خيابان لاله‌زار در فهرست ميراث ملی ايران جای ندارد

طرح بهسازي و ساماندهي خيابان لاله‌زار درحالي از سوي شهرداري تهران تصويب مي‌شود که هنوز اين محور مهم فرهنگي – تاريخي در زمره ميراث ملي ايران جاي نگرفته است. کارشناسان ميراث فرهنگي، ثبت نشدن اين خيابان را يکي از دلايل مهم تغيير شکل پيدا کردن و از بين رفتن يادمان‌هاي آن عنوان مي‌کنند. اين‌در حالي است که زماني شهرت لاله زار با شانزه ليزه پاريس پهلو مي‌زد و در شکل‌گيري خاطرات جمعي مردم ايران نقش مهمي‌ داشته است.
خبرگزاري ميراث فرهنگي – گروه ميراث فرهنگي – خيابان لاله‌زار يکي از خاطره انگيزترين خيابان‌هاي تهران قديم به شمار مي‌رود که در زمان خودش شهرتي برابر با شانزه ليزه پاريس داشته، با اين حال اين خيابان اکنون تبديل به انبارهاي کالا و مغازه‌هاي لوازم برقي شده است. کارشناسان ميراث فرهنگي هشدار مي‌دهند که در صورت ثبت نشدن اين خيابان در فهرست ميراث ملي، آخرين نمادها و نشانه‌هاي آن نيز در اثر گذر زمان از بين مي‌رود.

با اينکه امروزه لاله‌زار، بورس لوازم برقي شده اما کمتر کسي است که آوازه سينماها و کافه‌ها و تئاترهاي آن به گوشش نخورده باشد. کارشناسان ميراث معتقدند که زبانزد بودن لاله زار حتي در مثل‌هاي ما، نشان از نفوذ خاطرات جمعي مردم با اين خيابان در طي چند دهه گذشته دارد. با اين وجود، اين خيابان هنوز در زمره ميراث ملي ايران جاي نگرفته و هنوز برنامه‌اي براي زنده‌سازي و احياي از آن در نظر گرفته نشده است. اکنون از 17 هزار متر فضاي فرهنگي لاله‌زار، 60 درصد آن انبار غير قانوني شده و 40 درصد بقيه به صورت مخروبه درآمده است.

«محمدرضا پولادوند» که سال‌ها در مورد لاله‌زار تحقيق و مطالعه کرده و کتاب «سي سال محکوميت لاله‌زار » را نوشته است، در مورد وضعيت کنوني لاله‌زار اظهار نگراني کرده و مي‌گويد: «لاله زار 30 سال است دارد، تقاص يک دوره 17 ساله از زندگي اش را پس مي‌دهد. براي اينکه حدود سال‌هاي 40 تا 57، اين خيابان دچار افول فرهنگي شد و از آن پس تا کنون دچار محکوميت شده است.»

اين کارشناس ميراث فرهنگي، در سال 87 ستاد باز زنده‌سازي لاله‌زار را راه‌اندازي کرده و تحقيقات مفصلي در مورد لاله‌زار با حمايت شهرداري انجام داده است اما اين تحقيقات به دلايل متعدد هرگز به صورت اجرايي در نيامد و به نتيجه نرسيد. هرچند که شهردار تهران،حمايت خود را از اين طرح اعلام کرده بود.

با اينکه آخرين خبرها حاکي از آن است که طرح ساماندهي و بهسازي خيابان لاله زار از سوي شهرداري تهران تصويب شده است و مدير بافت تاريخي شهرداري تهران هم بهCHN ، مي‌گويد که به زودي اين طرح اجرايي مي‌شود اما تنها اجرايي شدن اين طرح نمي‌تواند، مرهمي بر دردهاي لاله ‌زار باشد و بسياري از دوستداران ميراث فرهنگي و فعالان اين حوزه از ساماندهي بدون حضور کارشناسان اظهار نگراني مي‌کنند.

«احمد محيط طباطبايي»، معاون سابق سازمان ميراث فرهنگي و رييس ايکوم هم معتقد است که تخريب تاريخي بهتر از دروغ تاريخي است براي اينکه امروز ما در بازار تهران شاهد سقف‌هايي هستيم که جزو بافت تاريخي آن نبوده يا اينکه بازار تجريش را مي‌بينيم که به سبک بازارهاي يزد و نايين مرمت شده است.

به گفته او، اين ديگر تخريب تاريخي نيست، دروغ تاريخي است و اين آسيب‌هاي بسياري به خاطرات و هويت ملي ما مي‌زند.

مدير بافت تاريخي شهرداري تهران اما به ‌CHN مي‌گويد که اين طرح، با توجه به ضوابط و قوانين سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري تهيه و تنظيم مي‌شود و محال ممکن است که مشکلي براي اين خيابان از نظر ميراث فرهنگي ايجاد شود.

با اين همه، نگراني در مورد بافت تاريخي لاله‌زار به قوت خود باقي است. خياباني که هنوز در فهرست ميراث ملي ثبت نشده و اين مسئله امکان هر گونه دخل و تصرف در آن را بيشتر و بيشتر مي‌کند. زماني بسياري از سفارت‌ها براي نزديکي به گراند هتل، در لاله‌زار ساخته مي‌شدند. اين خيابان يکي از اولين محورهاي مهم شهرنشيني در ايران به شمار مي‌رود.

پولادوند در مورد اهميت لاله‌زار بسيار مي‌گويد. در مورد اينکه بسياري از حوادث مهم سياسي، اجتماعي و فرهنگي در اين خيابان شکل گرفته است. لاله‌زار آبروي سينماي ايران است و بسياري از بزرگان در آن آمد و شد داشتند. لاله‌زار زماني 6 کافه، يک هتل و بيش از 15 سينما و سالن تئاتر داشته است. اما با وجود اين همه ويژ‌گي‌ و ارزشمندي‌ها اين سوال بيش از پيش مطرح مي‌شود که چرا لاله‌زار در فهرست ميراث ملي جايي ندارد.