ایمیل هم به اجبار ملی شد

وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در عرض یک هفته با ارسال دو بخشنامه و نامه جداگانه به دستگاه های اجرایی، بانک مرکزی و سازمان تنظیم مقررات از دستگاه های اجرایی و بانک ها خواست از ایمیل داخلی استفاده کنند و سایت هایشان را به دامه های ایرانی با پسوند دات آیآر (.ir) منتقل کنند.

به گزارش عصر ارتباط رضا تقی‌پور در نامه‌ای که برای رئیس کل بانک مرکزی ارسال کرده‌ است از وی خواسته تا بانک‌ها از دریافت ایمیل‌هایی با میزبانی خارجی و ایمیل‌های عمومی خودداری کنند و مشتریان را به سمت ثبت ایمیل داخلی سوق دهند و برای آشنایی بانک‌ها با سرویس‌دهندگان ایمیل داخلی آنان را به سایت مرکز ملی مدیریت توسعه ملی اینترنت (متما) سوق داده ‌است.

او در عین حال با ارسال نامه‌ای به رئیس سازمان رگولاتوری محمد کرم‌پور دستور اکید داد از این پس اپراتورها هم ریز مکالمات خود را به ایمیل‌های غیرمجاز کاربران که در خارج از ایران پشتیبانی می‌شوند نفرستند تا دامنه تغییرات میهنی در ایمیل‌ها از حوزه بانکی به مخابرات هم برسد.

درخواست وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات برای مهاجرت به ایمیل ملی در حالی صورت می‌گیرد که تا زمان نگارش این گزارش روی سایت متما هنوز لیست ارائه‌دهندگان ایمیل داخلی وجود نداشت. تنها یک فراخوان برای شناسایی ارائه‌دهندگان ایمیل داخلی قرار دارد که طبق آن ارائه‌دهندگان پست الکترونیکی داخلی تا پایان اردیبهشت‌ماه فرصت دارند مدارک خود برای ارائه این سرویس یا مدارک توانایی خود برای ارائه این سرویس را به سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات ارائه دهند.

همچنین در نامه تقی‌پور به محمود بهمنی آمده است بانک‌ها شرایطی فراهم کنند تا اگر از ایمیل داخلی برخوردار نبودند بتوانند از همان بانک اقدام به ثبت ایمیل داخلی یا ایمیل ایرانی کنند.

اعداد بزرگ و آرزوهای بزرگ‌تر

طبق آمار بانک مرکزی تا پایان سال گذشته تعداد کارت‌های بانکی صادرشده در کشور بیش از 174 میلیون کارت بوده است که بانک‌های کشور برای صدور این کارت‌ها آدرس ایمیل دارندگان کارت‌ها را نیز از مشتریان دریافت می‌کنند و به ظن وزارت ICT هر چند ارسال صورتحساب به ایمیل صاحبان حساب به درخواست خود آنان خواهد بود ولی باز هم نیاز است این کاربران برای خدمات بانکی خود از سرویس صندوق الکترونیکی داخلی استفاده کنند که وزیر از آنها با عنوان ملی یاد کرده است اما درباره توانایی سرویس‌دهنده‌های داخلی در این زمینه ابهامات فراوانی وجود دارد.

مرکز آمار ایران طی آخرین آمار خود تعداد کاربران اینترنت کشور را با آماری تاسف‌برانگیز 11 میلیون نفر اعلام کرده است که در این صورت می‌توان نتیجه گرفت باید ارائه‌کنندگان خدماتی وجود داشته باشد تا بتوانند حداقل به بیش از 10 میلیون کاربر همزمان سرویس ارائه دهند و فعالیت آنان را پشتیبانی کنند و هنوز هیچ آمار رسمی از سرویس‌دهندگانی با چنین توانی وجود ندارد.

سرویس دهندگان ایمیل داخلی

هرچند در نامه وزیر ارتباطات به نام متما برای رجوع به لیست ارائه‌دهندگان ایمیل داخلی اشاره شده است و در این سایت هیچ نامی از ارائه‌دهندگان ایمیل داخلی وجود ندارد اما می‌توان معروف‌ترین ایمیل‌های داخلی را چاپار (chmail.ir) و ایران دات آی‌آر (iran.ir) و میهن میل (mihanmail.ir) دانست.

میهن میل به عنوان اولین سرویس‌دهنده ایمیل ایرانی هیچ گاه نتوانست جایگاه خاصی در میان کاربران ایرانی پیدا کند و هر چند این ارائه‌دهنده ایمیل فارسی تعداد کاربران خود را 103 هزار و 48 نفر اعلام کرده‌ است، در سایت الکسا رتبه این سرویس‌دهنده 843 در کشور برآورد شده ‌است.

چاپار نیز به عنوان سرویس‌دهنده ایمیل فعال روی سایت خود تعداد کاربرانش را در حدود 20 هزار نفر اعلام می‌کند و سایت الکسا رتبه این سرویس‌دهنده را 1885 در میان وب‌سایت‌های ایرانی برآورد کرده است.

ایران دات آی‌آر نیز اگرچه تنها یک سرویس‌دهنده ایمیل نیست و خدمات دیگری روی آن ارائه می‌شود و هم‌اکنون به عنوان پورتال رسمی ایران فعالیت می‌کند، سایت الکسا رتبه این سرویس‌دهنده ایمیل در ایران را، که ایمیلش عنوان ایمیل ملی را یدک می‌کشد، 436 اعلام کرده است. هر چند امکان فعال کردن نام کاربری ایمیل روی چاپار و میهن ‌میل به صورت فوری وجود دارد اما اگر می‌خواهید در ایران دات آی‌آر ایمیلی بسازید و از آن استفاده کنید حداقل 24 ساعت زمان لازم است البته اگر پشتیبانی‌کنندگان آن پاسخی به درخواست شما بدهند.

در مقابل رقبای خارجی ایمیل‌های ملی کشورمان در آمار دسترسی ایرانیان رتبه بسیار بالایی دارند. سرویس ایمیل شرکت گوگل موسوم به جی‌میل در رتبه نخست است و یاهو در رتبه دوم قرار دارد. حتی سرویس ایمیل نه‌چندان محبوب مایکروسافت موسوم به Live هم در میان صد سایت برتر کشور است و ایرانیان در میان بازدید‌کنندگان سایت مایکروسافت (MSN) در رتبه پانزدهم قرار دارد. اما هنوز این سوال وجود دارد که آیا ارائه‌دهندگان ایمیل وطنی می‌توانند طبق دستور وزیر ارتباطات به این تعداد مشتری بانکی سرویس ارائه دهند؟

تعداد را بشمار

مدیر مجموعه سرویس‌های چاپار سلمان افشار در پاسخ به این سوال که چاپار قادر است چه تعداد ایمیل را پشتیبانی کند، گفت: «در شرایط فعلی و در فاز اول ما می‌توانیم از یک میلیون ایمیل پشتیبانی کنیم.»

او افزود: «برای اینکه به رقم‌های بالاتری برسیم باید تولید دانش کنیم، ما در ایران تجربه‌ای در سرویس‌های آنلاین نداریم و بزرگ‌ترین طرح اجراشده طرح اقتصاد خانوار (هدفمندی یارانه‌ها) است. ما هیچ تجربه‌ای در مورد همزمانی تراکنشی نداریم. نمی‌توانیم پیش‌بینی کنیم که هر کدام از شهروندان چه رفتاری در شبکه خواهند داشت و چه میزان بار بر آن تحمیل خواهند کرد.» اگرچه اخیرا وزیر ارتباطات بخشنامه دستوری خود را به بانک مرکزی ارسال کرده است اما سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات از شهریورماه سال گذشته اعلام کرده بود که سرویس ایمیلش آماده است و شهروندان می‌توانند از این ایمیل استفاده کنند اما تاکنون هیچ آماری از تعداد کاربرانش اعلام نکرده است و میزان استقبال از این فراخوان نیز اعلام نشده است و مسوولان آن نیز پاسخی به تماس‌های ما نداده‌اند.

بخشنامه‌ای با طعم دات آی‌آر

وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات همچنین در هفته گذشته در بخشنامه‌ای جداگانه استفاده از پسوندهای‌ غیر از دات آی‌آر برای پورتال‌های اجرایی را ممنوع اعلام کرد و در توضیحی که برای رئیس کل بانک مرکزی و وزیر اقتصاد ارسال کرده ‌است اجرای این بخشنامه را برای بانک‌ها و بیمه‌ها نیز اجباری دانسته است. در این بخشنامه روی میزبانی سایت‌های دستگاه‌های اجرایی و بانک‌ها و بیمه‌ها در داخل کشور تاکید شده است.