زنان شورای سوم شهر تهران در 6 سال حضورشان در شورا برای زنان شهر چه کردند. معصومه ابتکار یکی از زنان شورای شهر بود که علاوه بر دغدغه‌های محیط زیست به موضوع شرایط زندگی زنان در شهر هم توجه ویژه داشت. مدیریت شهر تهران همواره از نگاه اجتماعی به شهر سخن گفته اما تا چه حد در این زمینه موفق عمل کرده‌است. ابتکار کارنامه فعالیت‌ها مدیریت شهر درباره زنان را مرور کرده است.

شما علاوه بر دغدغه‌های محیط زیستی به مسائل زنان هم توجه داشتید. نتیجه‌ای هم از این تلاش‌ها گرفتید؟
بله، یکی از مهم‌ترین پیشنهادهایی که در این دوره ارائه شد بحث ارائه یک برنامه برای بهبود وضعیت زنان بود که این برنامه را با یک تیم کارشناسی آماده کردیم. این برنامه سرفصل‌هایی مانند زنان و اشتغال، توانمندسازی زنان برای آموزش و بهداشت، ‌ارتقا نقش زنان در مدیریت شهری،‌ زنان آسیب‌دیده و زنان و ورزش داشت. منتهی ملاحظاتی را دوستان داشتند و فضای عمومی شورا هم متاسفانه فضایی نبوده که پیشنهادهای مربوط به زنان را بتوانیم به راحتی پیش ببریم. در نهایت قرار بر این شد که این برنامه با برنامه 5 ساله شهر تهران ادغام شود.

وظایف شهرداری و شورا در این برنامه مشخص شد؟
بخش‌های از برنامه به شهرداری پیشنهاد داده شد و بخش‌هایی هم در برنامه 5 ساله در نظر گرفته شد از جمله اینکه تکلیف شد شهرداری برنامه‌ای را برای پیشبرد و بهبود وضعیت زنان ارائه کند. در چند مورد من تذکر دادم و گزارش عملکرد خواستم. گزارش‌هایی دادند که در برخی موارد قانع‌کننده بود و در بعضی موارد درخواست کردیم که کار به صورت جدی و سیستماتیک در مسیر بهبود وضعیت زنان پیش برود.

یک پیشنهاد هم اخیرا مطرح شد که شورا روی خوشی به آن نشان نداد.
بله؛ ما از شهردار تهران خواستیم که سالانه 10 درصد از مدیریت‌های شهری را در اختیار زنان قرار دهد. این انتظار ما است که شاهد حضور زنان در عرصه‌های مدیریت به ویژه در موارد فرهنگی و اجتماعی و محیط زیست باشیم که متاسفانه این اتفاق نیافتاد. البته کارهای زیادی برای زنان در دوره آقای قالیباف انجام شد ولی در این موضوع خاص انتظارهای ما برآورده نشد. به تازگی هم پیشنهادی را آوردیم درباره توانمندسازی زنان در عرصه‌های سلامت محیط زیست که بند مربوط به افزایش زنان مدیر در شهرداری تهران رای نیاورد و برخی آقایان گفتند فمینیستی است و برخی دیگر گفتند خلاف قانون است.

یکی از موضوع‌های جنجالی که در شورا درباره زنان مطرح شد طرح امنیت اجتماعی بود. انتقادهای شما به جایی هم رسید؟
در سال‌های 87 که مقداری این مساله حاد شد من نطق پیش از دستوری کردم و یادآور شدم که ما باید از روش‌های فرهنگی و اجتماعی موثر باید برای تاثیرگذاری روی نسل جوان استفاده کنیم و این روش‌های ضربتی نه با فرهنگ و نه با اعتقاد ما هماهنگی ندارد و درخواست کردم که بازنگری شود. علاوه بر این در شورای شهر تذکری دادم درباره روند حذف زنان از برخی رشته‌های دانشگاهی و تفکیک جنسیتی که این کار بدون مطالعات علمی داشت صورت می‌گرفت. مجموعه مطالعه‌هایی درباره مسئله تفکیک و یا تفکیک‌نکردن دخترها و پسرها و آثار مثبت و منفی‌اش باید صورت می‌گرفت. در نظام آموزش و پرورش سعی و خطای زیادی داشته‌ایم و آثار منفی این سعی و خطا در روح و روان و اعتقادات نسل جوان بسیار نامطلوب بوده است. این را باید با درایت انجام شود که البته بسیار تند و تیز جواب دادند و گفتند اینطور نیست و صحت ندارد و یا مسئله دقیق نیست.

درباره توانمندسازی زنان هم کارهایی انجام شد؟
در مصوبه‌های مختلف بحث توانمندسازی زنان وجود داشت و می‌خواستیم فرصت‌هایی برای زنان ایجاد کنیم که خودشان برای تامین معیشت‌اشان توانمند شوند. شهرداری کار بسیار خوبی در یک بند از زندان زنان انجام داد درباره توانمندسازی زنان زندانی کار خیلی ارزشمندی بود و من چند بار در شورا از این کار قدردانی کردم و درخواست کردم که این کار الگوسازی شود. پیشنهاد دیگری که در شورا مطرح کردم بهبود شرایط نمازخانه‌ها و مساجد تهران برای زنان بود. سال 87 شورای شهر مصوبه‌ای درباره رسیدگی به وضعیت مساجد شهر تهران داشت و بودجه‌هایی را پیش‌بینی کرد. یکی از مسائلی که من مطرح کردم این بود که وضعیت نمازخانه‌ها برای زنان خیلی بدتر از مردان است. در محیط‌های عبادی باید زن و مرد یکسان دیده شوند. یکی از کارهایی که کمیته محیط زیست پیگیرش بوده موضوع سراهای محله و امکان بهره‌وری بیشتر از سراهای محله به عنوان فضایی برای ارتقا فرهنگ زندگی و مهارت‌های زندگی به ویژه برای زنان بوده است. با پیشنهاد شورای شهر این سراها انجام شد و شهرداری خیلی خوب عمل کرد. کاری دیگر که توسط خانم آباد دنبال شد مجمع مشورتی زنان شهرهای مختلف بود که بعضی از برنامه‌‌هایمان که مرتبط با مسائل زنان بود از طریق این شورا هم پیشنهاد شده است.

از مشورت فعالان حقوق زنان هم استفاده کردید؟
بله، ما کارگروه زنان و محیط زیست در کمیته محیط زیست داشتیم که خیلی فعال بود. با NGO‌ها و فعالین و افرادی که در مورد مسائل زنان صاحب‌نظر بودند همکاری زیادی داشتیم.

یعنی از فعالیتی که درباره زنان شده راضی‌اید؟
من با توجه به اینکه شاخه اصلی کارم محیط زیست است ولی سعی کردم در هر موضوعی که مرتبط با زنان بوده و امکان اثربخشی وجود داشته وارد شوم. مثلا در بحث اعتیاد ما خیلی تلاش کردیم و پیشنهادی درباره اعتیاد و آسیب‌های اجتماعی از طرف کمیته محیط زیست مطرح شد. علت آن هم این بود که در زمینه آسیب‌ها خلاء داشتیم که خوشبختانه در کمیسیون فرهنگی هم بحث شد و تبدیل به مصوبه خوبی در زمینه آسیب‌های اجتماعی شد. ما در نظر داشتیم که یک جنبش و حرکت اجتماعی علیه آسیب‌های اجتماعی ایجاد کنیم که متاسفانه اعضای شورای شهر این موضوع را جدی نگرفتند و شاید این ظرفیت را در خود نمی‌دیدند که یک حرکت اجتماعی و جنبش را راه‌اندازی کنند.

ظرفیت بزرگی در شهر وجود دارد به نام فرهنگسراها که شاید می‌شد به این وسیله زنان را با حقوق خودشان آشنا کرد. از این ظرفیت استفاده شد؟
از این ظرفیت هم خیلی تلاش شد که استفاده شود. از طرف سازمان فرهنگی و هنری فعالیت‌های توانمندسازی انجام شد.

معاونت فرهنگی هنری شهرداری اساسا اعتقادی به این نوع فعالیت‌ها دارد؟
شاید با نگاه ما نه ولی تلاش‌هایی کردند. اما الان سراهای محله با توجه به اینکه 170 تا در شهر وجود دارند ظرفیت‌اشان کمتر از فرهنگسراها نیست که این خانه‌ها تلاش‌های زیادی در این زمینه انجام دادند.