حضور این افراد که نه به واسطه داشتن دانش، بلکه به واسطه تجربه به شیوه هایی مانند تظاهر به بیماری، آسیب رساندن به اعضای بدن، بازی در نقش های کر، لال، ژنده پوشی، معلولیت جسمی و روانی کسب درآمد می کنند نه تنها سبب زشتی چهره شهر، جریحه دار شدن احساسات مردم و حتی عوض شدن نگاه گردشگران به شهر می شود بلکه مدتهاست ناامنی را مهمان این شهر مهمانپذیر کرده است.

***

جای خالی فرهنگ!

افزایش تعداد متکدیان در خیابان های شیراز که دیگر فصل گرما و سرما هم نمی شناسد، معضلی است که طی سالهای اخیر بارها به آن اشاره شده و حتی به مرز هشدار رسیده است. گفتن جملات ترحم آمیز با صدایی نالان که یا از نداری هزینه بیمارستان و درمانده شدن بیمار غریب در مرکز درمانی حکایت می کند یا از گرسنگی چند ساعته طفل و نداشتن هزینه برگشت به شهر و دیار و...، تراژدی تکراری خیابان ها و حتی کوچه پس کوچه های شیراز است که با وجود تکرار مدوام هنوز انگار اثربخشی آن رنگ نباخته و اهالی شیراز را به دست بردن در جیب و پرداخت پول ترغیب می کند!

در سالهای اخیر، مسئولان شهری برای ترغیب مردم به بی اعتنایی به متکدیان سطح شهر و کمک نکردن به این افراد اقدامات تبلیغاتی انجام داده اند و از طرق مختلف سعی کرده اند در جهت فرهنگ سازی قدم بردارند، اما شواهد موجود حاکی از بی اثر بودن این فعالیت هاست چرا که هنوز درآمد روزانه برخی از این گدایان از 40-50 هزار تومان تجاوز می کند!

جعفر پیوسته کارشناس ارشد جامعه شناسی با اشاره به اینکه موقعیت جغرافیایی و شرایط ویژه شیراز، این شهرستان را مستعد گدا پروری کرده است گفت: به دلیل اینکه شیراز به عنوان قطب پزشکی کشور شناخته شده و از طرفی اماکن زیارتی و مذهبی را در خود جا داده و آب و هوای مطبوع آن هم در فصل های مختلف سال گردشگران و مسافران بسیاری را به سمت خود می کشد از این رو به فضای مناسبی برای جولان متکدیان و گدایان تبدیل شده است.

وی وجود شهرها و روستاهای محروم در اطراف شیراز را یکی دیگر از عوامل موثر در افزایش تعداد متکدیان شهر دانست.

بنا به گفته این جامعه شناس، یکی از موثرترین راهها برای مقابله با تکدی گری، فرهنگ سازی است و باید فرهنگ پرداخت نکردن پول به این قشر را از طرق مختلف در میان شهروندان شیرازی نهادینه کرد تا متکدیان به فکر یافتن راه دیگری برای کسب درآمد بیفتند.

پیوسته، یکی از معضلات شهر را احساس تملک متکدیان نسبت به مکان خاصی به عنوان قلمرو فعالیت خود عنوان کرد و افزود: بسیاری از گدایان شهر شیراز یک نقطه خاص از شهر را به عنوان مکان فعالیت در تصرف خود درآورده اند، اینجاست که مردم باید هوشیار باشند و در صورت مشاهده مداوم این افراد در فلان چهارراه و فلان خیابان با ندادن پول به آنها علاوه بر کاهش درآمد این افراد، این اماکن را برای متکدیان ناامن کنند.

چنبره گداهای مهاجر بر معابرشهر!

برخی کارشناسان و محققان، حاشیه نشینی در مناطق اطراف شیراز را یکی از معضلات اصلی در افزایش تکدی گری و آسیب های اجتماعی این شهرستان می دانند.

افرادی که جاذبه‌ شهرنشيني و رفاه شهري آنها را از زادگاه خويش كنده و به سوي قطب هاي صنعتي و بازارهاي كار به شیراز کشانده به دلیل نداشتن توانایی مالی در نواحی اطراف شهر اسکان می یابند تا شاید از اقتصاد شهری آن بهره ببرند.

حاشيه نشينان شیراز نیز همچون دیگر شهرها، بيشتر افراد مهاجر روستايي و یا از شهرهاي ديگر هستند كه اغلب فاقد مهارت لازم زندگی شهري اند و مهارت یا حرفه خاصی نیز ندارند به دلیل عدم تطبیق با محیط نمی توانند شغل یا حرفه ای بیابند ، از این رو اغلب تکدی گری و گدایی را به عنوان راهی جهت امرار معاش و کسب درآمد انتخاب می کنند.

درصد آمارها، عدد و رقم رسمی و قابل استنادی در خصوص تعداد متکدیان به دست نمی دهد. اما مسئولان استان معتقدند که بیش از 70 درصد متکدیان در شیراز، حتی فارسی نیستند، متکدیانی که از شهرها، استان ها و کشورهای همجوار با هدف تکدی گری، شیراز را انتخاب کرده و در فصولی از سال به این شهر می آیند.

علاوه بر افزایش تعداد مهاجران از شهرها و روستاهای اطراف و حتی دیگر استانهای کشور به شیراز، متاسفانه در سالهای اخیر این شهر مقصد بسیاری از متکدیان کشورهای آسایی از جمله بنگلادش و پاکستان نیز شده است.

چندی پیش فرماندار شیراز با بیان اینکه خونگرم بودن مردم شيراز و مداراي آنان با متكديان، اين شهر را به مكاني امن و پر درآمد براي آنان بدل كرده و متاسفانه مهاجرت برخي متكديان حرفه‌اي از ساير استان‌هاي كشور به فارس و شيراز زياد شده است اعلام کرد: 80درصد از خيابانگردهاي شيراز كه شامل متكديان، كارتن‌خواب‌ها و معتاداني است كه در شهر پرسه مي‌زنند براساس آمارها غير بومي‌اند. جواد زرين كلاه، رئيس شوراي تامين شهرستان شيراز از وضع تكدي‌گري در اين شهر انتقاد كرد و گفت: تمام دستگاه‌هاي متولي در اين‌خصوص مسئولند و بايد برخوردها را تشديد كنند و با هماهنگي بين بخشي، ضمن جمع‌آوري سريع اين گونه افراد، آنان را به شهرها و کشورهای خودشان بفرستند.

درآمد متکدیان شیرازی

با وجود هشدارهای مکرر مسئولان شهری و گزارشات مبسوط رسانه های مختلف در خصوص سوءاستفاده متکدیان، متاسفانه عادت پرداخت پول به گدایان در شیراز سبب شده این افراد در گدایی خبره شوند و تلاش مسئولان و ارگانهای شهر هم بی نتیجه بماند.

شهردار شیراز نیز چندی پیش شهردار شیراز با اشاره به اینکه شهرداری برای متکدیان اماکنی را در نظر گرفته‌است اما فرهنگ مهربانانه مردم شیراز باعث می‌شود که برخی از این افراد درآمد روزی ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار تومان را کنار نگذارند ! بر این مورد صحه گذاشت. بنا به گفته این مسئول مشخص شده که برخی متکدیان ماهانه حقوق میلیونی از شیرازی ها دریافت می کنند! این در حالی است که میانگین درآمد یک کارمند روزانه بین 20 تا 30 هخزار تومان است!