شرق، فرزانه طهرانی: در جریان استراتژی دولت مبنی بر تهاتر کالا، در 11ماهه امسال یک‌میلیاردو685‌میلیون‌دلار از پول‌های بلوکه‌شده ایران در هند در قالب کالا به ایران بازگشت. آمارهای منتشرشده از سوی گمرک نشان می‌دهد طی این مدت واردات ایران از هند 121‌درصد به لحاظ ارزش و 146‌درصد از نظر وزن افزایش یافته است. هند بعد از چین، دومین مشتری نفتی ایران است؛ مشتری‌ای که روزانه بالغ بر ۲۱۱‌هزارو۴۰۰بشکه نفت در روز از ایران وارد کرده است.تا پیش از تشدید تحریم‌ها 45درصد منابع مالی این صادرات، در بانک «یوسی‌او» هند به روپیه پرداخت می‌شد و 55درصد باقیمانده در قالب یورو و از طریق «هالک‌بانک» ترکیه به کشور وارد می‌شد اما اکنون یعنی از بهمن سال گذشته این روال برهم خورده است و ایران برای بازگرداندن پول‌های نفتی بلوکه‌شده خود بهترین راه را در واردات کالا به‌ویژه موادغذایی از این کشور دیده است.
33‌درصد از منابع بلوکه‌شده در هند بازگشت
در خصوص میزان بدهی نفتی هند به ایران آمار دقیقی در اختیار نیست. ولی ابراهیم جمیلی، رییس شورای مشترک ایران و هند رقم این بدهی را تا نیمه نخست امسال حدود پنج‌میلیارددلار عنوان کرده است. منابع دیگر خبری هم ارقامی بین پنج تا هفت‌میلیارددلار را اعلام کرده‌اند. با این توضیح ایران توانسته در 11ماهه امسال حدود 33‌درصد از منابع بلوکه‌شده خود در هند را در قالب کالا به کشور بازگرداند.
پول‌هایی که صرف خرید مواد غذایی شد
اگرچه هنوز جداول 11ماهه مبادلات تجاری از سوی گمرک قابل دسترس نشده است و جزییات این واردات چندان مشخص نیست اما آمارهای قبل یعنی 10ماهه نشان می‌دهد پول‌های نفتی ایران بیشتر تبدیل به غذا شده است. واردات برنج، دام و گندم از مهم‌ترین این اقلام هستند. با وجود آنکه ایران توانست بخشی از مطالبات خود را از این راهگذر وصول کند ولی در کیفیت محصولات واردشده اما و اگر بسیار وجود دارد.از جمله این محصولات برنج هندی است که شایبه آلودگی آن به آرسنیک و سرب از سال 88 تاکنون وجود دارد و هنوز هم تعیین‌تکلیف نشده است. در سال 88، بالغ بر 200‌هزارتن برنج یعنی 21‌درصد از کل برنج‌های وارداتی از هند به ایران آمده بود. این رقم برای سال 89 نیز تکرار شد و باز 26‌درصد از برنج‌های واردشده هندی بود، اما جدی‌بودن موضوع آلودگی، باعث شد در سال 90 واردات برنج از هند قطع شود.آمارها ولی نشان می‌دهد همزمان با آغاز تحریم‌ها و بلوکه‌شدن پول‌های نفت ایران در هند، دوباره واردات برنج از این کشور از سر گرفته شد و در سال 91 حدود 877هزارتن از این محصول وارد شد.
تهاتر بوفالوهای پیر با نفت
در تب‌وتاب افزایش قیمت گوشت در آبان سال 1390 بود که «سازمان دامپزشکی» به‌عنوان متولی نظارت بر واردات این کالا، مجوز ورود گوشت هندی را صادر کرد. با توجه به اینکه هندوها برای گاوهای خود ارزش خاصی قایل هستند بنابراین از فروش دام‌های جوان خودداری می‌کنند بنابراین آنچه به ایران وارد شد گوشت بی‌کیفیت، پیر و البته ارزان گاومیش‌های هندی بود. لاشه گاومیش‌های هندی که به دلیل اعتقادات مردم این کشور تنها در حالت پیری و ضعف مفرط کشتار می‌شوند و از کیفیت پایینی برخوردارند در گروه ارزان‌ترین گوشت‌های جهان طبقه‌بندی می‌شود؛ کالایی که با وجود ارزانی بیش از حد به دلیل احتمال مشکلات بهداشتی تا پیش از این چندان خریداری در خارج از کشور تولید‌کننده نداشته، اما بخت به آن رو کرد و اکنون ایرانی‌ها برای خرید آن سرودست می‌شکنند.
کاهش سهم بزرگ‌ترین شریک تجاری ایران از واردات
البته با همه اینها هند تنها سهم 3/5 درصدی در واردات ایران داشته و کماکان چین به‌عنوان بزرگ‌ترین شریک تجاری ما مطرح است. هرچند سهم چین از بازار ایران در 11ماهه امسال 5/3 درصد کمتر شده است ولی 9‌میلیاردو246‌میلیون‌دلار از واردات ایران از کشور چین صورت گرفته است.
گزارش گمرک نشان می‌دهد:
در 11ماهه امسال 29‌میلیون‌و205‌هزارتن کالا به ارزش 42‌میلیاردو796‌میلیون‌دلار به کشور وارد شده و در مقابل 71‌میلیون‌و407‌هزارتن کالا به ارزش 27‌میلیاردو884‌میلیون‌دلار صادر شده است.