چهارشنبه، 10 اردیبهشت ماه 1404 = 30-04 2025
قدیمی‌ترین دستور پخت آبگوشت و کله پاچه در لوح‌های بابلی
قدیمی‌ترین دستور پخت شناخته‌شده چیست؟ پاسخ به یکی از قدیمی‌ترین تمدن‌ها بازمی‌گردد، هرچند دستورهای آن‌ها کمی متفاوت با دستورهای امروزی ما هستند.
آنچه امروز به‌عنوان «قدیمی‌ترین دستورهای پخت» می‌شناسیم، برای مدت زیادی اصلاً به این عنوان شناخته نمی‌شدند. زمانی که چهار لوح سفالی بابلی در اوایل دهه ۱۹۰۰ میلادی به دانشگاه ییل رسیدند، باستان‌شناسان در ترجمه‌ی خط میخی موجود روی آن‌ها دچار مشکل بودند. قدمت این لوح‌ها که هر یک اندازه‌ای در حدود یک آیپد مینی دارند، به حدود ۱۷۳۰ پیش از میلاد بازمی‌گردد و در منطقه‌ای نوشته شده‌اند که امروزه در جنوب عراق قرار دارد.
به گزارش زومیت، در سال ۱۹۴۵، پژوهشگری به نام مری هاسی نشان داد که لوح‌های یادشده در واقع دستور غذا هستند، اما همکارانش این نظر را جدی نگرفتند و معتقد بودند که متون لوح‌ها احتمالاً ترکیب‌های دارویی یا فرمول‌های کیمیاگری باشند.
گویکو باریاموویچ، مدرس و پژوهشگر ارشد رشته آشوری‌شناسی دانشگاه ییل در گفتگو با لایوساینس توضیح داد: آشپزی یکی از آن فناوری‌های خاموش است. در بیشتر دوران تاریخ، دستورهای غذایی به‌صورت نسل‌به‌نسل و عمدتاً از طریق زنان منتقل می‌شدند، به همین دلیل باستان‌شناسان تصور نمی‌کردند که اصلاً دستور پخت مکتوبی از دوران بین‌النهرین وجود داشته باشد.
در دهه ۱۹۸۰، باستان‌شناسی به نام ژان بوترو تأیید کرد که لوح‌های بابِلی در واقع حاوی دستورهای غذا هستند. بااین‌حال، او غذاهایی را که در لوح‌ها توصیف شده بود، غیرقابل‌خوردن اعلام کرد. تا همین اواخر، هیچ‌یک از این دستورها به‌طور جدی بازنگری نشدند.
باریاموویچ با یک تیم میان‌رشته‌ای در دانشگاه هاروارد همکاری کرد تا دستورها را ترجمه و بازسازی کند. این کار چالشی بزرگ بود، چراکه بسیاری از لوح‌ها آسیب دیده‌اند و خواندن آن‌ها دشوار است. با وجود اینکه برخی مواد مهم در این لوح‌ها قابل ترجمه نبودند، تیم باریاموویچ توانست بخش‌های خالی را پر کند و غذاهای باستانی را بازسازی کند.
پژوهشگران دریافتند که این لوح‌ها شامل دستورهایی برای انواع آبگوشت، یک پای (کلوچه شور) پر شده با گوشت پرنده، گندم سبز، ۲۵ نوع خورشت گیاهی و گوشتی و نوعی پستاندار پخته‌شده کوچک هستند. از بسیاری جهات، این غذاها شبیه غذاهای امروزی عراق بودند و موادی مانند گوشت بره و گشنیز در آن‌ها به کار رفته بود؛ اما در عین حال موادی نیز داشتند که ممکن است برای برخی خوشایند نباشند، مانند خون و جونده‌های پخته‌شده.
هرچند یکی از لوح‌ها دستورهایی با جزئیات بیشتر و همراه با اندازه‌گیری داشت، بسیاری از دستورهای بابِلی شباهت چندانی به دستورهای دقیق و گام‌به‌گام امروزی نداشتند. یکی از آن‌ها چنین نوشته بود: از گوشت استفاده می‌شود. آب آماده می‌کنی. نمک ریزدانه، نان جو خشک‌شده، پیاز، شالت ایرانی و شیر اضافه می‌کنی. تره و سیر را خرد و اضافه کن.
لوح‌های بابلی کهن‌ترین دستورهای غذایی شناخته‌شده هستند و پس از آن‌ها نیز برای مدت طولانی هیچ دستور مکتوبی یافت نشده است. باریاموویچ می‌گوید: «این لوح‌ها در واقع مثل جزیره‌ای کوچک و بامزه از دانش درباره سنت‌های آشپزی در یک مکان و زمان خاص هستند.»
English SummaryThe oldest known recipes date back to ancient Babylon, around 1730 BC, found on four clay tablets that arrived at Yale University in the early 1900s. Initially misinterpreted as medicinal texts, they were later confirmed by researcher Mary Hays in 1945 to contain recipes. However, it wasn't until the 1980s that Jean Bottero validated their culinary content. A team led by Goiko Bariyamoovich at Harvard translated and reconstructed these recipes, revealing dishes like stews and pies, some resembling modern Iraqi cuisine, though with unusual ingredients like blood. These tablets represent a unique glimpse into ancient cooking traditions.
