيار افراد در بيان آزادانه نظرات خود پيرامون موسسه يا دستگاهی که در آن مشغول بکار هستند، انجام وظايف خود بدون تبعيض و يا داشتن هراس از سرکوب توسط دولت يا عوامل ديگر، مشارکت در نهادهای علمی حرفه ای يا انتخابی، و بهره مند شدن از تمامی حقوق بشر که در سطح بين المللی به رسميت شناخته شده است".

همچنین برپایه خط مشی های تعریف شده ازسوی یونسکو، آزادی علمی عبارت است از فعالیت علمی بدون اعمال محدوديت از جانب ايدئولوژی رسمی، آزادی تدريس و مباحثه، آزادی انجام تحقيق و پخش و انتشار نتايج آن، آزادی بيان عقايد و نظرات، آزادی از سانسور نهادينه، و آزادی مشارکت در نهادهای تخصصی و انتخابی، بدون هرگونه تبعيضی و بدون داشتن هراس از سرکوب توسط حکومت يا ساير مراجع. خط مشی يونسکو در ادامه تاکيد می کند که استادان نبايد به تدريس مطالبی که بر خلاف دانش و عقايد آنهاست واداشته شوند، نبايد مجبور به استفاده از برنامه های درسی و يا روش هايی شوند که در تضاد با استانداردهای بين المللی حقوق بشری هستند و نمی بايست به هيچ وجه در معرض اخراج قرار بگيرند، مگر آنکه دلايل کافی در ارتباط با عملکرد حرفه ای آنها وجود داشته باشد و اين دلايل در پيشگاه اشخاص ثالث مستقل و بی طرف مطرح گردد و مورد رسيدگی قرار بگيرد.

علاوه براین پیمان نامه جهانی حقوق بشر برحق دستیابی به آموزش عالی بصورت برابر برای تمامی افراد و بر پایه شایستگی های فردی تاکید دارد امری که توسط دولت ايران بشدت مورد نقض قرار گرفته است بطوریکه دانشجويان متقاضی ورود به آموزش عالی را بر اساس عقايد آنان مورد گزينش قرار می دهد.

ازهمین رو انجمن جامعه شناسان بدون مرز- شاخه ایران، کلیه مسئولان دولت جدید در بخش آموزش عالی و تحقیقات را موظف به حفظ کرامت و حریت دانشگاهیان، پژوهشگران، دانشجویان و دانش آموختگان کشور بویژه در رشته علوم اجتماعی/جامعه شناسی می داند. این انجمن براین باور است که با کوتاه کردن دست افراد غیرمتخصص از دست اندازی بر فضاهای آموزشی و پژوهشی، می توان همراه با امنیت و آزادی، استقلال و کرامت دانشگاهیان و پژوهشگران زمینه تعالی، رشد و توسعه انسانی- اجتماعی جامعه ایران را سرعت بخشید.