رُشِل کانستنتاین، بوم‌شناس دریایی از دانشگاه اوکلند نیوزیلند، وقتی در خلیج هوراکیِ نیوزیلند چشمش به کوسه‌ی ماکوی عجیبی افتاد، نگران شد. چیزی به رنگ نارنجی-قهوه‌ای روی سر کوسه بود که حسابی کنجکاوی‌اش را برانگیخت. او اظهار داشت: «در ابتدا فکر کردم شاید یک بویه باشد. یا فکر کردم شاید کوسه در تور ماهیگیری گرفتار شده یا مورد حمله قرار گرفته است.»

ونزدی دیویس، تکنسین تیم تحقیقاتی، پهپادی به پرواز درآورد تا تصویری نزدیک‌تر از این کوسه‌ی سه متری ثبت کند. در همین حال، همکار دیگرشان، استر استاک، دوربینی را از کنار قایق درون آب آویزان کرد تا از زیر سطح آب تصویربرداری کند. کانستنتاین گفت: «توانستیم حرکت بازوچه‌های توده را تشخیص دهیم.»

آن‌ها درست دیده بودند. در واقع، اختاپوسی روی کوسه سوار شده بود. تیم تحقیقاتی این پدیده را با عنوان sharktopus (کوسه‌اختاپوس) نام‌گذاری کرده و آن را یکی از شگفت‌انگیزترین مشاهدات خود در دریا توصیف کردند.

اختاپوس شناسایی‌شده از گونه‌ی مائوری (Macroctopus maorum) بود. این سرپایان (cephalopod) عظیم‌الجثه می‌توانند تا دو متر طول و حدود ۱۲ کیلوگرم وزن داشته باشند. آن‌ها بزرگترین اختاپوس در نیم‌کره‌ی جنوبی هستند. این اختاپوس حتی در حالی که بر پشت یک شکارچی بزرگ مانند کوسه‌ی ماکوی کوتاه‌باله سوار شده بود، فضای قابل‌توجهی را اشغال کرده بود.

کانستنتاین در توصیف صحنه می‌گوید: «می‌توان دید که این اختاپوس بخش زیادی از سر کوسه را پوشانده است.» به گزارش نیویورک تایمز، این مشاهده طی یک مأموریت میدانی جهت مطالعه‌ی پرندگان و حیات دریایی در دسامبر ۲۰۲۳ ثبت شد. اختاپوس بازوهای خود را به‌شکلی فشرده جمع کرده بود، گویی که در تلاش برای پنهان‌ماندن است. به گفته‌ی کانستنتاین، این اختاپوس به‌گونه‌ای به کوسه متصل نشده بود که گویی در حال یک سواری بی‌هدف است؛ او گفت: «گاهی می‌دیدیم که یکی از بازوچه‌های کوچک خود را به داخل می‌کشد.»

اگرچه احتمالا کوسه قادر به دیدن اختاپوس حیله‌گر نبود، به احتمال زیاد از مسافر خود آگاه بود. کوسه‌ها دارای اندام‌های حسی به نام خط جانبی (lateral line) در سراسر بدن خود هستند تا به آن‌ها کمک کند که دنیای اطراف خود را درک کنند.

کوسه‌ها و نهنگ‌ها گاهی میزبان ماهی‌های مکنده هستند که برای محافظت به آن‌ها می‌چسبند و در عین حال پوست مرده و انگل‌ها را از بدن میزبان پاک می‌کنند. کوسه‌های ماکو به جهش از سطح آب نیز شهرت دارند. برخی پژوهشگران معتقدند که پرش‌ کوسه‌ها تلاشی برای جدا‌کردن این همراهان ناخواسته است. با این حال، در این مورد، کوسه واکنشی نشان نداد و به‌نظر نمی‌رسید ناراضی باشد.

کانستنتاین اظهار داشت: «کوسه بسیار آرام به‌نظر می‌رسید و اختاپوس نیز همین‌طور. صحنه‌ای آرام و بی‌تنش بود.» کوسه‌ی ماکوی باله کوتاه‌ (Isurus oxyrinchus) سریع‌ترین کوسه‌ی جهان است و می‌تواند با سرعتی تا ۷۴ کیلومتر بر ساعت شنا کند. کانستنتاین توضیح داد: «احتمالاً با افزایش سرعت کوسه، اختاپوس قادر به حفظ جایگاه خود نخواهد بود.»

اما سرنوشت این دو جانور چه شد؟ او افزود: «ما هیچ اطلاعی از ادامه‌ی این رخداد نداریم.» اگر اختاپوس از روی کوسه سُر خورده باشد، ممکن است توسط کوسه شکار شده باشد. از سوی دیگر، با توجه به کم‌عمق بودن آب در این منطقه (حدود ۳۰ تا ۴۰ متر)، این احتمال نیز وجود دارد که اختاپوس، سالم به بستر دریا فرود بیاید.

نکته‌ی مبهم‌تر آن است که کوسه و اختاپوس چگونه به هم رسیده‌اند. اختاپوس‌های مائوری معمولاً در بستر دریا زندگی می‌کنند، در حالی که کوسه‌های ماکو در اعماق بیش از ۳۰۰ متر شنا می‌کنند و معمولاً در نزدیکی بستر دیده نمی‌شوند. کانستنتاین گفت: «منطقی نیست که این دو گونه در یک زمان و مکان با یکدیگر روبه‌رو شده باشند. نمی‌دانیم چطور به هم رسیده‌اند.»

ابیگیل مک‌کواترز-گالوپ، دانشیار حفاظت دریایی در دانشگاه پلیموث انگلستان که در مطالعه دخالتی نداشته، اظهار داشت تقریباً غیرممکن است که بتوان حدس زد این کوسه و اختاپوس چگونه یا به چه دلیلی به هم رسیده‌اند، یا اصلاً ماهیت ارتباط بین آن‌ها چه بوده است. او می‌گوید: «اما آیا [دانستن دلیل آن] واقعاً مهم است؟»

به گزارش زومیت، دکتر مک‌کواترز-گالوپ با آنکه مشاهده‌ی تعامل کوسه و اختاپوس را شگفت‌انگیز می‌داند، معتقد است که اهمیت اصلی آن در یادآوری این نکته نهفته است که ما هنوز دانش بسیار اندکی از اقیانوس‌ها داریم و این ناآگاهی، ضرورت حفاظت از آن‌ها را بیش از پیش روشن می‌سازد.» او افزود: «محیط طبیعی جایی است که در هر لحظه، رخدادهای بی‌نظیر و خارق‌العاده‌ای در آن اتفاق می‌افتد.»