روزنامه بهار: بازار در مسیر التهاب قرار گرفته است و سکوت کنونی را می‌توان آرامش قبل از توفان دانست. تامین و توزیع کالا روند مناسبی دارد و متولیان تنظیم بازار با سیلی صورت خود را سرخ می‌کنند چراکه امکانات محدودتر می‌شود و کمبودها هرروز بیشتر از دیروز. بیش از 60‌درصد دام زنده به کشورهای همسایه قاچاق می‌شود و این روزها قند هم به فهرست کالاهای قاچاق به خارج اضافه شده است. اما گندم داستان دیگری دارد و پیش‌خرید برای قاچاق آن نیز شروع شده است. پیش‌خرید به قیمت بیش از 1200 تومان که به طور قطع قیمت 750‌تومانی خرید تضمینی دولت را اسیر خود خواهد کرد؛ اتفاقاتی که این روزها گرانی را به زیر‌پوست بازار تزریق کرده و باید منتظر وخیم‌تر شدن اوضاع در ماه‌های آتی نیز بود. داستان قاچاق، کاهش عرضه و پر کشیدن قیمت‌ها؛ داستانی که چند ماه پیش در بازار گوشت نوشته شد و آرام‌آرام برای دیگر کالاها نیز تکرار می‌شود. شاید فراموش نکرده باشید که همین چند ماه پیش بازرگانی داخلی وزارت صنعت، یکی از عوامل گرانی گوشت در بازار را قاچاق این کالا به کشورهای همسایه اعلام کرد و برای جلوگیری از آن، سازمان‌ها و نهادهای دیگر را به یاری طلبید؛ اتفاقی که رخ داد اما نه جلوگیری از قاچاق کالا بلکه افزایش واردات گوشت برای تامین نیاز داخل بود، واردات از قطب جنوب گرفته تا گوشت گاومیش‌های پیر و تقریبا غیرقابل مصرف از شبه قاره هند. پرواز قیمت گوشت و نشستن در خوان 30‌هزار‌تومانی هم که بماند بی‌توجهی به قاچاق گوشت در کشور شاید مهم‌ترین عاملی بود که انگیزه کافی برای قاچاق قند را نیز فراهم کرد تا بر این اساس، عمده تولید کارگاه‌ها و کارخانه‌های قند کشور خروج شبانه از کشور را به انتظار بنشینند. بازار داغ قاچاق قند و دام زنده و جذابیت قیمتی در آن سوی مرزها، گندم‌کاران را نیز سر ذوق آورده است تا به نه گفتن به 750 تومان دولتی‌ها برای هر کیلو‌گرم گندم، 1200 تومان پیله‌وران داخلی و خریداران کشورهای همسایه را با جان و دل بپذیرند. بازار گندم شاید اوج آشفتگی و بی‌برنامگی در حوزه کشاورزی را به تصویر بکشد جایی که برداشت محصول از جنوب آغاز و در ماه‌های پیش‌رو به شمال غربی، شمال و شمال‌شرقی می‌رسد. این پراکندگی جغرافیایی و البته بازه زمانی برداشت کافی است تا دلالان و خریداران خارجی گندم با آسودگی بیشتر اقدام به خرید و حتی پیش‌خرید این محصول بپردازند؛ اتفاقی که این روزها در مناطق غربی کشور در حال رخ دادن است و به گفته یکی از کشاورزان این مناطق پیش‌خرید گندم برای قاچاق به کشورهای همسایه این روزها اوج گرفته است و خریداران برای اطمینان خاطر کشاورز به ازای هر کیلوگرم 750‌تومان پیش‌پرداخت باقیمانده را هنگام برداشت محصول می‌پردازند، برداشتی که در بسیاری از موارد آن را خریدار بر عهده می‌گیرد. علی با بیان این مطلب که پیش‌پرداخت خریدار برای هرکیلوگرم گندم برابر با قیمت خرید تضمینی دولت است ، به «بهار» گفت: بسیاری از واسطه‌های فعال در این حوزه همان پیله‌وران و دلالانی هستند که در فصل برداشت سیب‌زمینی به صادرات این محصول اقدام می‌کنند و از همین‌رو شناخت کافی از کشاورزان داشته و کشاورزان نیز به آن‌ها اعتماد دارند. این کشاورز نمونه استان همدان، در ادامه با تاکید بر افزایش هزینه تولید و در نهایت افزایش بیش از سه‌برابری قیمت تمام‌شده محصولات کشاورزی افزود: در حال حاضر ادوات کشاورزی رشد بی‌سابقه قیمتی را داشته است و تهیه کودهای شیمیایی در بازار سیاه نیز به‌سختی امکان‌پذیر است. علی خاطرنشان کرد: این روزها قاچاق محصولات کشاورزی رواج یافته و دلار دریافتی در برابر کالا این انگیزه را دو‌چندان کرده است. به گفته وی، وقتی مدیران و برنامه‌ریزان حوزه کشاورزی فکری به حال این بخش نمی‌کنند کشاورز هم ناچار است برای جبران هزینه‌ها با قاچاقچیان کالا به خارج از کشور همکاری کند و این موضوع را نباید به حساب سود‌جویی کشاورز گذاشت چراکه این همراهی برای تامین بخشی از هزینه‌های سربار تحمیل شده است.
کشاورز دیگری از استان کردستان با تایید این موضوع که یک تبعه کشور عراق محصول گندم امسال را به ازای هر کیلو 1200 تومان پیش‌خرید کرده است، به «بهار» گفت: هنوز فرصت زیادی برای درو محصول باقی مانده است اما خریدار هزینه‌های کمباین برای درو گندم و هزینه‌های حمل آن به خارج از زمین را نیز پذیرفته است. حسن با اشاره به توافق صورت‌گرفته بین خریدار مبنی بر در اختیار گرفتن قسمتی از زمین و برق برای بوجاری و بسته‌بندی گندم توسط خریدار ادامه داد: تمام هزینه‌های کارگری نیز بر‌عهده خریدار است. این گندم‌کار نمونه در استان کردستان، در چرایی این اتفاق و همراهی کشاورزان با قاچاقچیان محصولات کشاورزی نیز گفت: برخلاف وعده‌های داده شده برای استمهال بدهی‌های بانکی و پرداخت یارانه‌های جانبی به کشاورز اتفاق خاصی در این حوزه رخ نداد و ما امروز با هزینه‌های سرسام‌آور بسیاری دست به گریبان هستیم و قیمت تضمینی دولت نیز پاسخگوی این هزینه‌ها نیست. وی ادامه داد: قیمت 750 تومانی دولت برای گندم در حالی است که من گندم را کیلویی 1200 تومان بدون هرگونه هزینه درو، حمل‌ونقل و کارگر فروخته‌ام. وی با اشاره به بدهکاری خود به بانک و فشارهای وارده از طرف بانک مبنی بر تسویه بدهی تاکید کرد: برخلاف وعده‌های داده‌شده توسط مسئولان از بخشش جرایم تسهیلات هم خبری نشد با این‌که نرخ تورم هم به‌شدت بالا رفته و تولید به‌شدت با مشکلات عدیده‌ای مواجه شده است. براساس این گزارش، موضوع قاچاق گندم و دیگر محصولات کشاورزی، در مجلس نیز مطرح است و به گفته اعضای کمیسیون کشاورزی مجلس، پیگیری‌ها در این زمینه ادامه دارد؛ پیگیری‌هایی که به گفته کارشناسان، نتیجه آن نوشدارو بعد از مرگ سهراب خواهد بود و قاچاق گندم در نهایت کشور را به وابستگی شدید برای واردات این محصول استراتژیک خواهد کشاند. به باور فعالان حوزه کشاورزی، آمارهای وزارت کشاورزی از میزان تولید گندم در کشور درست نیست و تمام براساس حدس و گمان صورت گرفته است. بر همین اساس آمار تولید بالا که از طرف وزارت کشاورزی ارائه می‌شود و قاچاق بخش قابل‌توجهی از تولید گندم در نهایت برنامه‌های تنظیم بازار بازرگانی داخلی را مختل می‌کند و واردات بار‌دیگر اوج می‌گیرد. در همین راستا، سخنگوی کمیسیون کشاورزی مجلس عنوان کرد که در جلسه کمیسیون کشاورزی میزان تولید شیر از نگاه وزیر جهاد 11‌میلیون تن بود، اما مرکز آمار ایران در جدیدترین گزارش آمار تولید را 6/5‌میلیون تن منتشر کرده است. وی در مورد سوال از وزیر کشاورزی پیرامون مشکلات به وجود آمده در حوزه کشاورزی در مجلس شورای اسلامی به فارس گفت: از وزیر جهاد کشاورزی درباره آمار دام‌های شیری سوال شد که اطلاعی از تعداد دام‌های شیری نداشت. پاپی‌زاده گفت: سوال یکی از نمایندگان از وزیر جهاد کشاورزی مبنی بر عدم حمایت از نرخ خرید تضمینی گندم در کمیته نرخ‌گذاری بود. وی ادامه داد: گروهی از کشور عراق، گندم ایران را به قیمت بیش از 1200 تومان خریداری می‌کنند در حالی که قیمت گندم سال گذشته 420 تومان بود و امسال به 750 تومان رسیده است. وی ادامه داد: همین موضوع سبب بی‌انگیزه‌شدن کشاورزان برای تولید گندم می‌شود و مجبور به واردات می‌شویم همچنان که سال گذشته هفت‌میلیون تن گندم وارد کشور شد. به هر حال این‌که وزیر کشاورزی اطلاعی از آمار دام‌های شیری ندارد، برنامه‌ای برای حمایت از تولید ندارد، آمارهای تولید مبتنی بر حقایق حوزه نیست یا این‌که تولیدات کشور سفره‌ همسایگان را رنگین کرده است شاید مسئله اصلی نباشد، امروز مهم‌ترین موضوع وضعیت نابسامان تولید و سردرگمی کشاورزان است؛ موضوعی که می‌تواند ریشه کشاورزی را برای همیشه بخشکاند.