روزنامه بهار: * آمارهای مدیر بهزیستی تهران و نايب‌رییس سازمان جهانی معلولان درباره افزایش تعداد معلولان تعارض دارد

معلولان غرامت بگیرند یا نه، بیمه تامینشان کند یا نه، قانونی برای دفاع از حقوقشان وجود داشته باشد یا نه، فرقی نمی‌کند؛ این تعداد آن‌هاست که روز به روز زیاد می‌شود و آمار جامعه معلولان کشور را بالاتر می‌برد. يكي مي‌گويد 50 تا 70 هزار نفر،‌يكي مي‌گويد 120 هزار نفر. علتش هم زیاد است؛ یا تصادفات جاده‌ای، یا وضعیت ژنتیکی یا حوادث ساختمانی. هرچه که باشد، عوامل موثر در ایجاد معلولیت‌ها آن‌قدر هستند که طبق آماری که مسئولان سازمان بهزیستی می‌دهند، سالانه بین 50 تا 70‌هزار نفر را به تعداد معلولان اضافه کنند. تهران هم که البته داستانش جداست؛ آمار رسمی می‌گوید که از این تعداد، 10‌هزارنفر هر سال در استان تهران معلول می‌شوند. این آمار تازه را دیروز مصطفی سراج، مدیرکل بهزیستی شهر تهران اعلام کرده: «به طور متوسط در کشور بین 50 تا 70‌هزار نفر سالانه به جمعیت معلولان اضافه می‌شود که این آمار در تهران نزدیک به 10‌هزار نفر است.» موضوعی که به نظر می‌رسد بیشتر نگرانی مسئولان بهزیستی را درباره هزینه‌های لازم برای رسیدگی به امور معلولان به دنبال داشته تا وضعیت خود آن‌ها: «سالانه ۱۰‌هزار نفر به معلولان تهرانی اضافه می‌شود که این امر هزینه‌های زیادی را برای سازمان بهزیستی به همراه دارد.»
تعداد کسانی که هر سال به معلولان کشور اضافه می‌شوند هرازگاهی از زبان مسئولان بهزیستی و فعالان حقوق معلولان منتشر می‌شود؛ آماری که معمولا محل اختلاف بین این افراد است. مسئولان انجمن‌های فعال در حقوق معلولان آمارهای مسئولان بهزیستی را قبول ندارند و می‌گویند این تعداد خیلی بیشتر از این حرف‌هاست. علی‌همت محمود‌نژاد، نايب‌رییس هیات‌مدیره سازمان جهانی معلولان یکی از این افراد است. او که سال پیش گفته بود سالانه 40‌هزار نفر به تعداد معلولان ایران اضافه می‌شود، حالا در گفت‌وگو با «بهار» در واکنش به حرف‌های دیروز مدیرکل بهزیستی شهر تهران می‌گوید که افزایش 60 تا 70‌هزارنفری تعداد معلولان در هر سال را قبول ندارد و این آمار غیرواقعی است: «به این دلیل که دولت برای رسیدگی به امور معلولان دچار مشکل است، آمار درستی هم از تعداد آن‌ها ندارد. اگر ما به آمار رسمی پزشکی قانونی هم درباره تصادفات جاده‌ای و مجروحان آن مراجعه کنیم، متوجه می‌شویم که آمار بهزیستی درست نیست. همین چندروز پیش پزشکی قانونی اعلام کرد که میزان مجروحان در تصادفات جاده‌ای 15برابر کشته‌های آن است. یعنی اگر ما سالانه 20‌هزار کشته در تصادفات داشته باشیم، حدود 300‌هزار نفر مجروح داریم. البته همه این مجروحیت‌ها به معلولیت ختم نمی‌شود ولی واقعیت این است که حداقل 40‌درصد این افراد مجروح، معلول می‌شوند؛ یعنی 120‌هزارنفر. بنابراین باید گفت که روزانه 110 نفر، ماهانه 3300 نفر و سالانه حداقل 120‌هزارنفر به تعداد معلولان کشور اضافه می‌شوند.» مدیرعامل انجمن دفاع از حقوق معلولان ایران عوامل دیگری را هم به جز حوادث جاده‌ای برای افزایش تعداد معلولیت‌ها بیان می‌کند: «در بخش صنعت و حوادث ساختمانی، زایمان‌های غلط در بیمارستان‌ها و نارسایی اکسیژن هم سالانه تعداد زیادی از افراد به جامعه معلولان اضافه می‌شوند و روی دست بیمه‌ها می‌مانند. به نظر من مقصر اصلی معلولیت‌های جدید، خودروسازانند و آن‌ها هستند که باید به جامعه معلولان و بهزیستی غرامت بدهند. یا کسانی که به هر نحوی در موادغذایی تغییراتی را انجام می‌دهند و باعث معلول شدن جنین‌ها می‌شوند باید در این‌باره توضیح و غرامت بدهند اما متاسفانه سازمان بهزیستی قدرت و کفایت لازم را برای گرفتن این غرامت‌ها ندارد.»
در سال‌های گذشته هر وقت موضوع افزایش تعداد معلولان در کشور پیش آمده، تصویب قانون پیشگیری از معلولیت‌ها هم مطرح شده است؛ قانونی که از سال 85 تا به حال تدوین شدنش در وزارت رفاه و هیات دولت مطرح شده ولی هنوز به سرانجامی نرسیده است. علی‌همت محمودنژاد، مدیر انجمن دفاع از حقوق معلولان در این‌‌باره می‌گوید: «مقصر اصلی در این‌باره نمایندگان مجلسند؛ آن‌ها هستند که هیچ اقبالی برای تصویب قانون پیشگیری از معلولیت‌ها نشان نمی‌دهند. ما معلولان دوست نداریم که تعدادمان افزایش پیدا کند ولی هیچ‌کسی نیست که جلوی این معلولیت‌های جدید را بگیرد. ما خواستار این هستیم که این قانون تصویب شود و موادی مانند ایمنی خودروها، ایمنی صنعت با کمک سازمان استاندارد، تست‌های اجباری برای کودکان، انجام آزمایش‌های تحقیقاتی و ایجاد خانه‌های بهداشت در همه روستاها برای آموزش بارداری‌های سالم در این قانون بیاید.» او می‌گوید که ایجاد محدودیت برای بچه‌دار شدن خانواده‌های ریسک‌پذیر از مهم‌ترین مباحثی است که در این قانون باید در نظر گرفته شود: «همین دیروز پدری به من مراجعه کرد که شش دختر ناشنوا دارد. این خانواده‌ها ریسک‌پذیرند و باید محدودیت‌های قانونی برای جلوگیری از بچه‌دار شدن آن‌ها تصویب شود تا آن‌ها هر سال به تعداد معلولان کشور اضافه نکنند. این کار، کار بهزیستی است که باید به دولت و مجلس تصویب این قانون را پیشنهاد کند، زیرا تعداد دقیق خانواده‌های ریسک‌پذیر را در دست دارد.»
محمد کمالی، معاون سابق توانبخشی بهزیستی یکی دیگر از افرادی است که درباره تعداد آمارهای کسانی که هرسال معلول می‌شوند، حرف‌هایی برای گفتن دارد. او به «بهار» درباره آمار معلولان در کشور می‌گوید: «براساس سرشماری سال 65، 451‌هزارنفر معلول در کشور وجود داشته است. براساس سرشماری سال 75، 476‌هزارنفر، در سال 85، یک‌میلیون و 200‌هزارنفر و در سال 90، یک‌میلیون و 100‌هزارنفر معلول در کشور داشته‌ایم. اعلام آمار معلولان بستگی به تعریف مسئولان از معلولیت دارد و بنابراین اصولا نمی‌توان آمار دقیقی از معلولان در کشور داد. ولی در کل باید گفت در همه کشورهایی که سیاستشان افزایش جمعیت است، تعداد معلولیت‌ها هم سالانه بیشتر می‌شود. بنابراین اجرای سیاست‌ افزایش جمعیت در کشور باعث افزایش تازه‌ معلولان در کشور خواهد شد؛ معلولانی که البته به دلیل پیشرفت کردن خدمات توانبخشی و پزشکی، زنده می‌مانند و تا آخر عمر معلول هستند.» او درباره تصویب قانونی برای پیشگیری از معلولیت‌ها در کشور می‌گوید: «اگر این قانون تصویب شود و اجباری شدن مشاوره‌های ژنتیک، واکسیناسیون، برنامه‌های غربالگری و آموزش‌های اجباری در مدارس برای جلوگیری از معلولیت‌های ژنتیک در آن بیاید قطعا جلوی تعدادی از معلولیت‌های تازه گرفته خواهد شد.»