باستان‌شناسان‌ کشور درحالی به نقد وضعیت سیستم آموزشی و گرایش‌های میان‌رشته‌ای حوزه باستان‌شناسی پرداختند که به‌اعتقاد آن‌ها، علم باستان‌شناسی از بسیاری از علوم داخلی عقب‌تر و گرایش‌های این رشته در دانشگاه‌ها بسیار عقب‌مانده‌تر از علومی است که در دنیا وجود دارد.

خبرگزاری میراث‌فرهنگی ـ گروه میراث‌فرهنگی ـ باستان‌شناسان ایرانی معتقدند، علم باستان‌شناسی فاصله عمیقی با آنچه در جهان به‌عنوان باستان‌شناسی آموزش داده می‌شود، دارد. آن‌ها در چهارمین همایش بین‌المللی باستان‌شناسان جوان خواستار تعامل جدی سازمان میراث‌فرهنگی با دانشگاه‌ها و بازنگری سرفصل‌های درسی رشته باستان‌شناسی شدند.

«مهدی موسوی کوهپر» باستان‌شناس و رییس انجمن علمی باستان‌شناسی ایران با اشاره براینکه باستان‌شناسی ایران از دوبال دانشگاه و سازمان میراث‌فرهنگی بهره‌ می‌گیرد، به آسیب‌شناسی جامعه باستان‌شناسی به نمایندگی از انجمن علمی باستان‌شناسی کشور کرد.

او در سخنرانی‌اش اعلام کرد: تاریخ باستان‌شناسی ایران شهادت می‌دهد که تعامل سازنده دانشگاه و سازمان میراث‌فرهنگی سبب پیشرفت باستان‌شناسی ایران شده است و هر گاه این دو نهاد با یکدیگر فاصله‌ داشته‌اند آسیب‌های جدی به باستان‌شناسی و فرهنگ ایران وارد آمده است. چنانچه نجفی رییس جدید سازمان میراث‌فرهنگی از میراث به عنوان ویرانه یاد می‌کند.

موسوی کوهپر افزود: آنچه در طی 8 سال گذشته بر میراث‌فرهنگی وارد آمده درسی شده تا حرکت‌های نوین آینده عالمانه و هوشمندانه‌تر پیگیری شود. در این میان برای دست‌یابی به تعامل منطقی لازم است در وهله اول به خودشناسی برسیم، و سازمان میراث‌فرهنگی و دانشگاه‌ها به نقد خود بپردازند.

او ادامه داد: باستان‌شناسی ایران فاصله بسیار عمیقی با آنچه در جهان به‌عنوان باستان‌شناسی آموزش داده می‌شود، دارد. به‌گفته کوهپر، باستان‌شناسی ایران در بسیاری از حوزه‌ها عقب تر است و گرایش‌های باستان‌شناسی که در دانشگاه‌ها تدریس می‌شود بسیار عقب‌مانده‌تر از علمی است که تحت‌عنوان باستان‌شناسی در دنیا وجود دارد.

این باستان‌شناس تاکید کرد: درحال‌حاضر سرفصل‌های دروس باستان‌شناسی متعلق به 50 سال پیش است. چراکه داده‌ای در اختیار باستان‌شناسان نیست و باستان‌شناسان مجبورند از ‌علوم نظری دهه‌های پیش استفاده کنند. بنابراین نیاز به برنامه‌ریزی و بازنگری سرفصل‌های دروس یکی از اولویت‌های جدی این حوزه به‌شمار می‌رود.

نگاه امنیتی از فعالیت‌های باستان‌شناسی حذف شود
رییس انجمن علمی باستان شناسی کشور گفت: پیش‌ از این در سازمان میراث‌فرهنگی نگاه امنیتی بر فعالیت‌ها و اقدامات باستان‌شناسی حاکم بود. به‌طوری‌که این نهاد علمی برای ورود هیات‌های علمی به ایران با مشکلات عدیده‌ای مواجه بودند.

او همچنین ادامه داد: با بسته‌شدن درها و عدم ورود هیات‌های خارجی، مراکز ایرانشناسی به‌عنوان نگین مطالعات خاورمیانه تبدیل به مراکز عقب‌شناسی می‌شود. این درحالی است که باستان‌شناسان به‌عنوان اصلی‌ترین خادمان فرهنگ و تمدن آمادگی خود را اعلام می‌کنند تا دوباره مراکز ایران‌شناسی راه‌اندازی شود.

موسوی کوهپر تاکید کرد: اگر خلیج‌فارس با نام جعلی‌اش خوانده می‌شود نتیجه مطالعات پژوهشگران خارجی در داخل کشور است که امروزه به حداقل رسیده است.

موزه‌ها، گورستان اشیاء
این باستان‌شناس وضعیت موزه‌های کشور و عملکرد آن‌ها را نقد کرد. به‌اعتقاد او، موزه‌ها، گورستان اشیاء هستند چراکه هنوز بسیاری از دانشجویان برای حضور در موزه‌ها و گردآوری اطلاعات با مشکل مواجه هستند.

کوهپر می‌گوید: جای تاسف است که مجموعه‌دار خصوصی بیش از موزه‌ملی ایران به دانشجویان و باستان‌شناسان برای تحقیق و تفحص اعتماد می‌کند. این درحالی است که داده‌های فرهنگی که در اختیار پژوهشکده و موزه‌ها است باید در اختیار پژوهشگران و دانشجویان قرار بگیرد. تا به این ترتیب از موضوعات تکراری و نظری دوری شویم و به مهارت علمی دست پیدا کنیم.

باستان‌شناسان درحمایت از میراث‌معنوی، به دنبال چوگان می‌روند
با تشکیل کمپین بین‌المللی باستا‌ن‌شناسی در حمایت از ورزش چوگان، موسوی کوهپر ادامه داد: یکی از دغدغه‌هایی که خانواده میراث‌فرهنگی هم‌اکنون با آن مواجه است ثبت مهمترین مواریث معنوی ایران به نام کشور آذربایجان است. تارنوازی، موسیقی عاشیق، فرش آذریایجان و به‌تازگی ثبت چوگان به نام کشور آذربایجان سبب شده نشست‌های مختلفی با فدراسیون چوگان داشته باشیم.

او گفت: 2 سال و نیم از راه‌اندازی دفتر منطقه‌ای میراث‌معنوی می‌گذرد اما هنوز هیچ‌ کار مثبتی در این زمینه صورت نگرفته است. این دفتر باید تمامی پرونده‌های میراث‌معنوی را حمایت و مدیریت می‌کرد که نه‌تنها این اقدامات صورت نگرفته که داشته‌های ما هر روز در حال از بین رفتن است.