یکشنبه، 18 آبان ماه 1404 = 09-11 2025
چهار دلیل که درختان بیشتر از آنچه فکر می‌کنید شبیه انسان‌ها هستند
مایک دیلجر، بوم شناس و مجری برنامه های طبیعت، چهار واقعیت شگفت انگیز درباره عملکرد درونی درختان را به اشتراک می گذارد؛ از توانایی آن ها در اشتراک منابع گرفته تا وجود شبکه های اجتماعی مخصوص خودشان.
وقتی کارل لینئوس، طبقه بند بزرگ قرن هجدهم، سیستم طبقه بندی جهان طبیعی را معرفی کرد، نخستین اقدامش تقسیم حیوانات و گیاهان به دو پادشاهی جداگانه بود؛ به دلیل تفاوت های آشکار میان آن ها. اما اگر کمی عمیق تر به دنیای دندرولوژی (مطالعه علمی درختان) نگاه کنیم، درمی یابیم که ما با درختان محبوبمان اشتراکات بسیار بیشتری داریم.
1. درختان می توانند به یکدیگر درباره خطر هشدار دهند
فرهنگ لغتی که در خانه دارم، زبان را چنین تعریف می کند: سیستمی ساختاریافته برای ارتباط که انسان ها برای انتقال معنا از آن استفاده می کنند . اما در حالی که درختان صداهای قابل شنیدن تولید نمی کنند، همچنان قادرند مجموعه ای از پیام های مهم را برای بهبود جامعه خود منتقل کنند.
درختان آکاسیا در آفریقا می توانند گاز اتیلن تولید کنند تا به درختان اطراف هشدار دهند که برگ هایشان توسط زرافه های گرسنه مورد حمله قرار گرفته اند. درختان مجاور با دریافت این گاز، شروع به ترشح تانن های تلخ در برگ های خود می کنند تا از خود در برابر این مهاجمان گردن دراز محافظت کنند.
نزدیک تر به خانه، درختان نارون و کاج که مورد حمله کرم ها قرار گرفته اند، فرمون های خاصی را در هوا پخش می کنند تا زنبورهای انگلی را جذب کنند. این زنبورها، که دشمنان طبیعی کرم ها هستند، درون بدن آن ها تخم گذاری می کنند و پس از بیرون آمدن، طعمه را از درون می خورند. این استراتژی حساب شده، هرچند برای کرم ها ناخوشایند است، اما برای سلامت درختان بسیار سودمند است.
2. درختان شبکه اجتماعی خودشان را دارند
امروزه اینترنت به ابزار اصلی تبادل اطلاعات میان انسان ها تبدیل شده است. اما درختان نیز با کمک شبکه ای زیرزمینی از قارچ ها، به شبکه ای شگفت انگیز دسترسی دارند که در آن منابع آماده اشتراک گذاری هستند. زمانی که سیستم های ریشه ای درختان به طور صمیمی و جدایی ناپذیر به هم متصل باشند، عملکرد آن ها به مراتب بهتر می شود.
در ازای دریافت منظم قندهای فتوسنتزی از درخت، قارچ های میکوریز نه تنها دسترسی به آب را از طریق شبکه های گسترده میسلیومی فراهم می کنند، بلکه میزان مواد مغذی ضروری مانند نیتروژن و فسفر را نیز افزایش می دهند تا درخت سالم بماند.
این قارچ ها همچنین به درختان کمک می کنند تا فلزات سنگین را فیلتر کرده و میکروارگانیسم های مضر را دفع کنند. آن ها حتی می توانند پیام هایی را بین درختان منتقل کنند؛ درست مانند شبکه های اجتماعی انسان ها. برای درختان، سیگنال های استرس منتقل می شود و منابع به اشتراک گذاشته می شوند نقشی حیاتی در بقا و رشد آن ها.
3. درختان مادر از فرزندان خود مراقبت می کنند
مادران در سال های اولیه زندگی ما، حضوری مقتدر و در عین حال آرامش بخش دارند؛ و همین ویژگی را می توان در مورد نهال های درختان نیز مشاهده کرد. بیشتر بلوط ها و آجیل های راش، مگر اینکه توسط پرندگان یا پستانداران جابه جا شوند، دقیقاً در همان جایی جوانه می زنند که افتاده اند یعنی زیر شاخه های مادران قدرتمندشان.
در سال های اولیه نهال ها، رشد آهسته کلید طول عمر درختی است. بنابراین درخت مادر، فرزندانش را در سایه نگه می دارد. برای مثال، در زیر درختان راش، تنها حدود 3٪ نور به کف جنگل می رسد؛ این موضوع باعث می شود نهال ها خیلی سریع رشد نکنند.
درخت مادر همچنین از طریق سیستم های ریشه ای متصل در زیر زمین با نهال های خود در تماس است. این اشتراک منابع حیاتی، راهی برای کمک به بقای نهال هاست. نهال ها باید منتظر بمانند تا زمانی که مادرشان بمیرد یا در طوفانی سقوط کند، بتوانند جای خالی او را در سایبان پر کنند.
4. روند پیری درختان شبیه انسان هاست
در حالی که انسان ها پوست دارند، درختان نیز پوسته دارند و هر دو نقش محافظتی مشابهی ایفا می کنند. این لایه های بیرونی، مانعی فیزیکی هستند که از عملکردهای ظریف داخلی در برابر عوامل بیماری زای مهاجم محافظت می کنند.
ما روزانه پوست خود را می ریزیم تا آن را در بهترین حالت نگه داریم؛ درختان نیز به طور مداوم پوسته خود را می اندازند تا در مرحله رشد فعال محافظت شوند. اما بالاخره سن به سراغ همه می آید. همان طور که پوست انسان در نهایت افتاده و چروک می شود، پوست درخت نیز با افزایش سن چروکیده و شکاف دار می شود.
و در نهایت، یک شباهت دیگر: وقتی درختان به بلوغ کامل می رسند، رشد قدی آن ها متوقف شده و شروع به افزایش قطر می کنند آشناست، نه؟ در این مرحله، شاخه های درخت شروع به افتادن می کنند و شکاف هایی در پوست ایجاد می شود که قارچ ها از طریق آن به چوب مرکزی حمله می کنند. اما حتی پس از مرگ درخت، بدن در حال پوسیدگی اش نقش مهمی در تغذیه نسل های بعدی ایفا می کند با آزاد کردن مواد مغذی در خاک و ایجاد زیستگاه برای گیاهان، قارچ ها و حیوانات.
English SummaryMike Delger, an ecologist and nature show host, shares four fascinating facts about how trees function, highlighting their surprising similarities to humans and their social interactions.
1. Trees Warn Each Other of Danger
Trees can communicate vital messages, even without sound. For instance, African acacia trees release ethylene gas to alert nearby trees of giraffe attacks, prompting them to produce bitter tannins to defend themselves. Similarly, elm and pine trees under pest attack release specific pheromones to attract parasitic wasps, which help eliminate the pests.
2. Trees Have Their Own Social Network
Through underground networks of fungi, trees access a remarkable system for sharing resources. Mycorrhizal fungi enhance this relationship by providing water and essential nutrients, while also filtering out heavy metals and harmful microorganisms. These networks allow trees to share stress signals and resources, essential for their survival and growth.
3. Mother Trees Care for Their Offspring
Like human mothers, some trees nurture their seedlings. Oak and beech trees often sprout under their parents' branches, benefiting from the shade during their vulnerable early years. The mother tree maintains a connection through its root system, sharing resources that support the survival of its young until they are ready to thrive independently.
4. Aging Trees Mirror Human Aging
Both trees and humans have protective outer layers. While humans shed skin regularly, trees continuously shed their bark to protect delicate internal functions. As trees age, their bark may become cracked and wrinkled. Eventually, growth shifts from height to diameter, with branches shedding and fungi invading. Even after death, trees contribute to future generations by enriching the soil and creating habitats.
These insights reveal that trees are not just passive entities but active participants in their ecosystems, exhibiting complex behaviors that reflect many aspects of human social structures.
