سید جمال اسدآبادی افغانی شد و رودکی تاجیکستانی!

نام بسیاری از مفاخر ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو خالی است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که در حال حاضر، شاعر بلند آوازه ایرانی «جلال‌الدین مولانا» به نام ترکیه و سید «جمال الدین اسدآبادی» به نام افغانستان و «ابوعبداله رودکی» در فهرست میراث یونسکو به نام تاجیکستان در حافظه جهانی ماندگار شده‌است.

خبرگزاری میراث فرهنگی- گروه میراث فرهنگی- پیمایشی که در چگونگی ثبت مفاخر ایرانی اسلامی در سازمان جهانی یونسکو از سال 2004 تا 2011 میلادی از پایگاه مجازی رسمی آن سازمان انجام شده‌است، نشان از آن داشته است که هم‌زمان با ثبت رویدادها و مفاخر جهانی در فهرست رویدادهای علمی، فرهنگی و هنری یونسکو در دوسالانه 2005-2004 میلادی از میان 45 رویداد و مفاخر ثبت شده نامی از ایران دیده نمی‌شود.

«یاسر موحدفر»، دبیر بنیاد فردوسی دراین‌باره می‌گوید: «در دوسالانه 2007-2006 میلادی با آنکه ثبت رویدادهای مشارکتی مفاخر ایرانی اسلامی به انجام رسیده دیگر بار نامی از ایران آورده نشده‌است؛ در این دوسالانه «هشتصدمین زادسال مولوی» با نام «مولانا جلال‌الدین بلخی رومی» به وسیله کشورهای افغانستان، مصر و ترکیه ثبت شده و «ششصدمین سال‌مرگ عبدالرحمن ابن خلدون» توسط کشورهای افغانستان، الجزایر، مصر، مراکش و تونس به ثبت رسیده و «یک‌هزار و سیصدمین زادسال خلیل ابن احمد فراهیدی» از مفاخر ایرانی و مبدع علم عروض به نام کشور عمان، ثبت شده است.»

وی در ادامه می‌گوید: «در دوسالانه 2009-2008 میلادی، خوشبختانه ایران دو رویداد «نهصد و پنجاهمین زادسال امام محمد غزالی» و «چهارصدمین سال‌مرگ شیخ بهایی» را به ثبت رسانده است؛ با این حال پیشنهادهای کشور افغانستان با پشتیبانی ایران دو رویداد «یک‌صد و پنجاهمین سالگرد زندگی فعال سید جمال‌الدین اسدآبادی» با نام «سید جمال‌الدین افغانی» و «هشتصد و پنجاهمین سال‌مرگ سنایی غزنوی» بوده که به نام این کشور به ثبت رسانده شده و نیز پیشنهاد کشور تاجیکستان با پشتیبانی کشورهای ایران، افغانستان و قزاقستان، ثبت رویداد «یک‌هزار و یک‌صد و پنجاهمین زادسال ابوعبداله رودکی» بوده که به نام تاجیکستان به انجام رسیده است.»

در دوسالانه 2011-2010 میلادی برای نخستین بار سهم ایران از ثبت مفاخر در فهرست رویدادهای فرهنگی، هنری و علمی یونسکو به چهار گزینه رسیده است؛ در میان چهار ثبت مفاخر ایرانی در این دوسالانه با پیشنهاد رسمی بنیاد فردوسی و با همکاری کمیسیون ملی یونسکو در ایران «هزارمین سالگرد سرایش شاهنامه» و نیز «هفتصد و پنجاهمین سالگرد زندگی فعال خواجه نصیرالدین توسی» به پیشنهاد دانشگاه صنعتی خواجه‌نصیر و با همکاری بنیاد فردوسی تنظیم شد و به نمایندگی ایران در یونسکو فرستاده شد که با اقبال گسترده کشورهای عضو یونسکو به نام ایران به ثبت رسید.

موحدفر می‌گوید: «دو پیشنهاد دیگر در دوسالانه یاد شده از سوی ایران «هفتصدمین سال‌مرگ قطب‌الدین شیرازی» و «یک‌هزار و دویست و پنجاهمین زادسال فارسی بیضاوی مشهور به سیبویه» بوده است.»

به گفته وی بنیاد فردوسی هم‌زمان با برپایی «جشن هزاره شاهنامه» در یازدهم فروردین ماه سال 1389 در تالار کنفرانس عمومی یونسکو در پاریس فرانسه، پرونده «هنر نقالی» که به کوشش پژوهشگاه میراث فرهنگی و همکاری خانه تاتر، مرکز هنرهای نمایشی و بنیاد فردوسی، تنظیم شده بود را به نمایندگی ایران در یونسکو ارایه داد که با پی‌گیری‌های انجام شده در نوامبر 2011 میلادی در فهرست میراث معنوی سازمان جهانی یونسکو به نام ایران به ثبت رسیده است.