اشتغالی که فقط در آمار دولت ایجاد می شود نه در واقعیت

فردانیوز: تناقض‌گویی و ابهام در آمار اعلامی از سوی دولتی ها تبدیل به رویه ای عادی طی سال های اخیر شده است و با وجود تاکیدات و انتقادات صریح از این رویه غلط، گویی رییس دولت، وزیران و معاونان او اصرار عجیبی بر ادامه این روند دارند. آمارهای دولت از نرخ بیکاری، رشد اقتصادی، ایجاد اشتغال، میزان تورم، و... بارها از سوی کارشناسان و اقتصاددانان محل چالش و بحث بوده است تا آنجا که به گفته توکلی دولت این روزها حتی پا را فراتر از ارائه آمار غلط هم گذاشته و به آمارسازی روی آورده است.

احمدی نژاد در سال 89 مدعی ایجاد 1/6 میلیون شغل شد، و در سال 90 نیز وعده ایجاد 2/5 میلیون شغل را داد. او در آغازین روزهای سال 91 نیز در جمع مردم بندرعباس خبر از تحقق قطعی ایجاد یک میلیون و 600 هزار شغل جدید در سال گذشته داد و این آمار را خوشحال‌کننده دانست.

رییس جمهور با بیان اینکه در سال ۹۰ ايجاد 2/5 ميليون شغل هدف‌گذاري شده بود، اعلام کرد: از 2/5 میلیون شغل وعده داده شده تا به حال ايجاد بيش از يك ميليون و 600 هزار شغل در سال ۹۰ بررسي و مورد تاييد قرار گرفته است و دولت مصمم است براي سال ۹۱ نيز ايجاد 2/5 ميليون شغل ديگر را محقق كند.

در هفته های گذشته نیز از سوی مرکز آمار ایران کل عملکرد دولت از ایجاد اشتغال جدید در سال 90 به میزان 1 میلیون و 400 هزار اعلام و عنوان شد این آمار قطعی و نهایی شده است. قبل از آن نیز وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی تعداد مشاغل ایجاد شده در سال 90 را بر پایه اطلاعات و آمار ثبت شده در "سامانه رصد" به میزان 1 میلیون و 600 هزار فرصت شغلی اعلام کرد.

این آمار در حالی از سوی رییس دولت و معاونان او اعلام می شود که براساس آمار رسمی ارائه شده از سوی مرکز آمار ایران، دولت در سال 90 صرفا موفق به ایجاد 400 هزار شغل جدید شده و در این آمار خبری از تحقق 2/5 میلیون شغل وعده داده شده که به گفته آقای احمدی نژاد بیش از یک میلیون و 600 هزار شغل آن هم تایید شده، نیست.

از سوی دیگر نتایج گزارش‌های ارائه شده از سوی مركز آمار ایران نشان می‌دهد كه تعداد بیكاران در كشور صرفا از 3/2 میلیون نفر در سال ۸۹ به 2/8 میلیون نفر در سال ۹۰ تقلیل یافته است.

مجلس هشتم نیز سال گذشته و به دنبال ارائه آمارهای متناقض از وضعیت اشتغال در کشور برای نخستین بار در نشستی رسمی و علنی، وزرای اقتصادی دولت را به مجلس فراخواند تا پاسخگوی آمار متناقض اشتغالزایی با نرخ بیکاری واقعی در مجلس باشند.

احمد توکلی از چهره های شاخص اقتصادی مجلس در این جلسه با غیرمنطقی خواندن آمار اشتغال از سوی دولت، نسبت به وضعیت نامناسب اقتصادی در شهرستان ها هشدار داد و خاطرنشان ساخت: چنین معجزه ای در هیچ کجای دنیا رخ نداده است.

توکلی درباره وضعیت اشتغال در کشور گفت: ارتباط مسلم بین تعداد اشتغال و نرخ رشد وجود دارد که تردیدی در آن نیست و هر چه نرخ رشد پایین تر بیاید، نرخ بیکاری بالاتر می رود دولت در سال ۸۹ نرخ رشد ارایه نداد، و صندوق بین المللی پول، نرخ آن سال را یک درصد اعلام و نرخ رشد سال ۸۸ را ۷/۰ درصد پیش بینی کرده بود و ما فرض را بر یک درصد می گذاریم؛ اما دولت اعلام می کند، در این شرایط، یک میلیون و ششصد هزار شغل ایجاد کرده که نشدنی است و اقتصاددانان حتی در سطح لیسانس هم چنین چیزی را قابل قبول نمی دانند و چنین معجزه ای در هیچ جا رخ نداده است.

رئیس مرکز پژوهش های مجلس اعلام کرد: از میزان رجوع مردم و جوانان بیکار یا کارگران و شاغلان بیکار شده به نمایندگان، همه حس می کنیم وضع به سمت بهتر شدن نمی رود و مصداق آن است که: «آن کس که نداند و بداند که نداند...لنگان خرک خویش به منزل برساند».

محمدرضا باهنر نیز در این جلسه با بیان اینکه نمی شود اعداد و ارقام بزرگی بدون برنامه ریزی اعلام کرد و بعد هم کاری هم انجام نگیرد گفت: خالص ایجاد شغل باید ملاک قرار بگیرد و اشتغال ایجاد شده باید با محاسبه جبران اشتغال های از دست رفته و حفظ اشتغال موجود باشد و نرخ خالص در این زمینه اعلام شود.

نایب رییس مجلس با اشاره به اینکه ایجاد اشتغال سرمایه های لازم دارد، ولی در استدلال های دولت، نرخ سرمایه متناسب با شغل های ایجاد شده نیست، گفت: دولتمردان آمار تفکیکی و جزیی استانی را با نام افرادی که برایشان ایجاد اشتغال شده است، به نمایندگان ارایه دهند تا راستی آزمایی شود؛ البته برخی نمایندگان این کار را کرده اند و پاسخ مثبتی نگرفته اند.انشاءلله در راستای راستی آزمایی این آمارها، نمایندگان با دولت همکاری کنند و دولتمردان از نمایندگان در این زمینه بهره گیرند؛ شاید بخشی از این معضل جدی که نگرانیم در آینده افزایش یابد، مرتفع شود.

نحوه محاسبه میزان ایجاد اشتغال

به عقیده بسیاری از کارشناسان و اقتصاددانان تكرار آمار ايجاد يك ميليون و 600هزار شغل و ادعای ایجاد 2/5 میلیون شغل در كشور با توجه به كاهش نيافتن نرخ بيكاري و وضعيت رشد اقتصادي كشور، بسيار خوشبينانه يا دور از ذهن به نظر مي رسد آنهم در شرایطی که دولت تاكنون اشاره اي به چگونگي ايجاد شغل، ميزان سرمايه گذاري صورت گرفته و تاثير آن در اقتصاد كشور نکرده است. انتشار آمارهايي از اين دست همواره با انتقاد جمعي از صاحب نظران مواجه شده و برخي كارشناسان بر اين باورند كه آمار منتشر شده رسميت ندارد. به باور كارشناسان يكي از مواردي كه دولت در محاسبه ميزان شغل ايجاد شده به آن اتكا كرده، آن است که دولت به دلیل ورود سالیانه 1 تا 1 میلیون و 200 هزار نفر به بازار کار، به این نتیجه رسیده است که علاوه بر آمار اشتغال ایجادی استانها به میزان 400 هزار فرصت شغلی، مجموعا با میزان متقاضیان ورود به بازار کار 1 میلیون و 400 تا 1 میلیون و 600 هزار فرصت شغلی ایجاد شده است.

به عبارتی آمارهای ارائه شده از سوی دولت که عموما محل چالش و انتقادات کارشناسان و فعالان بازار کار است به این معنا نیست که 1 میلیون و 600 هزار فرصت شغلی ایجاد شده، بلکه تلفیقی از اشتغال ایجادی استان ها و برآورد ورود بیکاران به بازار کار است. شاید بتوان ایجاد 400 هزار فرصت شغلی سال 90 را به جای 1 میلیون و 600 هزار بهتر پذیرفت چرا که در صورت تحقق ایجاد اشتغال میلیونی در سال گذشته و متعاقب ان در سال 89 هم اکنون باید تعداد بیکاران کشور به کمتر از 1 میلیون نفر رسیده باشند، در حالی که آخرین آمار ارائه شده از سوی مرکز آمار ایران تایید کننده این موضوع نیست و تعداد بیکاران حدود 3 میلیون نفر برآورد شده است.