براساس آخرین تقسیمات کشوری، استان کرمان دارای 20 شهرستان، 63 شهر، 51 بخش و 146 دهستان است. شهرستان های این استان عبارت است از انار، بافت، بردسیر، بم، جیرفت، رابر، راور، رفسنجان، رودبارجنوب، ریگان، زرند، سیرجان، شهربابک، عنبرآباد، فهرج، قلعه گنج، کرمان، کوهبنان، کهنوج، منوجان.

براساس این گزارش خبرنگاران حوزه آموزش و پرورش به روستای ˈمیان شهرˈ شهرستان قلعه گنج از مناطق محروم استان کرمان برای مشاهده مدارس کپری اعزام شدند که آنچه در پی می آید حاصل مشاهدات خبرنگار حوزه آموزش و پرورش ایرنا است.

شاید عکس هایی از مدارس کپری را در اینترنت دیده باشید که جمعی از دانش آموزان در مکانی به نام ˈکپرˈ دور هم جمع شده و در هوایی به اصطلاح صاف و آبی با حضور معلم و حداقل امکانات در حد چندین میز و یک تخته سیاه به تحصیل مشغول هستند، اما وقتی از نزدیک به سراغ این مدارس می روید، باورتان نمی شود که آنها در چه شرایط سختی تحصیل می کنند به گونه ای که از شدت گرما، تعریق کرده و حتی آب آشامیدنی کافی برای نوشیدن ، ندارند.

کتاب های درسی نو خود را با دستان کوچک اما خشک و زمخت چنان با لطافت به دست گرفته که نو بودن کتاب ها در دستان خشک آن ها بیشتر خودنمایی می کند، آنها بی توجه به اطراف، وجود حشرات موذی، گرمای بیش از اندازه، کم آبی و هزاران مشکل دیگر با معلم خود همکلام شده و فریاد سوادآموزی سر می دهند.

گویا گرمای بیش از 45 درجه ˈمیان شهرˈ از توابع قلعه گنج استان کرمان، آن هم در فصل پاییز، آن ها را به مردان و زنان کوچک و مقاومی تبدیل کرده که خم بر ابرو نمی آورند و در مدارسی به نام ˈکپریˈ الف بای زندگی را می آموزند.

آن ها کودکان سرزمین خشکی و گرما هستند که از زندگی درس استواری و مقاومت را آموخته اند اما با این حال شاید اولین سووالی که به ذهن هر انسانی با دیدن چنین شرایطی خطور کند این باشد که آیا می شود کودکانی در این سرزمین پهناور با چنین شرایط سختی تحصیل کنند؟

آری کودکان ابتدایی ˈمیان شهرˈ با چنین شرایطی تحصیل می کنند این دانش آموزان تحت پوشش مجتمع ایثار ˈبازگرسورگ آبادˈ هستند که 450 دانش آموز را تحت پوشش دارد.

مدارس روستای میان شهر به نام ˈمحدثهˈ با استقرار چهار کپر و دو کانکس فقط دانش آموزان ابتدایی را پوشش داده و دانش آموزان این مدرسه بندرت ادامه تحصیل داده و حاضر می شوند برای گذران دوره راهنمایی و متوسطه به دلایل اختلافات طایفه ای، دوری راه و غیره به روستاهای اطراف بروند.

براساس این گزارش، در حالی دانش آموزان این مدرسه در کپر تحصیل می کنند که در فاصله 800 متری این مدرسه، مدرسه محدثه قرار گرفته که به گفته مسوولان آموزش و پرورش والدین دانش آموزان روستای میان شهر به دلایل اختلافات طایفه ای حاضر نیستند فزندانشان را به این مدرسه بفرستند در حالی که برخی از مسوولان این مدرسه می گویند، مدرسه محدثه به دلیل فضای کم، جوابگوی دانش آموزان مدرسه کپری محدثه نیست و برای دانش آموزان خود نیز با کمبود دو کلاس مواجه هستند.

یکی از اهالی روستای ˈمیان شهرˈ که در اطراف مدرسه کپری محدثه سکونت دارد، می گوید: ما نمی توانیم فرزندان را به مدرسه دیگری بفرستیم چون جاده منتهی به مدرسه دیگر، طولانی و خطرناک است و برخی از دانش آموزان ضمن تصادف با ماشین به حال خود رها شده و گاها فوت می کنند.

دانش آموز یکی از کلاس های کپری به نام ˈعلیˈ که در پایه پنجم ابتدایی تحصیل می کند، می گوید: تابستان ها در کپر بسیار گرم و زمستان ها بسیار سرد است، ما دوست داریم تا در مدرسه تحصیل کنیم از طرفی درس خواندن در کپر خطرناک است چون روز گذشته یکی از هم کلاسی های ما را عقرب نیش زد که او را به بیمارستان برده و گفتند باید 24 ساعت استراحت کند.

معلم یکی از کلاس های کپری نیز می گوید: سرویس بهداشتی مناسبی در این مکان وجود ندارد و آنچه که بیش از اندازه ما و بچه ها را آزار می دهد، گرمای بیش از اندازه است این گرما به گونه ای است که آب های زیرزمینی خشک شده و کار کشاورزی با این وضعیت روبه اتمام است به همین دلیل مردم این منطقه به مکان دیگری کوچ کرده و به این ترتیب مدارس کپری دیگری در اثر این مهاجرت ها شکل می گیرد.

وی ادامه می دهد: باید فکر اساسی برای مبارزه با کپرزایی صورت گیرد اگر مردم این مناطق با مشکل کم یا بی آبی مواجه نشوند هرگز به مکان دیگری کوچ نمی کنند تا کپرهای دیگری شکل گیرد.

یکی دیگر از معلمان این روستا که در یکی از کلاس های کپری تدریس می کند، می گوید: در این مدرسه کپری حدود 70 دانش آموز در بدترین شرایط تحصیل می کنند، این در حالی است که برخی از کتاب های پایه سوم و ششم ابتدایی هنوز به این منطقه ارسال نشده است.

وی ادامه می دهد: دانش آموزان از خوردن آب آشامیدنی سالم محروم هستند و باید از خانه های خود آب آشامیدنی را که از قبل آن را جوشانده به مدرسه بیاورند و از آن استفاده کنند.

این معلم پایه دوم ابتدایی می گوید: گاه گرما به حدی می رسد که بچه ها به بیرون از کپر رفته و خود را بصورت کامل در آب فرو برده و به داخل کپر می آیند اما از شدت گرما به سرعت لباس هایشان خشک می شود و این شرایط در مجموع بسیار آزاردهنده است.

یکی از اهالی روستا می گوید: مسوولان آموزش و پرورش می توانند برای بچه های ما سرویس بگیرند تا با خیال راحت فرزندانمان را به مدارس اطراف بفرستیم اما از این کار اجتناب می کنند.

این در حالی است که به گفته یکی از مسوولان آموزش و پرورش کرمان اهالی روستا به دلیل اختلاف طایفه ای حاضر نیستند، فرزندانشان را به روستاهای اطراف بفرستند.

این گزارش می افزاید، خبرنگاران حوزه آموزش و پرورش برای مشاهده مدرسه محدثه که در 800 متری مدرسه کپری محدثه واقع شده، می روند.

در این مدرسه 157 دانش آموز ابتدایی تحصیل می کنند که این مدرسه برای پاسخگویی به نیاز دانش آموزان با کمبود دو کلاس درس مواجه است، براین اساس دانش آموزان مدارس کپری محدثه نیز نمی توانند به این مدرسه برای تحصیل مراجعه کنند.

ˈایوب فلاحیˈ فرماندار قلعه گنج می گوید: چند سال گذشته در این روستا جشن کپرزدایی را با حضور روستاییان عشایر برگزار کردیم، کپرزدایی در همین روستا نیز انجام شد و دیگر چیزی به نام مدرسه یا خانه کپری وجود نداشت اما وقتی چشمه ها روبه خشک شدن رفتند همه این پدیده ها دوباره شروع به رشد کرد.

وی ادامه می دهد: کپرنشینی همواره وجود داشته و مردم این گونه مناطق با تغییرات آب و هوایی و مواجه شدن با کمبودها از جمله بی آبی به مناطق دیگر کوچ کرده و برای اینکه فرزندانشان از تحصیل باز نمانند اقدام به برپایی کپر می کنند.

ˈغلامرضان رجائیˈ رئیس اداره کل نوسازی مدارس استان کرمان در مورد وضعیت مدارس کپری توابع این استان می گوید: کپرزدایی از سال 76 در دستور کار آموزش و پرورش قرار گرفت و طی پنج فاز 40 مدرسه در قالب 170 کلاس درس کپری در منطقه قلعه گنج جمع آوری شد اما از آنجا که عشایر مرتب در حال کوچ هستند به همین دلیل در اثر جابجایی جمعیت و شرایط اقلیمی، تراکم دانش آموزی در برخی از این مناطق ایجاد شده و در نهایت مدارس کپری شکل می گیرد.

وی ادامه داد: در منطقه جنوب کرمان طی پنج سال 496 مدرسه در قالب یکهزار و 265 کلاس کپری جمع آوری شد.

وی اضافه می کند: از آنجا که عشایر حاضر نیستند فرزندانشان از تحصیل باز بمانند اقدام به ایجاد کپر کرده و از آموزش و پرورش می خواهند تا برای فرزندان آن ها معلم اعزام کند.

رجائی ادامه می دهد: سال گذشته برای توسعه مدارس در منطقه محروم قلعه گنج و مبارزه با کپرنشینی ساخت 13 مدرسه در قالب 57 کلاس درس در دستور کار اداره نوسازی مدارس کرمان قرار داشت که به دلیل کمبود بودجه این امر محقق نشد.

وی با بیان اینکه مدارس شبانه روزی بویژه برای دختران با هدف جلوگیری از ایجاد پدیده باز ماندن از تحصیل در مناطق محروم شهرستان های استان کرمان ساخته شد، گفت: در شهرستان قلعه گنج نیز مدارس شبانه روزی احداث شده اما از آنجا که پراکندگی جمعیت در این منطقه بیش از سایر مناطق استان است، پدیده کپرنشینی همچنان باقی است.

رجائی اضافه می کند: ساخت مدرسه در روستای میان شهر در دستور کار آموزش و پرورش است هرچند یکی از خیرین قول داده تا با همکاری اداره نوسازی در این مکان مدرسه ای جدید احداث کند.

وی با بیان اینکه کلاس های کپری این روستا غیراستاندارد است، تصریح کرد: البته اداره نوسازی مدارس استان کرمان اقدامات بسیاری در مسیر کپرزدایی و مدرسه سازی انجام داده که متاسفانه نیمه خالی لیوان همیشه دیده می شود.

رجائی اضافه می کند: این منطقه همواره با محرومیت هایی مواجه بوده اگر در یک مقطعی از زمان این منطقه دارای آب و برق نبود اما اکنون در بسیاری از این مناطق آب و برق وجود دارد.

رجائی اضافه می کند: کپرزایی در نتیجه جابجایی جمعیت بوجود می آید که در بسیاری از موارد از توان آموزش و پرورش خارج است.

به گفته وی در شهرستان قلعه گنج 15 هزار و 688 نفر به جز پیش دبستانی ها تحصیل می کنند که بیش از 580 نفر در مقطع ابتدایی در قالب 59 کانکس و 14 کلاس کپری مشغول به تحصیل هستند.

رئیس اداره نوسازی استان کرمان می گوید: کتاب پایه سوم ابتدایی و پایه هفتم هنوز به دست دانش آموزان نرسیده است.

هرچند پدیده کپر، زاییده جابجایی جمعیت است اما شرایط اقلیمی و کمبودهایی که اهالی روستا با آن مواجه می شوند و به ناچار اقدام به کپرزایی می کنند را نباید نادیده گرفت، آنها در بدترین شرایط زندگی کرده و فرزندان آن ها نیز محکوم هستند تا در بدترین شرایط تحصیل کنند.