گلوبال پست در گزارشی از قاهره نوشت : کمتر از یک ماه پس از آنکه مصر به طور علنی تصمیم آمریکا را مبنی بر تعلیق کمک های سالانه نظامی به این کشور محکوم کرد، روابط این دو متحد دیرینه بار دیگر در مسیر بهبود است.
وزارت خارجه مصر چهارشنبه هفته پیش اعلام کرد در حال حاضر قاهره انتظار « دوره فشرده » دیدارهای دیپلماتیک از آمریکا دارد. با وجود سرد شدن روابط این دو متحد قدیمی درست چند هفته پیش، تحلیلگران معتقدند بدون توجه به لفاظی های دو طرف، روابط دو کشور همچنان مستحکم است.
آمریکا ماه های اخیر در پی کودتای سوم ژوییه که به برکناری محمد مرسی از سمت ریاست جمهوری مصر منجر شد، تلاش زیادی برای مدیریت روابط با این کشور کرده است.
بر اساس اعلام دیده بان حقوق بشر، اکنون باید درباره قتل بیش از هزار و 300 نفر در ماه های پس از برکناری مرسی، تحقیقاتی صورت گیرد. بیشتر کشته ها در تجمعات گسترده در حمایت از مرسی شرکت کرده بودند.
واشنگتن مدت های طولانی یکی از بزرگترین حامیان مالی مصر بوده است. این کشور همواره به تعهد خود درباره کمک مالی یک میلیارد و 500 میلیون دلاری در سال پایبند بود. یک میلیارد و 300 میلیون دلار از این کمک ها نظامی بود. اما وزارت خارجه آمریکا اوایل ماه اکتبر اعلام کرد تا زمان مشاهده پیشرفت قابل قبول در مسیر تشکیل دولتی فراگیری و غیرنظامی که از طریق دموکراتیک انتخاب می شود، تحویل تانک ها، هواپیماهای جنگنده، بالگردها و موشک ها را به مصر متوقف خواهد کرد و همچنین از قرار دادن 260 میلیون دلار پول نقد در اختیار مصر خودداری خواهد کرد.
واکنش اولیه مصر موجب حیرت و آشفتگی آمریکا شد.
دولت مصر با انتشار بیانیه ای تصمیم آمریکا را درست زمانی که مصر درگیر « مبارزه با تروریسم » است، عجیب توصیف کرد. ارتش مصر علاوه بر هدایت اقدامات سرگوبگرانه علیه هواداران مرسی عملیات نظامی علیه شورشیان وابسته به القاعده را در شبه جزیره سینا از سر گرفت.
اما مصر در حال حاضر مایل است اختلاف با آمریکا را کم اهمیت جلوه دهد. ایهاب بدوی، سخنگوی ریاست جمهوری مصر روز جمعه گفت روابط دوجانبه با آمریکا همچنان برای مصر اهمیت دارد. وی افزود موج جدید دیدارهای دیپلماتیک این ماه، « مؤید دگرگونی روابط است.»
آمریکا نیز گام هایی برای کاهش اختلافات با مصر برداشته است.
جان کری، وزیر خارجه آمریکا هفته پیش در نشستی خبری پس از سفر غیرمنتظره به قاهره اعلام کرد : « آمریکا دوست مردم و کشور مصر است . ما شریک کشور مصر هستیم.»
جان کری مانند نبیل فهمی، وزیر خارجه مصر تعلیق کمک های آمریکا به این کشور را کم اهمیت دانست و گزارش ها را مبنی بر اینکه واشنگتن این تصمیم را برای تنبیه سران نظامی مصر اتخاذ کرده است رد کرد. وی گفت تعلیق کمک های نظامی « مسئله ای جزئی در روابط دو کشور بود.»
هم اکنون هیئتی از کنگره آمریکا در مصر به سر می برد . این در حالی است که قرار است هئیت های دیگری نیز ماه های آینده به مصر سفر کنند. آن ماری چوتواکس، رئیس یکی از کمیته های فرعی کنگره آمریکا ریاست این هیئت را دارد. این نخستین هیئت آمریکایی است که پس از بروز اختلافات اخیر بین مصر و آمریکا به قاهره سفر کرده است. به موجب گزارش ها، هیئت مزبور مخالفت خود را با تصمیم ماه اکتبر برای تعلیق کمک ها به مصر اعلام کرده است .
زاک گلد، تحلیلگر مستقل خاورمیانه که درباره روابط مصر و آمریکا تحقیق می کند گفت با وجود اهمیت قطع کمک های آمریکا به مصر، « پیام هایی که از سوی هر دو طرف القاء می شود، حاکی از آن است که روابط بهبود یافته است.»
وی افزود : « نکته اصلی این است که هنوز روابط دو کشور با مشکلاتی رو به رو است. مقامات مصری می دانند که برای خرسند کردن مصری ها باید تصمیم آمریکا را به طور علنی محکوم کنند، اما در پشت پرده در حال همکاری هستند.»
بدر عبدالعاطی ، سخنگوی وزارت خارجه مصر در گفتگو با گلوبال پست اعلام کرد دیدارهای محرمانه کری حامل « نشانه های مثبت زیادی » برای همکاری دو کشور در زمینه های اقتصادی و امنیتی در آینده است.
با اینکه سرد شدن روابط آمریکا و مصر باعث شد مقامات دولت موقت مصر به دنبال کشورهای دیگر برای تامین بودجه خود باشند- بویژه با تحکیم روابط با کشورهای عربی حوزه خلیج فارس و روسیه- ، تلاش های اخیر مصر برای جلب حمایت کنگره نشانه این است که مقامات کنونی مصر هنوز حمایت آمریکا را ابزاری حیاتی برای حفظ قدرت خود می دانند.
مصر خواستار دریافت خدمات شرکت گلوور پارک شده است که یک گروه لابی در آمریکا به شمار می رود. بر اساس متن قراردادی که چند روز پس از تعلیق کمک های آمریکا امضا شد، این شرکت « به عنوان مشاور در زمینه ارتباطات و مسائل مربوط به مناسبات دولت مصر عمل خواهد کرد.»
به نظر می رسد این شرکت پس از امضای قراداد با مصر بسیار پرمشغله بوده است. محافل داخلی در واشنگتن از برگزاری چند دیدار و سفر مصری ها از جمله نمایندگان جدید مصر به کنگره خبر دادند. مصر که پرجمعیت ترین کشور در جهان عرب است، همچنین به زودی توافقنامه ای با شرکت بزرگ روابط عمومی موسوم به پی آر واقع در واشنگتن دی سی نهایی خواهد کرد.
به نظر می رسد این راهبرد مؤثر باشد. این در حالی است که عبدالعاطی بر « اراده قوی دو طرف برای حفظ روابط مبتنی بر منافع متقابل » تاکید کرده است.
این منافع متقابل از اهمیت زیادی برخوردار است. همکاری با مصر برای آمریکایی ها برای حفظ امنیت منطقه ای و بین المللی حیاتی است. حفظ این رابطه نه تنها در حفظ ثبات نسبی در اسرائیل و سرزمین های فلسطینی کلیدی است، بلکه تلاش های فعلی مصر در شبه جزیره ناآرام سینا برای مبارزه با فعالیت های شورشی ، در جهت پیشبرد منافع امنیت ملی آمریکا نیز هست.
همکاری نظامی آمریکا بود که زمینه را برای ظهور دوباره مصر به عنوان بازیگری اصلی در منطقه فراهم کرد. مصر با استفاده از تجهیزات آمریکا نیروهای مسلح خود را مدرن سازیژ و دکترین نظامی خود را به روز کرده است و با کمک برنامه های آمریکا به نیروهای خود آموزش نظامی می دهد.
اما در حالی که دولت های آمریکا و مصر بر استحکام روابط خود تاکید دارند، گلد می گوید مصر از کانون سیاست خارجی آمریکا خارج شده است.
وی می گوید با اینکه برقراری دموکراسی - که هدف اصلی آمریکا در آغاز بهار عربی بود- همچنان از اهمیت برخوردار است، هم اکنون اولویت های اصلی برقراری ثبات و رونق اقتصادی است.
برقراری دموکراسی در حال حاضر ابزاری برای دستیابی به این اولویت ها محسوب می شود تا اینکه خود یک هدف باشد.