شناسایی یک نیایشگاه صخره‌ای عجیب در خوزستان

همه چیز، از مصرف مواد مخدر توسط یک حفار غیرمجاز تا مرگ او و اعتراف هم‌دستانش، دست به دست هم دادند تا یک نیایشگاه صخره‌ای عجیب در خوزستان شناسایی شود. به گفته باستان‌شناسان نمونه این سازه دستکند صخره‌ای تا کنون دیده نشده‌است.

خبرگزاری میراث فرهنگی ـ گروه میراث فرهنگی ـ بررسی‌های باستان‌شناسی بر اساس اطلاعات بدست‌آمده از یک حفاری غیرمجاز به شناسایی یک سازه‌ صخره‌ای که از آن به عنوان نیایشگاه باستانی یاد می‌شود، منجر شد. این اثر ثبت نشده و آثار تخریب‌های انسانی و حفاری غیرمجاز در اطراف آن دیده می‌شود.

به گزارش CHN همه چیز از نقشه یک حفاری غیرمجاز آغاز شد. چند نفری دور هم جمع شدند و راه نیایشگاه صخره‌ای در مسجد سلیمان را که کسی از آن خبر نداشت، در پیش گرفتند. اما یکی از حفاران غیرمجاز مواد مخدر مصرف می‌کند و کار به بیمارستان می‌کشد. طرف می‌میرد و بازجویی از دوستانش منجر به شناسایی یک نیایشگاه صخره‌ای در دل کوه می‌شود.

«مجتبی گهستونی»، سخنگوی انجمن دوستداران میراث فرهنگی تاریانا خوزستان دراین‌باره به CHN‌ گفت: «کاشف این نیایشگاه صخره‌ای، باستان‌شناسی به نام ایوب سلطانی است. او پس از شنیدن صحبت‌ همدستان حفار غیرمجاز به نیایشگاه رفته و آن را پیدا کرده‌است.»

وی در ادامه گفت: «با سلطانی به محل نیایشگاه رفتم و در کمال تعجب با محوطه‌ای صخره‌ای که بی شباهت به نیایشگاه‌های پیش از اسلام نیست مواجه شدم که مشابه آن را تا کنون در خوزستان ندیده‌ام.»

این اثر در حالی شناسایی شده که آثار یک حفاری غیرمجاز در نزدیکی آن دیده می‌شود و همچنین تخریب‌های طبیعی و انسانی روی آن وجود دارد. بر همین اساس ثبت و حفاظت از این اثر ضروری به نظر می‌رسد.

برخی گمانه‌زنی‌ها از آن حکایت دارند که شاید این نیایشگاه صخره‌ای به آیین مهری تعلق داشته باشد؛ گمانه‌زنی‌هایی که نیاز به کنکاش و بررسی‌های بیشتر دارد.

«ایوب سلطانی»، باستان شناس اهل اندیکا که هم اکنون ساکن مسجدسلیمان است و این نیایشگاه را شناسایی کرده، با اشاره به اینکه این اثر نمونه‌ای منحصر به فرد است به CHN گفت: «در روزهای گذشته بار دیگر به همراه سخنگو و دبیر انجمن دوستداران میراث فرهنگی تاریانا خوزستان و دکتر "نورالله مرادی نوروزی"، باستان شناسان و از اساتید دانشگاه از این سازه دیدن کردیم. این اثر از نظر ساختار معماری مشابهت‌هایی با معبد "ورجوی" مراغه دارد. با شواهدی که به صورت سطحی به دست آمده این احتمال وجود دارد که نوعی دخمه و یا استودان تشریفاتی و اعیانی باشد.»

به گفته وی این سازه صخره‌ای از نظر ساختار معماری، طاق‌ها و سکوها، شباهت‌های دیگری با گور دخمه "صحنه" و یا مقبره "کیکاوس" در کرمانشاه دارد.

سلطانی در ادامه افزود:‌ «در سازنده‌های بختیاری، این اثر دستکند باستانی از نظر "لیتولوژی" در زمین‌شناسی، شامل "کنگلومرایی بخت آهکی" با رگه‌هایی به صورت سازه‌ای یکپارچه در صخره ایجاد شده است.»

این باستان شناس با اشاره به ابعاد مختلف این دستکند اظهار داشت: «این دخمه دارای یک ورودی به مساحت 63 سانتی متر و ارتفاع 70/1 سانتی متر است که به اتاقی با ابعاد 60/4 در 60/3 سانتی متر و با ارتفاع 95/1 سانتی متر منتهی می‌شود. در سه طرف اتاق سکوها و طاقچه‌های هلالی شکل و در سمت شرق و غرب اثر محرابه‌هایی به صورت قرینه‌ای ایجاد شده است.»

ایوب سلطانی یادآور شد در روبروی درب ورودی نیز دو محرابه، یکی به ارتفاع 82 سانتی‌متر و طول 125 سانتی‌متر و عرض سکوی50 سانتی‌متر و دیگری با ارتفاع 124 سانتی متر و طول 182 سانتی متر و عرض سکوی 80 سانتی متر قرار گرفته است.

وی در ادامه به کف اثر اشاره کرد و گفت: «در فضای وسط، یک وان کوچک با شیارهایی در اطراف به صورت مدور با شعاع 55 سانتی متر و عمق 20 سانتی متر ایجاد شده است.»

در حال حاضر اطلاعات مربوط به این سازه‌ صخره‌ای در اختیار سازمان میراث فرهنگی خوزستان قرار گرفته تا پیش از نابودی، آن را در فهرست میراث ملی به ثبت برساند.