«فيلم خانه ملي ايران» بيش از 40 سال عمر دارد و فرخ غفاري- سينماشناس، منتقد و کارگردان- باني اصلي تشکيل فيلم خانه اي بود که يکي از قديمي ترين ها در دنيا محسوب مي شود. اما با وجود آرشيو غني که از فيلم هاي ايراني در خود جاي داده هنوز مکانش سرو سامان درستي نيافته است و خبري از افتتاح ساختمان جديد فيلم خانه نيست.لادن طاهري -معاون فيلم خانه ملي ايران- درباره آخرين وضعيت اين مجموعه به ايسنا مي گويد: در سال هاي اخير کارهاي مهمي براي تقويت ساختار اداري و ارتقاي سطح سازماني فيلم خانه ملي ايران و مرکز اسناد و آثار تصويري کشور انجام شده است. وي مي افزايد: در سال هاي اخير اتفاقات مهمي در زمينه ديجيتال در فيلم خانه ملي افتاده است. مثلا در گذشته صاحب چرخه به هم پيوسته صنعت ديجيتال براي حفظ و نگهداري فيلم ها نبوديم اما اکنون تمام اين تجهيزات به شکل يک پارچه وجود دارند. طاهري تصريح کرد: به طور کلي بخشي از احيا و بازسازي فيلم ها در فيلم خانه انجام مي شود و بخشي هم در بيرون از فيلم خانه. نکته مهم و قابل افتخار اين است که اکنون دانش، فناوري و نيروي متخصص براي امر مرمت ديجيتال فيلم ها ، در کشورمان موجود است.طاهري درباره وضعيت مخزن فيلم خانه ملي از نظر افزايش تعداد فيلم ها مي گويد: تهيه کنندگان سينماي ايران ملزم هستند يک نسخه از هر فيلم سينمايي ايراني را که توليد مي شود، در ازاي دريافت مبلغي، به فيلم خانه ملي ايران واگذار کنند. در اين راستا سازو کاري تبيين شده که هر فيلمي بخواهد پروانه نمايش بگيرد بايد يک نسخه از آن به فيلم خانه وارد شود. در سال هاي اخير بيش از 90 درصد فيلم هايي که توليد شده اند به فيلم خانه وارد شده اند .وي اظهار مي دارد: قديمي ترين فيلم هايي که در مخزن فيلم خانه ملي ايران وجود دارد، «آبي و رابي» است که متاسفانه در طول تاريخ از بين رفته و نسخه اي از آن وجود ندارد، نسخه هاي خوبي از «دختر لر» و «حاجي آقا آکتورسينما» از توليدات سال 1312 هجري شمسي نيز در فيلم خانه موجود است. در ميان فيلم هاي مستند نيز مي توان به فيلم «علفزار» که در سال 1914 ميلادي ساخته شده است، اشاره کرد. وي در مورد تعداد فيلم هايي که در آرشيو فيلم خانه ملي ايران نگهداري مي شود چنين مي گويد: بيش از 90 درصد فيلم هاي سينمايي پس از انقلاب را داريم. سال گذشته هم بالغ بر 100 عنوان فيلم سينمايي ايراني که توليد شده بودند، وارد فيلم خانه شده است.از توليدات قبل از انقلاب هم آمار قابل توجهي داريم . به طور کلي يک نسخه از تمام فيلم هايي که در کتاب ها به عنوان توليدات شاخص قبل از انقلاب معرفي شده اند، در فيلم خانه وجود دارد. اگر احيانا مي خواستيم نسخ فيلم ها را به صورت ديجيتال خريداري و نگهداري کنيم آمارمان خيلي بيشتر از اين مي شد ولي با وجود همين نسخه هاي35 ميلي متري، در بين کشورهاي جهان، صاحب يکي از بالاترين آمارها در دارايي توليدات ملي يک کشور هستيم. وي در اين باره که آيا فيلم خانه بزرگتري از ايران هم در کشورهاي منطقه وجود دارد؟ مي گويد: بله! درواقع قديمي ترين فيلم خانه منطقه در هندوستان است. آن ها علاوه بر توليدات بيشتر، قديمي ترين فيلم خانه را هم دارند ولي آمار ساير کشورها با ايران يکي نيست و ما با فاصله زيادي بالاتر از آن ها ايستاده ايم. در ميان کشورهاي اسلامي هم مقام اول را داريم. طاهري در پاسخ به اين پرسش که آيا فيلم مهمي هست که به دلايل مختلف در آرشيو نباشد؟ مي گويد: خير، فيلم آن چنان شاخصي در اين بخش نيست ولي آنچه را هم که نداريم به اين دليل است که مثلا سازندگان اثر تعهد داده اند فيلم خود را بياورند ولي نياورده اند يا دلايلي از اين قبيل. به نظرم استمرار در جمع آوري فيلم ها باعث شد تهيه کنندگان سينماي ايران به ما اعتماد کنند؛ 20 سال قبل ممکن بود تهيه کننده اي به سختي فيلمش را به فيلم خانه داده باشد اما الان که به آن احتياج پيدا مي کند، مي بيند فيلم خانه تنها جايي است که يک نسخه از فيلمش را با کيفيت مطلوب در اختيار دارد؛ حالا طبيعتا همين تهيه کننده در سال 92 راحت تر فيلم خود را در اختيار فيلم خانه ملي ايران قرار مي دهد. مخصوصا اين که همين الان اگر آن تهيه کننده بخواهد نسخه اي از فيلم را خودش تهيه کند، برايش بسيار پرهزينه خواهد بود و اصلا برايش به صرفه نيست، پس راحت تر است که به فيلم خانه ملي مراجعه کند.طاهري مي افزايد: ما در قراردادهاي خريد ذکر مي کنيم که بايد نسخه 35 ميلي متري سالم تحويل فيلم خانه ملي شود، يعني وقتي در لابراتوارها فيلم را براي اکران چاپ مي کنند، يک کپي جداگانه هم براي فيلم خانه تهيه مي شود. هم چنين کارشناسان ما در فيلم خانه بررسي مي کنند که فيلم از نظر فيزيکي مشکل کيفي نداشته باشد.

وي تصريح مي کند: در حال حاضر هزينه خريد کپي همه فيلم ها به طور يکسان 6 ميليون تومان است. زماني اين بحث مطرح شده بود که هزينه خريد هر فيلم متفاوت باشد و مثلا بر اساس درجه بندي فيلم ها قيمت گذاري روي کپي آن ها انجام شود، اما نکته اين جاست که از نظر ما تمام نسخ ارائه شده، «فيلم» و ميراث تصويري ما هستند. ما فقط سعي مي کنيم عمر فيلم ها را افزايش دهيم. با اين حال نمي توانيم از بروز يک سري حوادثي که اجتناب ناپذير است جلوگيري کنيم و اين جاست که صنعت ديجيتال به کمک ما مي آيد.

تاکيد مي کنم همچنان نسخه 35 ميلي متري مناسب ترين شکل نگهداري آن چيزي است که به آن «فيلم» مي گوييم، ولي ما با نمونه هايي روبرو هستيم که خطراتي آن ها را تهديد مي کند و براي جلوگيري از افزايش اين خطرات فعلا به فناوري ديجيتال پناه مي بريم. طاهري خاطرنشان مي کند: معمولا بسياري از فيلم هايي را که در اختيار مي گيريم، نسخه اي از آن ها را قبلا داشته ايم ولي گاهي بين اين ها ناگهان يک حلقه مفقوده پيدا مي شود که مدت ها به دنبال آن بوده ايم.به عنوان مثال در طول سال هاي اخير حدود 800 عنوان فيلم ايراني و خارجي را خريداري کرديم که از بسياري از فيلم هاي ايراني آن مجموعه حتي يک نسخه يا در مواردي يک نسخه کامل از آن، در فيلم خانه نداشتيم. در واقع بخشي از اين فيلم ها به دهه 1330 سينماي ايران مربوط مي شدند. گمان مي شد برخي از اين فيلم ها به طور کامل از بين رفته اند ولي خوشبختانه آن ها را پيدا کرديم. اما فيلمي هست که هنوز به دنبال آن هستيم. فيلم «آبي ورابي» که اولين فيلم تاريخ سينماي ايران است.