با وجود تأكيد صاحب نظران مبني بر توسعه صنايع مكمل پتروشيمي، خام فروشي همچنان سكه رايج اين صنعت است و مديران اين بخش تنها به اعلام برنامه كفايت مي‌كنند.
به گزارش «جوان» بيش از 70 درصد محصولات صادراتي پتروشيمي، محصولات خام بوده كه پس از تبديل به كالاهاي نهايي با قيمت چند برابري به كشور وارد مي‌شوند در حالي كه ظرفيت‌هاي غير قابل كتماني در اين بخش وجود دارد.
محمد زيار، رئيس دفتر توسعه صنايع تكميلي پتروشيمي در همايش نفت و توسعه اقتصادي با اشاره به اين موضوع گفت: 300 نوع ماده پتروشيميايي در جهان توليد مي‌شود و متأسفانه در ايران به دليل نبودتوجه جدي به صنايع مكمل پتروشيمي و كمبود سرمايه گذاري، بيشتر تمركز روي بالادست شكل گرفته است و فقط 25 نوع ماده در ايران توليد و صادر مي‌شود در حالي كه 25 محصول توليدي پايه توليد محصولات ديگر و با ارزش‌‌تر هستند.
وي ادامه داد: بيشتر محصولات عرضه شده در بورس كالا مواد خام هستند كه مويد مطلب فوق است.
رئيس دفتر توسعه صنايع تكميلي پتروشيمي با بيان اينكه بر اساس اطلاعات موجود از نهادهاي بين‌المللي انرژي معتبر، منطقه خاورميانه و قفقاز‌هاب انرژي جهان محسوب مي‌شود افزود: ميزان ذخاير نفت و گاز اين منطقه و مزيت‌هاي برتري توليد نفت، گاز و فرآورده‌هاي آن، همه نگاه‌ها را به ايران كه در مركزيت اين‌هاب قرار دارد جلب كرده است لذا بايد با يك برنامه‌ريزي دقيق و منطم، صنايع پايين دستي را توسعه داد و خام فروشي را متوقف كنيم.
زيار با اشاره به محصولا توليدي پايين دست پتروشيمي اظهار داشت: حلال‌ها، پلاستيك، گوني‌هاي آرد، شوينده‌ها، لوازم بهداشتي، كود، رنگ و. . . به طور مستقيم و صنايع الكترنيك و خودروسازي به طور غير مستقيم به محصولات صنايع مكمل وابسته‌اند.

اشتغالزايي
وي در بخش ديگي از صحبت‌هاي خود عنوان كرد: براي ايجاد شغل در بالادست پتروشيمي، به 940 هزار دلار، در ميان‌دست 780 هزار دلار و در پايين‌دست پتروشيمي به 21 هزار دلار سرمايه‌گذاري نياز است كه نشان مي‌دهد سرمايه‌گذاري در صنايع مكمل علاوه بر جلوگيري از خام‌فروشي، نقش مهمي در ايجاد اشتغال ايفا مي‌كند.
زيار، حركت پتروشيمي در زنجيره را امري ضروري دانست و گفت: متأسفانه كسي به اين موضوع توجه نمي‌كند و همين مسئله باعث شده است تا بيكاري در خود ماهشهر نيز بيداد كند؛ اگر صنايع تكميلي در اين منطقه ايجاد مي‌شد به ازاي هر شغلي كه در بالادست پتروشيمي ايجاد مي‌شد 500 شغل در پايين دست شكل مي‌گرفت.
به گفته زيار، در صورت توسعه صنايع تكميلي حداقل 25 درصد جمعيت فعال كشور در حوزه زنجيره پتروشيمي داراي اشتغال پايدار خواهند بود كه بيشتر اين اشتغال ايجاد شده در حوزه صنايع تكميلي پتروشيمي است.
وي نرخ بازگشت سرمايه در بالادست پتروشيمي را 12 تا 15 درصد و در صنايع مكمل را حداقل 35 درصد دانست.
او در تكميل صحبت‌هاي خود افزود: در ازاي فروش يك تن محصولات خام 300 ميليون دلار نصيب كشور مي‌شود در حالي كه اگر اين محصول در زنجيره ارزش افزوده قرار بگيرد بيش از 670 ميليون دلار به كشور وارد مي‌شود.
وي با بيان اينكه 52 درصد صادرات غيرنفتي كشور در سال گذشته مربوط به پتروشيمي بوده است افزود: اگر پتروشيمي را در زمره صادرات نفتي قرار ندهيم، بايد گفت كه بزرگترين بخش صادرات غير‌نفتي مربوط به صنعت پتروشيمي است اما اين صادرات مواد خام بوده است نه مواد با ارزش افزوده بالا و درآمدزا.
وي تصريح كرد: ايران به علت موقعيت منطقه‌اي مناسب مي‌تواند كالاهاي ساخته شده از صنايع تكميلي پتروشيمي را به كشورهاي اطراف خود با بازاري حدود ٦٠٠ ميليون نفري صادر كند.
زيار با بيان اينكه شهرك‌هاي تخصصي صنايع تكميلي پتروشيمي تمام مزيت‌هاي شهرك‌هاي صنعتي را دارند گفت: اين شهرك‌ها حتي مزاياي بيشتري نيز نسبت به برخي از ديگر شهرك‌ها را دارا هستند به طوري كه با توسعه اين شهرك‌هاي تخصصي براي توليد صنايع تكميلي پتروشيمي مي‌توان توسعه صنعت پتروشيمي را در كشور شتاب بخشيد. رئيس دفتر توسعه صنايع تكميلي پتروشيمي افزود: صنايع تكميلي پتروشيمي باعث توزيع عادلانه ثروت در كشور خواهد شد و به ويژه در دهك‌هاي پايين جامعه مي‌تواند اشتغال‌آفرين باشد و درآمدزايي مناسبي نيز براي اقشار آسيب‌پذير در مناطق محروم ايجاد كند.
رئيس دفتر توسعه صنايع پايين دستي پتروشيمي تصريح كرده بود: صنعت پتروشيمي داراي بيش از ٥٤ ميليون تن ظرفيت است كه بايد اين ظرفيت تا پايان برنامه پنجم به ١٠٠ ميليون تن برسد و در اين مسير توسعه صنايع مياني و تكميلي مي‌تواند نقش مهمي ايفا كند.