با توجه به اينكه آقاي روحاني خيلي زود كابينه‌شان را به مجلس معرفي كردند و خيلي از گمانه‌ زني‌‌ها در اين زمينه درست از آب در‌نيامد، آقاي روحاني با كابينه‌اي كه شايد بعضي‌ها را غافلگير كرد به ميدان آمد. كابينه‌اي كه برخي آن را سهامي و برخي فراجناحي ناميدند. تحليل شما به طور كلي از اين كابينه چيست؟

من فكر مي‌كنم چند اتفاق در حال رخ دادن است، يكي اينكه آقاي روحاني وزارتخانه‌هاي آموزشي و داراي نيروهاي جوان را به اصلاح‌طلبان، وزارتخانه‌هاي اقتصادي مثل نفت را به كارگزاران و بعضي از وزارتخانه‌هاي امنيتي مانند وزارت اطلاعات را به اصولگرايان سپرده است. اما اينكه روز تحليف كابينه را اعلام كردند از قبل قابل پيش‌بيني بود و مشاوران ايشان هم گفته بودند كه ايشان چنين كاري خواهند كرد.

و اينكه اين كابينه فراجناحي يا سهامي يا يك كابينه عادي و بر مشي شخص آقاي روحاني بدون جهت‌گيري‌هاي سياسي چند زاويه‌اي است؟

اگر كابينه فراجناحي بود كه بايد از وزراي دولت قبل كه به نوعي پرونده خوبي هم داشته يا داراي سابقه خوبي و عملكرد مناسب هم بودند استفاده مي‌شد. اين افراد حتي اگر در اين دولت هم به مجلس معرفي مي‌شدند، رأي بسياربالايي مي‌آوردند.

مثلاً كدام وزراي قبلي؟

وزير راه و شهرسازي آقاي نيكزاد يا حتي وزير نفت دولت دهم، اگر اين افراد در وزارتخانه قرار مي‌گرفتند احتمال اينكه رأي بالايي از مجلس بياورند، قابل تصور بود، اما به نظرم مي‌رسد كابينه تقريباً سهم‌بندي شده است، چندنفري از اصلاح‌طلبان معرفي شده، همينطور از كارگزاران و چندنفري از اصولگراياني كه به قول ايشان معتدل بودند معرفي شدند و اين شاخصه را تا حدودي مي‌توان در كابينه ديد.

اين روزها برخي از روزنامه‌ها مقالاتي را راجع به بعضي از وزراي پيشنهادي مي‌نويسند و گمانه‌ها و سؤالاتي مطرح مي‌شوند مبني بر اينكه برخي از وزرا زاويه نگاهشان از فتنه 88 مشخص نيست. آيا واقعاً از بين چهره‌هاي معرفي شده كابينه افرادي هستند كه با سال 88 زاويه نداشته باشند؟

يعني جزو فتنه نبوده باشند.

خير، جزو فتنه بوده باشند؟

بله، فكر مي‌كنم بعضي از افراد معرفي شده در آن دوران امتحان خوبي پس ندادند مثل جناب آقاي نجفي براي آموزش و پرورش، آقاي ميلي منفرد براي علوم، تحقيقات و آموزش عالي، جناب آقاي زنگنه براي نفت و آقاي آخوندي براي راه و شهرسازي كه در آن دوران به نوعي در ستاد‌هاي آقاي موسوي و كروبي بودند و بعداً هم در مقابل فتنه يا سكوت كردند يا اينكه مدعي تقلب بودند. در چند روزي كه برخي وزراي پيشنهادي از جمله آقايان سلطاني‌فر كه جزو حزب اعتماد ملي هستند و آقاي زنگنه در كميسيون‌ها حضور پيدا كردند به خصوص كميسيون برنامه و بودجه به نوعي مورد همين سؤال قرار گرفتند.

خب پاسخ‌ها چگونه بود؟

آقاي زنگنه به نوعي به اين سؤال بعضي از نمايندگان كه شما آيا فتنه را محكوم مي‌كنيد و نظرتان را صراحتاً اعلام كنيد، پاسخ مناسبي ندادند و از پاسخگويي طفره رفتند، آقاي سلطاني‌فر در ابتدا با سخنان مقام معظم‌رهبري شروع كردند كه سخنان ايشان فصل‌الختام است و وقتي رياست محترم كميسيون آقاي مصباحي مقدم اصرار داشتند كه نظر صريحشان را اعلام كنند ايشان با صراحت اعلام كردند كه من حوادث سال 88 و فتنه را محكوم مي‌كنم.

يعني در مقابل اصرار اين كار را انجام دادند؟ فكر نمي‌كنيد اين نوع اصرار مشخص‌كننده مواضع اصلي آقايان در شرايطي كه مي‌خواهند رأي اعتماد بگيرند نيست؟

خير ايشان بعد از سؤالات آقاي مصباحي مقدم آن واقعه را محكوم كردند. افرادي مثل آقاي طيب‌نيا براي وزارت اقتصاد در همه دولت‌ها بوده‌اند و بيشتر يك چهره علمي هستند تا سياسي يا اينكه موضع‌گيري سياسي خاصي نداشته‌اند.

خط قرمز نمايندگان مجلس نهم براي رأي اعتماد به وزراي پيشنهادي چيست؟

به طور كلي به نظر مي‌رسد موضوع فتنه 88 خط قرمز مجلس اصولگراي نهم است و نمايندگان نسبت به اين موضوع قاطع و حساس هستند به هر صورت بعضي از وزراي پيشنهادي كه در جريانات سياسي آن دوران و درستادهاي انتخاباتي آقايان موسوي و كروبي بودند حتماً بايد نظرات خود را شفاف، واضح و روشن بيان كنند و من فكر مي‌كنم اگر اينها شفاف و روشن بيان نكنند در مجلس براي رأي اعتماد مشكل خواهند داشت.

ما با برخي از نماينده‌ها كه صحبت مي‌كنيم خيلي از گزينه‌ها را بيش از آنكه با مقياس و معيار فتنه 88 قياس كنند بيشتر راجع به تخصص اين وزرا صحبت مي‌كنند كه به نظر كار درستي است و مي‌گويند كه هر يك از اين‌ها به هرحال در يك دوراني از انقلاب اسلامي كارهاي خوبي براي اقتصاد و سياست كشور انجام داده‌اند، آيا فكر مي‌كنيد كه در صحن علني مجلس اين تمايز ايجاد مي‌شود و موضوع جهت‌گيري هر كدام از آنها نسبت به فتنه 88 بر روي عدم اعتماد جدي به آنها تأثيرگذار است؟

نقطه نظرات در كميسيون‌ها قطعاً متفاوت است. واقعيتي كه وجود دارد اين است كه مجلس نهم در يك آزمون بسيار مهم قرار گرفته است. ما نبايد اجازه دهيم مجلس نهم دچار آن وضعيتي كه درمجلس پنجم به‌وجود آمد شود، به هر صورت مجلس، مجلس اصولگراست و نمايندگان بايد وحدت و همدلي خود را حفظ كنند و در كنار توجه به فرمايش مقام معظم رهبري كه فرمودند بايد به دولت و آقاي رئيس‌جمهوركمك شود در عين حال كه بايد واقعاً كمك كنيم تا مشكلات اساسي كشور مانند اقتصاد و معيشت حل شود، در عين حال هم نبايد اجازه دهيم انقلاب به دست نااهلان بيفتد. به هر صورت فتنه 88 كه در كشوراتفاق افتاد، باعث شد افرادي به صورت نظام چنگ‌ انداختند و آن اتفاق بزرگ 88 و حضور ميليوني مردم را كه نظام مي‌توانست در سطح بين‌المللي از آن استفاده كرده و امتيازات زيادي از دنيا بگيرد را دچار چالش و تنش كردند. متأسفانه ديديد كه اين افراد حتي نگذاشتند از اين فرصت پيش آمده براي اعتلاي كشور استفاده شود و حتي دشمنان نظام ما را جري‌تر كرده و باعث شدند كه دشمن تحريم‌هاي خود را افزايش دهد و مشكلات زيادي را براي ملت به‌وجود بياورد، به نظر مي‌رسد مجلس در حال حاضر در آستانه آزمون بزرگي به سر مي‌برد ولي به طور كلي اولين سؤالي كه نمايندگان اصولگرا به خصوص از وزراي پيشنهادي دارند اين است كه موضعتان را نسبت به فتنه 88 مشخص كنيد.

اين سؤال را از همه وزراي پيشنهادي مي‌پرسند؟

البته اين سؤال از همه وزرا پرسيده نمي‌شود، مثلاً از آقاي رحماني فضلي يا آقاي طيب‌نيا يا آقاي پورمحمدي چنين سؤالاتي پرسيده نشده است. اين افراد اساساً موضعشان شفاف و مشخص بوده است اما از ديگر افرادي كه در فتنه 88 حضور داشتند اين سؤال پرسيده شده است كه آنها بعضاً طفره رفته‌اند.

آيا واقعاً نماينده‌هاي اصولگراي مجلس به اظهار كلامي مبني بر محكوميت جريان فتنه 88 توسط وزراي پيشنهادي اكتفا مي‌كنند؟ آن هم در شرايطي كه آن‌ها تمامي تلاششان را مي‌كنند تا از مجلس اصولگراي نهم رأي اعتماد بگيرند و در كابينه حضور داشته باشند؟

ما پيرو رهبر معظم انقلاب هستيم. آقا طي صحبت‌هاي اخيرشان فرموده‌اند آنهايي كه در جلسات خصوصي خودشان مسئله تقلب را به نوعي قبول ندارند و اعلام مي‌كنند كه تقلبي صورت نگرفته است به صورت علني اعلام كنند و ما همين كه وزرا در صحن علني يا كميسيون‌ها رسماً اعلام كنند كه فتنه سال 88 را محكوم مي‌كنند و اعلام انزجار كنند برايمان كفايت مي‌كند، زيرا اين‌ها مثل سران فتنه به نوعي در آسيب‌هاي اجتماعي و انساني كه به جامعه وارد شد به طور مستقيم دخالت نداشتند و فقط در ستادها بودند يا بعضي از مواضع را گرفتند همين كه در سطح عموم محكوم و اعلام انزجار كنند كه مردم در جريان پشيماني نسبت به بعضي مواضع قرار بگيرند و مجلس هم به اين نتيجه برسد و رأي بدهد قابل قبول است.

اين روزها فضاي مجلس پر از جنب وجوش شده است. به هرحال وزراي پيشنهادي و معاون پارلماني و بقيه عناصر دولت بين نماينده‌ها زياد رفت و آمد مي‌كنند، يك معضل خيلي جدي كه در دولت قبلي هم وجود داشت و خود نماينده‌هاي اصولگرا به آن اذعان داشتند اين بود كه لابي‌گري‌هاي دولت گاهي جلوي تصميم‌هاي درست مجلس را مي‌گيرد. اكنون به نظر مي‌رسد وضعيت همان طور است به دليل اينكه برخي مي‌خواهند در كنار دولت آقاي روحاني يك سري از مسائل هم براي آن‌ها و حوزه انتخابيه‌شان از همين ابتدا تضمين شود، شما فكر مي‌كنيد چنين اتفاقات و معضلاتي براي انتخاب وزراي كابينه در بين نماينده‌ها ممكن است ايجاد شود و راهكار از بين بردن آن چيست؟

در كميسيون برنامه و بودجه كه كميسيون اساسي و مهم مجلس است با همكاران بحث داشتيم كه به هيچ عنوان نبايد اجازه بدهيم كه كسي بتواند در اين خصوص با اعضاي كميسيون برنامه و بودجه ارتباط برقرار كند، يكي دو نكته در اين رابطه بگويم. يكي اينكه متأسفانه برخي افراد كه در ايام انتخابات معمولاً زنبيل زياد دارند درِ ستاد هر كانديدا يك زنبيل مي‌گذارند كه اگر هر كدام از آنها رأي آوردند بتوانند از پست اين كانديدا كه انتخاب شده استفاده كنند، بعضي از دوستان خودشان را به ستادهاي مختلف گسيل مي‌كنند و آنجا نوبت‌هايي مي‌گيرند و از امكانات آنجا استفاده مي‌كنند تا در آينده از امكاني كه براي كانديدا ايجاد شده بتوانند استفاده كنند و از پست‌هاي موجود براي خود و هم جريان‌هاي خود بگيرند.

در مورد انتخاب وزرا چطور؟

در رابطه با بحث انتخاب وزرا، متأسفانه امر بسيار زشت و نامباركي كه الان اتفاق افتاده و ما به هيئت رئيسه مجلس هم تذكر داده ايم، گسيل افراد بسيار متفاوت در راهروهاي مجلس و كميسيون‌هاست؛ از نمايندگان ادوار گرفته تا عاملين پارلماني قبل گرفته تا وزراي قبلي– وزراي قبلي به معني وزراي دولت‌هاي قبل ـ مثلاً وزير پيشنهادي نفت مي‌آيد و دو نفر از وزراي قبلي را همراه خود مي‌آورد، و رفتارهاي اين چنيني در نظام اسلامي ما خيلي جالب نيست. كما اينكه نمايندگان اصولگرا خيلي به اين مسئله توجه نخواهند كرد، البته در چند روز اخير اتفاق زشتي هم افتاد، مثلاً نماينده يك شهري است كه در اين چندين ماه آغاز به كار مجلس حتي يك نطق يا بروز و ظهور در مجلس نداشته است اما به نمايندگان اعلام مي‌كند و چند نفر از وزراي پيشنهادي را دعوت مي‌كند، و يك افطاري پرهزينه مي‌دهد اما اين نماينده محترم پولش را از كجا مي‌آورد؟ مگر ايشان چقدر حقوق مي‌گيرد، چقدر دريافتي دارد كه اين همه نماينده و چهار پنج تا وزراي پيشنهادي را دعوت مي‌كند، كه البته ما از هيئت رئيسه و هيئت نظارت بر نمايندگان مي‌خواهيم كه رسيدگي كند. اين افراد دلشان براي اين نظام نمي‌سوزد و معلوم نيست دنبال چه اهدافي هستند.

از اين پروژه به دنبال رأي‌گيري براي آن چهار، پنج وزير هستند؟

در بحث‌هاي پيش آمده با همكاران اين نكته هم عنوان شد كه اين همكار عزيز كه اين كارها را مي‌كند واقعاً فكر نمي‌كند كه نمايندگان نسبت به اين وزيري كه در يك تالار حضور پيدا مي‌كند و اين لابي‌گري چه فكري برايشان ايجاد مي‌شود. يك سري از نمايندگاني كه اصولي را قبول دارند و متعهد و متدين هستند و بر اساس حجت شرعي رأي مي‌دهند به اينگونه افراد رأي نخواهند داد و وزراي پيشنهادي حتماً به اين نكته توجه داشته باشند كه اين رفتارها و اين حضور پيدا كردن‌ها در اين جلسات باعث مي‌شود كه بعداً رأيشان بريزد چون به هر صورت ساز و كار مجلس مشخص است. كميسيون‌ها و فراكسيون‌ها آرا را مشخص مي‌كنند و اين‌ يك امر طبيعي و مشخص است اما خارج از مجلس و در جاهاي مختلف، تالارها، رستوران‌ها به عنوان نمايندگان ادوار، به عنوان نمايندگان مجلس، به عنوان چه و چه دعوت مي‌گيرند و افطار مي‌دهند و سفره‌هاي رنگين و آنچناني واقعاً اصلاً در شأن مجلس شوراي اسلامي و شايد نمايندگي مردم ايران و شأن وزرايي كه قرار است كشور را اداره كنند نيست.

اين نكته‌اي كه اشاره كرديد فوق‌العاده مهم است، با توجه به اينكه يك مدت بحث اين بود كه هيئتي وجود داشته باشد كه به اعمال و كارهاي نمايندگان نظارت كند آيا اين بحث‌ها در مجلس رصد مي‌شود و به هيئت رئيسه انتقال داده مي‌شود يا اينكه تصميمي راجع به اين گونه نماينده‌ها گرفته مي‌شود كه يك سري از وظايف نمايندگي را با يك سري از كارهاي ديگر جايشان را عوض كرده‌اند؟

بحث هيئت نظارت بر نمايندگان كه متشكل از هيئت رئيسه و از خود منتخب مجلس هم آنجا هستند به نظر مي‌رسد بر اساس شكايات كار را رسيدگي مي‌كند. اگر شكايتي از نماينده يا كسي از افراد شخصي يا عموم مردم جامعه باشد رسيدگي مي‌كنند اما خودشان ابتدا به ساكن وارد اين موضوعات نمي‌شوند معمولاً بايد يك شكايتي رسيده باشد و شايد اين يكي از اشكالات اين قانون باشد ولي فعلاً به هرصورت نمي‌دانيم چرا هيئت رئيسه وارد اين موضوع نمي‌شود شايد هم جزو وظايفش نيست اما هيئت نظارت بر رفتار نمايندگان بر اساس شكايات و گزارش‌هايي كه به آنها داده مي‌شود وارد موضوع شده و رسيدگي مي‌كنند.

يعني در داخل مجلس ساز و كاري وجود ندارد كه نماينده‌ها حتي اگر مي‌خواهند دلسوزانه مشكلي را در مجلس حل كنند و اگر معذوريت حضور همكارانشان را دارند طوري كه نامشان مشخص نباشد بتوانند همكارانشان را مديريت كنند؟

نه اينطور نيست ولي اتفاقي كه در حال حاضر افتاده اين است كه بعضي دوستان در رابطه با سفرهاي خارجي بعضاً نمايندگان مثلاً بعضي از ارتباط‌هايي كه نمايندگان با شركت‌هاي دولتي دارند در مورد سفرهاي خارجي شركت‌هاي خصوصي پيگيري‌هايي مي‌كنند. مثلاً آقاي توكلي چند روز پيش در نطق‌شان در مجلس در مورد سفرهاي خارجي نمايندگان تذكر خوبي دادند و اخيراً هم ايشان جمعي از نمايندگان را دعوت كردند كه جلسه بسيار خوبي بود و اكثر نمايندگان مستقل و آزاد به تعداد قابل توجهي هم آمده بودند و چند فراكسيون داشتند و قرار شد كه يك‌شنبه همين جلسه ادامه داشته باشد. تشكيل چنين جلساتي كار بسيار خوبي است. در هر صورت اين چنين پيگيري‌هايي در مجلس مي‌شود اما آنگونه كه مد نظر شماست و فكر مي‌كنيد كه يك نماينده‌اي كه كاري مي‌كند رسيدگي بشود اينطوري نيست. اكثر نمايندگان شئون مجلس را حفظ مي‌كنند اما بعضاً مثل همه جا امكان دارد به ندرت افرادي پيدا شوند كه خلاف اين قضيه باشد.

ما در دولت قبل مي‌ديديم كه برنامه‌ها خيلي طبق اختيارات وزرا برنامه‌ريزي نمي‌شد، فكر مي‌كنيد شخص آقاي طيب‌نيا كه به هرحال چهره چندان مشهوري از لحاظ اقتصادي و سياسي نيستند و البته باسواد و دانشگاهي‌اند، مي‌توانند چنين وضعيتي را مديريت كنند؟ چون بخش اقتصاد بيشتر سياسي است.

آقاي طيب‌نيا كه در تيم آقاي روحاني قرار گرفتند بيشتر موضوعات اقتصادي را مي‌دانند. من فكر مي‌كنم حتي رئيس دفتر ايشان آقاي نهاونديان هم كه از بخش اقتصادي است و سياسي محض نيست و بيشتر در بحث‌هاي تجارت و اتاق بازرگاني بوده است تيم خوبي براي هدايت كشور در حوزه اقتصادي خواهند بود.

اين را نكته مثبتي مي‌دانيد؟

بله، شايد در نگاه اول وظايف عمومي دفتر رئيس‌جمهور نخواند اما قدم مثبتي است. اكثر اين عزيزان از منتقدين اقتصادي دولت قبل – دولت نهم و به خصوص دولت دهم ـ بوده‌اند، بايد صبر كنيم ببينيم چه كار مي‌كنند. ما به عنوان سازمان برنامه و بودجه كاملاً آمادگي داريم كه كمكشان كنيم كه ا‌ن‌شاءا... بتوانند بعضي روش‌ها را تغيير بدهند. ما در بحث بانكداري، گمرك و صدور بخشنامه‌هاي خلق‌الساعه مشكل داريم، در بحث بانك‌ها مسئله معوقات به خصوص دانه درشت‌ها مسئله بسيار مهم و حياتي است كه باعث ايجاد بحث نقدينگي شده، بحث مصارف خيلي از بانك‌ها از منابعشان بالا زده است، موضوع ارتباط بين بانك مركزي و نفت و خزانه مسائلي است كه بايد حل شود، من فكر مي‌كنم كه اينها مسائلي است كه در يك وضعيت ركود تورمي خيلي از مسائل را بايد مد نظر قرار داد تا بتوانيم به يك ثبات نسبي برسيم تا به طرف رشد اقتصادي حركت كنيم.

مهمترين ويژگي و نقطه ضعف كابينه آقاي روحاني چيست؟

از نقاط مثبت كابينه باتجربه بودن آقايان است و اكثراً در كارهاي اجرايي بوده‌اند يا مسندهايي كه قرار است ان‌شاءا... در اختيار بگيرند را به نوعي قبلاً تجربه كرده‌اند. آقاي پورمحمدي وزير بوده، آقاي جنتي معاون وزير بوده، آقاي رحماني نماينده مجلس بوده و پست‌هاي مختلفي داشته، آقاي زنگنه قبلاً وزير بوده و بعضي از دوستان به شوخي مطرح مي‌كردند كه اين‌ها از نظر سني خيلي سنشان بالاست و فكر مي‌كنم يك مقداري هم كابينه دارد امنيتي مي‌شود مثلاً آقاي ربيعي كه پست وزارت كار و تعاون و امور اجتماعي را مي‌گيرد از نيروهاي امنيتي بوده يا مثلاً برعكس آقاي علوي كه دارد يك پست امنيتي مي‌گيرد در حالي كه يك مسند امنيتي نداشته است.

فكر مي‌كنيد وزرايي كه بدين گونه جهت دارند يعني مشكلات اين چنيني دارند در صحن علني رأي مي‌آورند؟

براي آقاي علوي قانوني كه مي‌گويد وزير اطلاعات بايد مجتهد يا در حد اجتهاد باشد يك مقداري دست را بسته و نياز به اصلاح قانون داريم، بعضي از وزرا هم با توجه به مسئوليتي كه دارند قطعاً بايد رئيس‌جمهور درباره بعضي از وزرا با مقام معظم رهبري مشورتي هم داشته باشند، مثل وزير دفاع كه در رابطه با نيروهاي مسلح است، وزير كشور كه در رابطه با بحث نيروي انتظامي است يا وزارت اطلاعات كه بحث‌هاي اطلاعات و امنيت در شوراي ملي امنيت را شامل مي‌شود البته مجلس هم در رابطه با رسيدگي به صلاحيت وزرا قطعاً تجربه و برنامه‌ها را مد نظر قرار مي‌دهد و علاوه بر سابقه سياسي و اجتماعي افراد سابقه مالي آنها براي مجلس بسيار مهم است، چنين روحيه خدمتگزاري، ايثار، فداكاري و تلاشي كه براي مردم خواهند داشت و تجربيات و سوابقي كه قبلاً داشتند براي مجلس مهم است.

مجلس كه احتمالاً با آقاي روحاني تعارف ندارد؟