روزنامه شرق: نرخ بیکاری زنان 15 تا 24ساله در تابستان 92 رکورد 9سال گذشته را شکست و حدود 46درصد شده است. با وجود نرخ بیکاری 4/10درصدی عمومی در تابستان امسال، نرخ بیکاری زنان معادل 2/21درصد به تعداد 4/9هزارو910نفر بوده و بدترین نرخ بیکاری زنان در گروه سنی 15 تا 24ساله با 341هزارو442نفر زن بیکار ثبت شده است. همچنین زنان بین سنین 15 تا 29ساله کشور دارای 685هزارو916نفر بیکار معادل 7/41درصد بیکاری هستند که وجود نرخ بیکاری بسیار بالا، نشان‌دهنده اوضاع بسیار نامناسب در بازار کار زنان است.
با وجود پیشرفت‌های فراوان و چشمگیر زنان در بازار کار ایران و تلاش روزافزون آنان برای ورود به بازار کاروکسب جایگاه‌های گوناگون شغلی، اما مشکلات اشتغال برای زنان همچنان فضایی ناامن و غیرمطمئن را برای این گروه فراهم کرده است.
هرچند ایران در موضوع حداقل دستمزد دارای یکی از ارزان‌ترین نرخ‌های دستمزد در جهان است ولی این مساله برای بازار کار زنان از نمود بیشتری برخوردار است و اغلب زنان از دستمزدهایی به مراتب پایین‌تر از مردان حتی در شرایط مساوی کار برخوردار هستند.
در کنار آن باید موقعیت‌های ایجادشده و فرصت‌های موجود برای اشتغال با تبعیض بسیار برای زنان را نیز در نظر گرفت و عنوان کرد همه زنان از فرصت مساوی جذب در بازار کار و همچنین دریافت دستمزد برخوردار نیستند. برخی کارفرمایان معتقدند زنان توان احقاق حقوق قانونی خود را ندارند؛ بنابراین می‌توان در پرداخت حقوق به آنان مرتکب تخلف هم شد و پاسخگو نبود.
به گفته حاج‌اسماعیلی، کارشناس کسب‌وکار، برخی از کارفرمایان می‌گویند زنان در شرایط مساوی، بهره‌وری و بازدهی کمتری از مردان در کار دارند پس باید مزد کمتری هم دریافت کنند و این رویه عادلانه است. نگاه دیگر این است که می‌گویند بسیاری از زنان به اشتغال به‌عنوان سرگرمی و منبع درآمدی برای مخارج متفرقه غیر از کمک به معیشت خانوار نگاه می‌کنند؛ پس لازم نیست مطابق قانون و حتی در شرایطی که وظایف شغلی خود را به‌صورت کامل انجام می‌دهند حقوق دریافت کنند.
وی افزود: همچنین مطرح می‌شود زنان نسبت به مردان آسانتر دستمزدهای پایین‌تر را می‌پذیرند و در مورد بسیاری از آنان لازم نیست واضحات قانون کار از جمله بیمه اجباری، سنوات و عیدی را رعایت کرد هرچند این مساله درباره بسیاری از مردان نیز وجود دارد و متاسفانه بازار کار با اینگونه واقعیت‌های تلخ مواجه است.
مشکلات غیرعلنی اشتغال زنان
علیرضا حیدری عضو سابق کانون عالی شوراهای اسلامی کار کشور نیز خاطرنشان کرد: مسایل جدی‌تر و تلخ‌تر درباره اشتغال زنان، علاوه بر دستمزدهای پایین برخی تعهدات شفاهی و غیرعلنی است که برخی مجبور می‌شوند برای دستیابی به فرصت شغلی یا ازدست‌ندادن شغل ارایه کنند. در این زمینه می‌توان به تعهد ازدواج‌نکردن یا بچه‌دارنشدن صرفا برای ازدست‌ندادن شغل اشاره کرد که بسیار مسایل فراتری از دستمزد هستند.
این کارشناس بازار کار کشور اظهار کرد: همچنین برخی زنان تعهد می‌دهند که از مرخصی پس از زایمان خود استفاده نخواهند کرد. این مسایل باعث می‌شود تا موانع جدی برای زنان در کار به‌وجود بیاید و از این دست موارد در بازار کار کشور فراوان وجود دارد.
وی توضیح داد: از نگاه کارفرمایان، زنان مسوولیتی در سرپرستی خانوار خود ندارند و تنها به‌عنوان یک کمک‌خرج وارد بازار کار کشور شده‌اند. این نوع نگاه، برخی کارفرمایان را به این سمت می‌برد که حقوق کمتری برای اشتغال زنان بپردازند.
12درصد خانوارهای کشور با سرپرستی زنان
اجحاف در حقوق زنان در شرایطی با شدت گذشته ادامه دارد که درحال‌حاضر بر اساس آخرین سرشماری انجام‌شده، سرپرست ۱۲درصد خانوارهای ایرانی زن است و قصه زمانی دردناک‌تر می‌شود که عادل آذر، رییس مرکز آمار ایران می‌گوید: در حال حاضر تنها ۱۸درصد از زنان سرپرست خانوار شاغل و ۸۲درصد از آنها بیکار هستند. به‌گفته او در سرشماری سال ۹۰، ۲۱میلیون‌و۱۱۰هزارو۴۸۱ خانوار شناسایی شد که ۸۸درصد سرپرست‌های آنها مرد و ۱۲درصد آنها زن هستند. این در حالی است که در سرشماری‌های ابتدایی تعداد زنان سرپرست خانوار 5/6درصد بود اما در سال ۹۰ با رشد دو برابری مواجه شدیم. بر این اساس، پیش‌بینی می‌کنیم تا سه‌سال آینده آمار زنان سرپرست خانوار به ۱۵درصد برسد.
هم‌اکنون به ازای هر 82/1 تقاضای مردان برای کار، یک تقاضا از سوی زنان وجود دارد و زنان در یک رقابت جدی با مردان در بازار کار قرار گرفته و حدود یک‌میلیون زن، متقاضی شغل هستند.
آخرین گزارش مرکز آمار ایران از وضعیت بیکاری و اشتغال در کشور نشان می‌دهد که چهارمیلیون‌و302هزارو978نفر از کل جمعیت 10ساله و بیشتر فعال اقتصادی کشور در تابستان امسال زنان بوده‌اند. به عبارتی، آمارهای دولتی می‌گویند بیش از 3/4میلیون زن هم‌اکنون در بازار کار ایران مشغول به فعالیت هستند. بیشترین تعداد زنان شاغل در بخش خدمات با یک‌میلیون‌و692هزارو177نفر به ثبت رسیده است و پس از آن 850هزارو679نفر در بخش کشاورزی و 850هزارو286نفر نیز در بخش صنعت حضور دارند. به بیان دیگر، بخش خدمات، بیشترین تعداد زنان شاغل کشور را در خود جای داده و سهم بخش صنعت حتی از کشاورزی نیز پایین‌تر است.