در دومین روز از فصل جوایز نوبل، جان کلارک از دانشگاه کالیفرنیا، مایکل دووره از دانشگاه کالیفرنیا و دانشگاه یل و جان مارتینیس از دانشگاه کالیفرنیا برای کشف تونل‌زنی کوانتومی ماکروسکوپی و کوانتش انرژی در یک مدار الکتریکی برنده نوبل فیزیک شدند.

یکی از سوالات مهم در فیزیک حداکثر اندازه سیستمی است که بتواند تاثیرات مکانیک کوانتومی را نمایش دهد. برندگان جایزه نوبل فیزیک امسال آزمایش هایی با یک مدار الکتریکی انجام دادند که طی آن تونل زنی مکانیک کوانتومی و سطح انرژی کوانتش شده در یک سیستم که در دست نگه داشته می شود، نمایش داده شد.

آنها برای اکتشافات و اختراعات بنیادینی که یادگیری ماشینی را با شبکه های عصبی مصنوعی امکانپذیر می کند، برنده این جایزه شده بودند.

کمیته نوبل بلافاصله پس از اعلام نتایج تماسی تلفنی با یکی از برندگان، جان کلارک برقرار کرد. جان کلارک در این مصاحبه به سوالات خبرنگاران پاسخ داد. از او پرسیده شد که آیا تصور می‌کرده که کار او برنده جایزه نوبل شود؟ او پاسخ داد که هیچ‌گاه فکر نمی‌کرده پژوهش او برنده جایزه نوبل شود.

او که به نظر می‌رسید از دریافت این جایزه غافلگیر شده است، در پاسخ به خبرنگاران گفت که نمی‌تواند به درستی صحبت کند با این وجود در ادامه به چندین سوال دیگر نیز پاسخ داد.

او در پاسخ به اینکه پژوهش او برای مصرف‌کنندگان معمولی چه فایده‌ای خواهد داشت، گفت: این کار کاربردهای روشنی دارد، مواردی مانند تلفن‌های همراه. من در حال حاضر با تلفن همراهم با شما صحبت می‌کنم و یکی از دلایلی که تلفن‌های همراه کار می‌کنند همین مطالعات است.

جان کلارک از دانشگاه کالیفرنیا، برکلی، ایالات متحده آمریکا، میشل اچ. دوورِت از دانشگاه ییل، نیوهِیوِن، کانتیکت و دانشگاه کالیفرنیا، سانتا باربارا، ایالات متحده آمریکا و جان ام. مارتینیز از دانشگاه کالیفرنیا، سانتا باربارا، ایالات متحده آمریکا جایزه نوبل ۲۰۲۵ را به صورت مشترک برنده شدند.

آزمایش‌های آن‌ها روی یک تراشه، فیزیک کوانتومی را در عمل نشان داد. یکی از پرسش‌های بزرگ در فیزیک این است که بیشترین اندازه‌ی سامانه‌ای که می‌تواند اثرهای مکانیک کوانتومی را نشان دهد چقدر است و برندگان جایزه نوبل امسال، آزمایش‌هایی را با یک مدار الکتریکی انجام دادند که در آن توانستند هر دو پدیده تونل‌زنی کوانتومی و ترازهای انرژی کوانتیده را در سامانه‌ای نشان دهند که آن‌قدر بزرگ بود که می‌شد آن را در دست گرفت. مکانیک کوانتومی به یک ذره اجازه می‌دهد که مستقیما از درون یک مانع عبور کند. این فرایندی است که «تونل‌زنی» نام دارد. اما به‌محض اینکه تعداد زیادی ذره درگیر شوند، اثرهای کوانتومی معمولا بی‌اهمیت می‌شوند.

آزمایش‌های این برندگان نشان داد که ویژگی‌های کوانتومی را می‌توان به‌طور ملموس در مقیاس ماکروسکوپی نیز ایجاد کرد.

به زبان ساده می‌توان گفت تصور کنید که یک توپ را به سمت یک دیوار پرتاب می‌کنید. در واقعیت توپ از دل دیوار عبور نمی‌کند اما در دنیای کوانتومی که ذراتی همجون اتم‌ها و الکترون‌های بسیار ریز وجود دارند گاهی این اتفاق جادویی رخ می‌دهد. یعنی توپ یا همان ذره از سمت دیگر دیوار بیرون می‌آید. به چنین پدیده‌ای تونل‌زنی کوانتومی گفته می‌شود. با این وجود این اتفاق برای ذرات بسیار کوچک رخ می‌دهد که ما قادر به دیدن یا لمس آنها نیستیم .

اما اکنون برنده‌های نوبل فیزیک ۲۰۲۵ با ساخت یک مدار الکتریکی موفق به ساخت سامانه‌ای شده‌اند که مشابه ذرات کوانتومی رفتار می‌کرد. این سامانه به اندازه‌ای بزرگ بود که می‌شد آن را با دست گرفت.

این بدان معناست که آنها نشان دادند، جادوی دنیای کوانتوم تنها متعلق به ذرات بسیار ریز نیست و می‌توان آن‌ را در سامانه‌های بزرگ‌تر نیز به نمایش گذاشت.