در جنوبی‌ترین نقطه چین، جایی که رودخانه مروارید (Pearl River) در آغوش دریای چین جنوبی آرام می‌گیرد، شهر شنژن درحالی به‌عنوان پدیده‌ای خاص و نسبتاً نوظهور شناخته می‌شود که هیچ شباهتی به گذشته‌ی خودش ندارد: منطقه‌ای که نه‌تنها خیابان‌ها و بزرگراه‌ها، بلکه حتی مفهوم توسعه را با سرعتی بی‌سابقه بازتعریف می‌کند.

سال ۱۹۸۰ شنژن نه یک قطب تکنولوژیک، بلکه مجموعه‌ای از روستاهای بی‌نام در حاشیه مرز هنگ‌کنگ بود؛ با جمعیتی حدود ۳۰ هزار نفر، بدون زیرساخت، بدون کارخانه، بدون برق پایدار. اما امروز جمعیت آن نزدیک به ۱۸ میلیون نفر می‌رسد، تولید ناخالص داخلی‌اش از ۲٫۷ میلیارد یوان به بیش از ۳٫۴ تریلیون یوان افزایش‌یافته و آسمان‌خراش‌هایش افق جنوب چین را درنوردیده‌اند.

۴۰ سال پیش، جایی که امروز یکی از درخشان‌ترین کلان‌شهرهای دنیا قد علم کرده، چیزی نبود جز چند روستای گِلی فراموش‌شده با ۳۰ هزار نفر جمعیت. شنژن، آن زمان، بیشتر ایستگاه آخر کسانی بود که رؤیای فرار به هنگ‌کنگ را در سر داشتند. اما یک تصمیم تاریخی همه‌چیز را تغییر داد: انتخاب این منطقه به‌عنوان اولین «منطقه ویژه اقتصادی» چین. این آزمایشگاه کنترل‌شده قرار بود دروازه‌ای به سوی اقتصاد جهانی باشد و شنژن با چنان سرعتی از این فرصت استفاده کرد که اصطلاح «سرعت شنژن» وارد واژگان جهانی شد.

این شهر ابتدا به «کارخانه دنیا» تبدیل شد و سپس در یک پوست‌اندازی حیرت‌انگیز، به «سیلیکون‌ولی سخت‌افزار» تکامل یافت. شهری جوان با میانگین سنی زیر ۳۰ سال که حالا زادگاه غول‌های فناوری مثل هوآوی، تنسنت و DJI است؛ جایی که اگر ایده‌ای داشته باشید، می‌توانید یک‌روزه نمونه اولیه آن را بسازید. اما این رشد انفجاری بدون هزینه هم نبوده است. پشت برج‌های شیشه‌ای و خیابان‌های پاکیزه، بحران مسکن، شکاف عمیق طبقاتی و فشارهای زیست‌محیطی پنهان شده که آینده‌ی این شهر رؤیایی را به چالش می‌کشد.

داستان شنژن، قصه تبدیل خاک به تراشه است؛ روایتی از اراده، برنامه‌ریزی و البته کمی شانس. اما آیا این معجزه، یک الگوی قابل تکرار برای دیگر نقاط جهان است یا محصولی منحصربه‌فرد از تاریخ که دیگر تکرار نخواهد شد؟

چینی‌ها برای توصیف این جهش بی‌سابقه از اصطلاحی استفاده می‌کنند که بعدها وارد واژگان سیاسی و اقتصادی جهان نیز شد: «سرعت شنژن». عبارتی که به رشد برق‌آسای اقتصادی، زیرساختی و فناورانه شهری اشاره دارد که تنها در عرض چند دهه، دگردیسی از خاک و گِل تا قطب نوآوری آسیا را تجربه کرد.

به گزارش زومیت، و حالا شنژن تحت عنوان سومین شهر پرجمعیت چین و زادگاه غول‌هایی مانند هوآوی، تنسنت، BYD و DJI شهرتی جهانی دارد. جایی که میانگین سنی جمعیتش زیر ۳۰ سال است و استارتاپ‌ها با سرعتی نفس‌گیر متولد می‌شوند. شهری که هم کارخانه است و هم آزمایشگاه؛ هم نمایشگاه آینده و هم یادآور این واقعیت که با ترکیب درست سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی، سرمایه‌گذاری و اراده، مرزهای قدیمی کنار می‌روند.