قدس آنلاین: یکی از قیام هایی که در تاریخ معاصر ایران فراوان بر نقش زنان تأکید داشته است، بی تردید قیام شیخ محمد خیابانی بوده است به نحوی که موضع گیری های وی درباره ی زنان و مشکلات مربوط به ایشان، که به طور طبیعی یکی از مسائل کلی جامعه بوده و متأسفانه از سوی دولتمردان آن زمان مورد بی توجهی قرار می گرفته است، از سوی خیابانی توجهی ویژه به آن شده است.
بی شک یکی از اساسی ترین مشکلات زنان دوره ی قیام خیابانی عمل بسیار زننده ی فحشا در میان قشر عظیمی از زنان بوده است و خیابانی، هنگامی که با مسئله ی فحشا مواجه می شود، سعی می کند تا با ریشه یابی اجتماعی آن، از مقصرین ظاهری عبور کرده و دست های مرتکب را در پس واقعه نشان دهد.
او، ستمگران را، فحشاگران حقیقی می داند، نه زنانی که خود قربانی شرایط هستند. خیابانی، در نطق شب چهارشنبه 12 جوزا/ خرداد 1299شمسی، چنینمی گوید: «ما، به نظمیه اخطار کردیم که از فواحش جلوگیری نماید. بواسطه ی لاقیدی و وظیفه نشناسی حکومت بوده که یک عده زنان گمراه و علیل پیدا شده اند که خطرناک ترین امراض تناسلی را، در میان مردم انتشار می دهند و نسل آینده را، بر نابودی تهدید می نماید. این، خطر بزرگی است که شما را تهدید به مرگ می کند؛ نسل ملت را فاسد می سازد. ولی حکومت شما، در مقابل این کارها لاقید هست. ولی حکومت آزادیخواه، از هر خطری که بر جان و ناموس و حقوق ملت وارد شود، جلوگیری می نماید. این زنان بیچاره- که به این درکه و سفاهت سقوط کرده اند- همه قربانی های سوء اداره ی دولت هستند.
این ها، تمام دهاتی های بدبخت ایرانی [هستند] که به واسطه ی قتل و غارت های دائمی، از خانه و لانه ی خود طرد گردیده، در گرداب های چرکین شهرها، غرق فسق و فجور می شوند. قاتلین این ها، همان زمامداران و متنفذین و همان رؤسای لاقید و بی فکر هستند. ما، این نوع فحشا را منع می کنیم و در این خصوص، کمال سختی هم به خرج می دهیم.»
علاوه بر این به عقیده ی خیابانی برای سوزاندن ریشه ی ستم، ورود حداکثر نیروی جبهه ی آزادیخواه به صحنه، امکان پیروزی را افزایش می دهد. از همین منظر است که خیابانی، جایگاه زنان را در پیشبرد قیام در نظر دارد. وی، در نطق شب پنجشنبه 27 جوزا/ خرداد 1299شمسی، ضمن ابراز تأسف از نبود امکان حضور زنان در مجامع عمومی، به نقش مهم ایشان در آینده ی دموکراسی اشاره می کند و آنان را تشویق می نماید تا ضمن پرهیز از اسراف و امور بیهوده، به تشکل یابی دست زنند. خیابانی، امیدوار است که اصلاحات قیام، در میان زنان نیز نفوذ یابد به نحوی که می گوید:
«... عالم نسوان ما، نمی تواند در اجتماعات ما شرکت جوید؛ جای افسوس است. ولی شما باید بدانید که این عالم جداگانه ولی عظیم و مهم- که عالم ما، صافترین قوای حیاتی را از آن کسب می نماید- دارای یک حمیّت بزرگی است. نسوان ما، هم یک جماعتی تشکیل می دهند که آن ها نیز در مقدرات این مملکت در آتیه ی این دموکراسی سهم و حصه ی بزرگی را مالک می باشند. ممکن نیست ما یک قرار و تصمیمی را آغاز نمائیم و یا اظهاراتی بکنیم که بتواند ابواب تجدد را به روی نسوان ببندد. مخالفت ما، با اصول اسراف، مُدپرستی و ولخرجی های بی حدّو حصر است که عالم نسوان ما را، از پیروی حقیقت آزادی مانع می شود. باید از این اسرافات دست برداشته، سعی و غیرت و قوّه و قدرت خودشان را در اموری به مصرف برسانند که موافق صلاح ملک و ملت باشد. خیلی خوب می شد اگر یک عده از بانوان دانشمند، مجمعی تشکیل می دادند؛ با لباس ساده و معقول و عاری از ترتیبات اسراف آمیز در آن حضور یابند؛ برای خواهران سرمشق عملی باشند و بتدریج از سوءاخلاق و آلام اجتماعی و فلاکت هایی که مُدپرستی دارد در عالم نسوان ما داخل می نماید، جلوگیری به عمل بیاورند. در این اواخر مُدپرستی و اسراف در خرج تزئینات، میان خانم ها شدت یافته و این امر، یک نوع رقابت بوجود آورده که منجر به ورشکستگی خواهد بود. ما، نمی توانیم در این امر مهم اقتصادی و کشور، لاقید بمانیم. اصلاحات قیام، در عالم نسوان نیز باید نفوذ پیدا کند.»
تلاش های خیابانی، اثر خود را بخشید تا جایی که او، در نطق پنجشنبه 6 اسد/ مرداد گفت: «تا امروز یک چنین اتّحاد و اتّفاق را، دشمنان ما ندیده بودند. حتّی نسوان تبریز هم، در این اتّحاد شرکت دارند و ما، امیدواریم در این اتّحاد آهنین، ایران اصلاح خواهد شد و به خوشبختی نائل خواهد گشت. زنده باد اتّفاق و اتّحاد!»
منابع:
1- خیابانی، بهرام. نطق های شیخ محمد خیابانی: ص 96، 97، 120.
2- آذری، علی. قیام شیخ محمد خیابانی: ص 451.
3- کریمی، بهداد. اندیشه قیام شیخ محمد خیابانی، نشریه گنجینه اسناد، 1382.
2004- 2024 IranPressNews.com -