شرق: در 9ماهه نخست سال‌جاری حجم مبادلات ایران و کشورهای جهان مجموعا 62میلیاردو507دلار بوده که از این مبلغ 29هزارو241میلیون‌دلار به صادرات و 33هزارو266میلیون‌دلار به واردات اختصاص داشته است. صادرات کشور در این مدت نسبت به‌مدت مشابه سال قبل 8/52 درصد و واردات به کشور 17/34درصد کاهش داشته است. تراز تجاری کشورمان در 9ماهه نخست سال‌جاری با 88کشور جهان منفی و با 83کشور جهان مثبت بوده است. اگرچه تغییرات سیاسی عمده‌ای در کشور رخ داده، اما آمارهای بازرگانی هنوز تغییر چشمگیری نشان نداده‌اند. چه آنکه واردات محصولات کشاورزی و مواد اولیه و معدنی همچنان ارز از کشور خارج و صادرات غیرنفتی را همچنان محصولات شبه‌نفتی به خود اختصاص داده است.
سهم 65 درصدی 5 کشور در واردات ایران
جمع واردات کشورمان از کشورهای جهان از ابتدای امسال تا دی‌ماه 22هزارو409تن به ارزش 33هزارو266میلیون‌دلار برابر 821هزارو97میلیاردریال بوده است. در این بین بیشترین واردات کشورمان به ترتیب از مبادی امارات متحده‌عربی به ارزش شش‌هزارو955میلیون‌دلار، چین به ارزش شش‌هزارو504میلیون‌دلار، هند به ارزش دوهزارو955میلیون‌دلار، کره‌جنوبی به ارزش دوهزارو729میلیون‌دلار و ترکیه به ارزش دوهزارو566میلیون‌دلار انجام شده است. واردات از سایر کشورها نیز جمعا 11هزارو577میلیون‌دلار بوده است. به عبارتی این پنج کشور جمعا نزدیک به 65درصد و سایر کشورها 35درصد از بازار واردات ایران سهم داشتند. واردات از ترکیه در 9ماهه نخست سال‌جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل بیش از 30درصد کاهش داشته است. واردات از کره‌جنوبی نیز نزدیک به 25درصد کاهش داشته و سهم اماراتی‌ها از بازار واردات ایران در 9ماه نخست سال‌جاری نزدیک 13درصد کاهش نشان می‌دهد. از دیگر سو واردات از هند رشد بی‌سابقه 134درصدی داشته است، البته چین نیز صادرات خود را به ایران نزدیک به هفت‌درصد رشد داده است. واردات از سایر کشورها نیز به‌طورکلی بیش از 34درصد کاهش داشته است.
افزایش 30 درصدی واردات دارو
در 9ماهه نخست امسال برنج به ارزش هزارو764میلیون‌دلار، کنجاله به ارزش هزارو126میلیون‌دلار، ذرت به ارزش 915میلیون‌دلار، گندم به ارزش 869میلیون‌دلار و وسایل نقلیه به ارزش 794میلیون‌دلار عمده اقلام وارداتی بودند که به ترتیب بیش از 5/3، 3/8، 2/7، 2/6 و 2/4درصد از کل واردات را به خود اختصاص دادند. گفتنی است در آذرماه امسال 1/6هزارتن دارو به ارزش 154میلیون‌دلار از گمرکات کشور ترخیص شد که این رقم در مقایسه با آبان‌ماه رشد نزدیک به 30درصدی را نشان می‌دهد. در آبان‌ماه سال‌جاری جمعا 1/54هزارتن دارو به ارزش 119میلیون‌دلار به کشور وارد شده بود.
صادرات غیرنفتی شبه‌نفتی
متاسفانه صادرات غیرنفتی کشورمان را در 9ماهه نخست سال‌جاری، همچنان صادرات «شبه نفتی» به خود اختصاص داده است. از جمع صادرات غیرنفتی شش‌هزارو363میلیون‌دلار به میعانات گازی و هشت‌هزارو116میلیون‌دلار به محصولات پتروشیمی اختصاص داشته است. این دو به ترتیب 21/76 و 27/76 درصد از مجموع ارزش صادرات غیرنفتی کشورمان را در 9ماهه نخست سال‌جاری به خود اختصاص دادند و ارزش صادرات سایر کالا‌ها جمعا 14هزارو761میلیون‌دلار بوده که حاکی از سهم 50/5درصدی سایر کالاها از مجموع صادرات غیرنفتی است. به بیانی نیمی از مجموع 29هزارو241میلیون‌دلار صادرات غیرنفتی ایران به محصولات شبه‌نفتی اختصاص داشته است.
البته صادرات میعانات گازی در 9ماهه نخست سال‌جاری نسبت به‌مدت مشابه سال قبل نزدیک 16درصد و صادرات محصولات پتروشیمی بیش از دودرصد نسبت به مدت مشابه سال قبل کاهش نشان می‌دهد. همچنین سایر کالاها جمعا بیش از هشت‌درصد کاهش صادرات داشتند. بیشترین صادرات ما در این مدت به ترتیب به کشورهای چین به ارزش پنج‌هزارو206میلیون‌دلار، عراق به ارزش چهارهزارو408میلیون‌دلار، امارات به ارزش دوهزارو686میلیون‌دلار، هند به ارزش هزارو952میلیون‌دلار و افغانستان به ارزش هزارو853میلیون‌دلار بوده است. سهم این کشورها از مجموع صادرات ایران به ترتیب 22/75، 19/27، 11/72، 8/53 و 8/1درصد بوده است. سایر کشورها روی‌هم‌رفته تنها 29/62درصد صادرات ایران را به خود اختصاص دادند. صادرات به چین نزدیک به 34درصد در 9ماهه نخست سال‌جاری نسبت به‌مدت مشابه سال قبل افزایش داشته است اما از دیگر سو صادرات به کشورهای عراق، امارات، هند و افغانستان به ترتیب شش، 21، دو و 15درصد کاهش داشته است. صادرات به سایر کشورها نیز نزدیک به 18درصد کاهش داشته است.
تراز تجاری مثبت و منفی
تراز تجاری کشورمان در 9ماهه نخست سال‌جاری با کشورهای عراق، افغانستان، ترکمنستان، مصر و جمهوری‌آذربایجان مثبت بوده است. تراز بازرگانی ما با این کشورها به ترتیب 4361، ‌1831، 564، 403 و 359‌میلیون‌دلار بوده است. در این بین تراز تجاری کشورمان با عراق و افغانستان در 9ماهه نخست سال‌جاری نسبت به‌مدت مشابه سال قبل به ترتیب 258 و 354میلیون‌دلار کاهش یافته و با کشورهای ترکمنستان، مصر و جمهوری‌آذربایجان به ترتیب 94، 184 و پنج‌میلیون‌دلار افزایش داشته است. همچنین بیشترین تراز منفی کشورمان با کشورهای امارات‌متحده عربی به ارزش 4273-، کره‌جنوبی به ارزش 2426 -، سوییس به ارزش 1706 -، آلمان به ارزش 1489- و ترکیه به ارزش 1393- میلیون‌دلار ثبت شده است. گفتنی است تراز منفی ما با کشورهای یاد شده در 9ماهه نخست سال‌جاری نسبت به‌مدت مشابه سال قبل به ترتیب 297، 347، 799، 311 و هزارو304میلیون‌دلار بهبود یافته است. تراز تجاری در واقع تفاضل واردات و صادرات است. برای مثال تراز 4273– میلیون‌دلاری ما با امارات متحده عربی به آن معنی است که از مجموع 9هزارو637میلیون‌دلار مبادلات تجاری ما و اماراتی‌ها در 9ماهه نخست سال‌جاری که حاصل دوهزارو682میلیون‌دلار صادرات ایران به امارات و شش‌هزارو955میلیون‌دلار واردات ایران از امارات بوده، چهارهزارو273میلیون‌دلار به‌نفع اماراتی‌ها رقم خورده است.
صادرات 5هزار دستگاه خودرو سواری در 9ماه
در 9ماهه نخست سال‌جاری جمعا چهارهزارو824دستگاه خودرو سواری به ارزش 33میلیون‌دلار به کشورهای عراق، جمهوری‌آذربایجان و مصر صادر شده است. نزدیک 53درصد این خودروها به عراق، 24درصد به آذربایجان و 13درصد به مصر صادر شده است. جمعا نزدیک 11درصد از خودروها نیز به سایر کشورها صادر شده است. در مقابل 44هزارو647دستگاه خودرو سواری به ارزش 924میلیون‌دلار از کشورهای امارات، چین و کویت به کشورمان وارد شده است. از امارات 33هزارو899دستگاه، از چین هفت‌هزارو99دستگاه و از کویت دوهزارو377دستگاه خودرو به کشورمان وارد شده؛ البته 51هزارو119دستگاه نیز از سایر کشورها واردات داشته‌ایم. جمعا واردات خودرو به کشور از نظر ارزش 31درصد و از نظر تعداد 49درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش نشان می‌دهد. سهم خودرو از مجموع واردات به کشور نزدیک سه‌درصد است، این رقم سال قبل و در این مدت نزدیک دو درصد بوده است.
افزایش 99 درصدی واردات برنج
در 9ماهه نخست سال‌جاری واردات برنج به کشور بیش از 99درصد افزایش داشته است. در حالی که سال گذشته در 9ماهه نخست جمعا 899هزارتن برنج به ارزش 886میلیون‌دلار به کشور وارد شده بود، امسال این رقم به هزارو507تن به ارزش هزارو764میلیون‌دلار رسیده است. سهم برنج از مجموع ارزش واردات نزدیک 5/3درصد است که این سهم سال گذشته در این مدت 2/2درصد بوده است. 66درصد این برنج از هندوستان، 10درصد از امارات و 9درصد از پاکستان به کشور وارد شده است، سایر کشورها جمعا 15درصد در بازار برنج وارداتی کشور سهم داشتند.