به گزارش همشهری، پدر هم بدش نمی‌آمد؛ به‌هرحال شمال‌رفتن خرجش کمتر از خیلی‌ جاهای دیگر می‌شد. بار و بندیل را بستند؛ چمدان بزرگ، چندتا کوله‌پشتی، مقداری خوراکی و غذا، وسایل بازی و یک‌قایق بادی. در راه شمال پسر بزرگ‌تر با پدر طی کرد هرجا که باشند باید دریا هم بروند. به شمال رسیدند و الوعده وفا. راه ساحل آنچنان نزدیک هم نبود ولی بچه‌ها به شوق شن‌بازی ساحل و شنا در دریا اهل سفر شده بودند. قایق بادی را باد کردند و راه ساحل را در پیش گرفتند. پرچم سفید و وجود پارکینگ با نرخ ساعتی 2هزار تومان نشان از منطقه شنا آزاد می‌داد. ساحل تمیز نبود. وجود دو دوش آب‌سرد در وسط 3دیوار بلوکی حداقل این امید را به پدر خانواده می‌داد که بچه‌ها با پاهای شنی به خودرو برنمی‌گردند. بچه‌ها بی‌محابا دل به دریا زدند. کمی گذشت. پسر بزرگ‌تر برای اینکه خودی نشان دهد و از موج‌های کوچک نزدیک ساحل فاصله بگیرد، از ساحل دور شد. پدر فریاد می‌زد که برگردد اما او صدایی نمی‌شنید. پسر، نقطه شد و بعد ناپدید. آنقدر گذشت تا پدر تنها راهش خبر کردن ناجیان غریق بود. ناجیان قایق‌موتوری را روشن کردند. کارشان را خوب بلد بودند؛ خیلی زود برگشتند، با پیکر بی‌جان پسر!

هرساله با فرا رسیدن موج گرما، موج زیادی از مردم راهی استان‌های حاشیه دریای خزر می‌شوند تا برای فرار از گرما هم که شده تنی به آب بزنند و در این میان تعداد زیادی از افراد جان خود را از دست می‌دهند. چند سالی می‌شود که برای امنیت جان مسافران و شناگران دریا و رفاه آنها طرحی به‌نام سالم‌سازی دریا در فصل گرما اجرا می‌شود ولی گزارش‌ها و شواهد نشان می‌دهد که این طرح با کمبود‌ها و نواقص بسیاری روبه‌روست. به‌همین‌ خاطر همچنان آمار قربانیان دریای خزر بالاست و با غرق‌شدگانی که امسال و در نخستین روزهای گرم سال به ثبت رسیده باید منتظر یک‌فاجعه دیگر در این زمینه باشیم. برای اثبات این موضوع کافی است به آخرین آماری که برای 2 استان مازندران و گیلان اعلام شده توجه کنیم.

استان مازندران: از ابتدای خردادماه تا 25تیرماه امسال 78نفر در سواحل مازندران غرق شدند و 880نفر هم توسط ناجیان غریق نجات یافتند.

استان گیلان: در 3ماه بهار و 15روز اول تیرماه (108روز) 29نفر در گیلان غرق شده‌‏اند که تمامی این غرق‌شدگی‏‌ها خارج از طرح سالم‌‏سازی دریا بوده است.

کمبود مناطق بی‌خطر

بررسی‌ها نشان می‌دهد که بیشترین میزان غرق‌شدگی‌ها در خارج از محدوده طرح سالم‌سازی سواحل دریا رخ داده به‌طوری که از ۹۲ مورد غرق‌شدگی 3ماه بهار و 10روز نخست تابستان ۷۱ مورد یعنی نزدیک به ۷۷درصد در خارج از طرح سالم‌سازی دریا حادث شده است. اگرچه این مسئله می‌تواند نشان دهد که هنوز فرهنگ استفاده از دریا آنطور که باید و شاید نهادینه نشده اما باید قبول کرد که غرق‌شدن تعداد زیادی از افراد در مناطق ممنوعه شنا حاکی از آن است که مناطق بی‌خطر برای شنا در سواحل دریا بسیار کم است. این در حالی است که در بسیاری از نقاط دنیا مردم از دریا و ساحل به‌عنوان یکی از مناطق گردشی و تفریحی استفاده می‌کنند اما تلفات اینچنینی ندارند.

فرامرز نقیبی، نماینده مازندران در شورای‌عالی استان و رئیس شورای شهر ساری در این‌باره می‌گوید: در طول سال بیش از ۴ تا ۵‌ماه مراجعه‌کننده به دریا نداریم اما در این مدت اندک آنقدر حجم گردشگر بالاست که ساحل‌های امن شده جوابگوی میزان گردشگران نیست. وی با ابراز تأسف از حادثه تلخ مرگ ۶دانش‌آموز در ساحل نور خاطرنشان می‌کند: غرق‌شدن دانش‌آموزان رسانه‌ای شد البته باید بگویم که هر ساله تعداد افراد غرق‌شده در دریا افزایش می‌یابد اما کسی برنامه‌ای برای این مسئله ندارد.

اگرچه این روزها در‌ ماه مبارک رمضان هستیم اما اینکه مسئولان بخواهند در مورد شنا‌کردن افراد خارج از طرح‌های سالم‌سازی بی‌تفاوت‌ عمل کنند مورد قبول نیست. پیش از شروع ‌ماه مبارک، مجریان امنیتی برخی از شهرستان‌های شمالی اعلام کردند که طرح‌ سالم‌سازی تعطیل بوده و شنا در دریا ممنوع است. البته مأموران در مناطقی که سالم‌سازی شده است برای جلوگیری از ورود افراد به دریا حضور دارند اما در نقاط کور و شنا ممنوع مأموران و ناجیان غریق حضور نخواهند داشت. حال نکته اینجاست کودکانی که به شنا در دریا علاقه فراوان دارند و هنوز به سن بلوغ نرسیده‌اند اگر به‌هر ترتیبی وارد دریا شوند، مسئولیتشان بر عهده‌ چه‌کسی خواهد بود و چه فردی آنها را به خطر آگاه می‌کند؟ شایان ذکر است که گزارش‌ها نشان می‌دهد در طول‌ماه مبارک رمضان امسال تا به حال چند نفر جان خود را در دریا از دست داده‌اند و اگر مسئولان با نگاه واقع‌بینانه‌تری به این موضوع نگاه کنند کمتر این اتفاق دلخراش رخ می‌دهد.

سالم‌سازی غیرواقعی و پرداخت نشدن حقوق ناجیان

هنوز بسیاری از ناجیان غریق از پرداخت نشدن بموقع حقوق ناچیز خود در سال گذشته شاکی هستند و انگیزه لازم را برای کار ندارند اما مسئولان باز هم مدعی هستند که طرح سالم‌سازی به شکل صحیح و بهتر از گذشته در حال اجراست. طبق جدول «حق‌الزحمه ناجیان غریق اماکن آبی» در سال‌جاری که حدود ۱۵درصد به حقوق ناجیان اضافه شده، یک نجات غریق با درجه و تجربه متوسط ماهانه کمتر از ۵۵۰هزار تومان حقوق می‌گیرد.

رئیس فعلی شورای شهر ساری نیز با تأیید این موضوع و با انتقاد از عدم‌اجرای درست طرح سالم‌سازی دریا اظهار می‌دارد: آغاز طرح مذکور ۵۰بار از طریق رسانه ملی نشان داده شده اما این طرح به‌طور کامل و واقعی اجرایی نشده است. مدیرکل امور اجتماعی و فرهنگی استانداری مازندران نیز با بیان اینکه در بحث تسهیلات و بودجه‌ها ردیف اعتباری مشخصی برای طرح سالم‌سازی دریا وجود ندارد خاطرنشان می‌کند: خدمات مازندران در این بخش، کشوری است و امکانات و زیر‌ساخت‌ها به همان شکلی که در گذشته وجود داشته و با همان روند پیش می‌رود.

مرگ پس از نجات!

برخی از طرح‌های سالم‌سازی شده، فاقد راه‌های دسترسی مناسب به توقفگاه خودرو، استراحتگاه مناسب و ایمن برای مسافران و گردشگران هستند. این بدان معناست که چنانچه فردی از غرق شدن در دریا نجات یابد، امکانات لازم برای بازیابی وی و رساندن سریعش به مراکز درمانی وجود ندارد و باید به همان تجربه ناجیان غریق اکتفا کرد. برای همین مورد می‌توان به مرگ یک‌جوان نوشهری اشاره کرد که با وجود علائم حیاتی پس از یک‌ساعت نجات از دریا، در ساحل جان داد.

شاهد عینی این حادثه به مهر گفت: در ساحل سیترا متوجه شدم یک‌نفر در دریا در حال غرق‌شدن است و دقایقی بعد با کمک برخی افراد و پرسنل نجات‌غریق پلاژ شهرداری، وی از دریا بیرون کشیده شد.

احمد ابراهیم‌پور افزود: به‌رغم اینکه یک‌ساعت از کشیدن این غریق و امدادهای اولیه گذشته بود، متأسفانه اورژانس در محل حادثه حضور نیافت؛ به‌نحوی که خانواده متوفی مجبور شدند با یک‌خودروی سواری جسد را به بیمارستان انتقال دهند. سیدحیدر سیدآقایی، رئیس اورژانس 115 نوشهر با اذعان به تأخیر دررسیدگی به این حادثه گفت: اورژانس 115 نوشهر تنها دارای یک خودروی آمبولانس بوده و نمی‌توان با یک‌خودرو به تمام شهرستان، خدمات اورژانسی ارائه کرد.

رئیس هیأت نجات‌غریق غرب مازندران نیز درخصوص حادثه غرق‌شدن جوان نوشهری گفت: درصورتی که اورژانس 115 به‌‌موقع حضور می‌یافت، با انجام اقدامات اولیه درمانی نظیر احیا و اکسیژن‌‌تراپی و شوک، احتمال نجات حادثه‌دیده از مرگ وجود داشت.

حجت کیمیایی‌راد افزود: درحالی که هر روز شاهد افزایش میزان مسافرت به شهرستان‌های غرب مازندران برای استفاده از طرح‌های سالم‌سازی دریا هستیم اما متأسفانه هنوز مسئولان دغدغه‌ای برای تخصیص تجهیزات اولیه ندارند.

وی با هشدار به مسئولان استانی در پرداخت حقوق ناجیان اظهار داشت: به‌علت پرداخت‌نشدن کامل حقوق غریق‌نجات‌ها در سال گذشته، امسال اکثر نقاط حادثه‌خیز بدون حضور ناجیان در حال فعالیت است که می‌تواند آمار غرقی‌ها را در غرب استان به‌شدت افزایش دهد.

نمونه دیگر تأیید کمبود امکانات و نجات‌غریق در سواحل شمالی، مرگ نجات‌غریقی در سواحل انزلی است که پس از آنکه 3نفر را به تنهایی نجات داد به‌علت فشار بیش از اندازه، دچار ایست قلبی شد و متأسفانه این ناجی غریق در ساحل جان داد.

تخریب ساحل

در چند سال اخیر روند رو به رشد ساخت‌وساز و کشاندن ساختمان‌ها به سواحل هم مزید بر علت‌شده تا این دریا روی آسایش به‌خود نبیند. سازمان‌های متولی امر اعم از محیط‌زیست، منابع طبیعی و میراث فرهنگی و گردشگری هم هنوز نتوانسته‌اند آنطور که شایسته است مانع تخریب ساحل شوند. طی سال‌های اخیر در برخی از مناطق ساحلی سنگ‌های بزرگی قرار داده شده که از ورود افراد به دریا جلوگیری می‌کند اما آیا این به‌تنهایی می‌تواند مانع از غرق‌شدن افراد شود؟ پاسخ این سؤال مطمئنا منفی است چراکه بهره‌مندی از دریا یکی از انگیزه‌های مسافران برای سفر به شمال کشور است و علاوه بر این همین سنگ‌ها که بر اثر مرور زمان خزه‌دار می‌شوند خود می‌توانند به خطر بیفزایند. در ضمن هنوز هم در شمال کشور چاه‌های آبی وجود دارند که بر اثر بالا آمدن آب دریا به زیر آب می‌روند و خطر غرق‌شدن شناگران در آنها وجود دارد.

امکانات مناسب؛ مختص دولتی‌ها

فارس طی گزارشی مطرح کرد که طرح آزادسازی سواحل در مازندران یکی از مصوبات دولت در استان مازندران بود تا براساس آن امکان استفاده از سواحل برای مردم فراهم شود. اما اکنون هنوز سواحل نه‌تنها به‌صورت کامل آزاد نشده اند بلکه بعضی از ادارات و نهادها نیز که در سواحل پلاژ داشتند و با امکانات سواحل را محصور کرده بودند، حصارهای سفت و سختی بر ساحل بسته‌اند. در ساحل فرح‌آباد ساری، پلاژهای همه ادارات دولتی با تابلو و سردر‌های این ادارات دیده می‌شود؛ که نگهبانی نشسته‌ تا مبادا احدی از مردم وارد پلاژ شود، آخر امکانات آن دولتی است و مردمی که روزی دل به عمومی‌شدن این امکانات بسته بودند، نمی‌توانند از آن استفاده کنند.

براساس این گزارش، در پلاژهای ساحل دریا در مرکز استان مازندران به‌صورت معمول ادارات جهاد کشاورزی، اقتصاد و دارایی، وزارت کشور، راه و ترابری، آموزش و پرورش و... امکانات بسیار فراوانی دارند با ویلاهای کوچک و بزرگ حتی با سقف‌های خیلی زیبا، محوطه تمیز و پوشیده از چمن و درختان سرسبز. نسیم خنک ساحل تنها به مقامات دولتی و خانواده آنها می‌وزد.

پرداخت نشدن هزینه‌ها در گیلان

به‌نظر می‌رسد که در استان گیلان نیز کمبودها دست‌کمی از استان مازندران ندارد. تا آنجا که رئیس پلیس امنیت عمومی گیلان خواستار افزایش طرح‌های سالم‌سازی دریا به‌منظور پاسخگویی به نیاز گردشگران در این استان شده است.

مهرداد مهرگان گفت: تمام نقاط دریا خطرآفرین بوده و بعضی نقاط شنا ممنوع اعلام شده است. وی به شناسایی نقاط مستعد برای اجرای طرح‌های سالم‌سازی دریا در گیلان اشاره کرد و افزود: آمادگی برطرف شدن مشکل قضایی طرح‌های سالم‌سازی دریا در شهرستان‌ها وجود دارد.

مهرگان با بیان اینکه طرح‌های سالم‌سازی دریا باید ساعت فعالیت مشخص داشته باشند، تصریح کرد: صلاحیت مجریان طرح‌های سالم‌سازی دریا باید به تأیید نیروی انتظامی برسد.

مدیرعامل جمعیت هلال‌احمر گیلان نیز خواستار پرداخت هزینه‌های جمعیت هلال‌احمر در ساحل گیلان شد و افزود: چنین هزینه‌هایی سرمایه‌گذاری برای حفظ جان انسان‌هاست. محمدحسن یزدان‌پناه هزینه استقرار نیروهای جمعیت هلال‌احمر در ساحل گیلان را1/5 میلیارد تومان برای تابستان امسال برآورد کرد و یادآور شد: تاکنون هیچ ریالی به جمعیت هلال‌احمر استان پرداخت نشده است.