روزنامه بهار: «چرا به مردم حق انتخاب ندهیم؟! مردم با پولی که دریافت می‌کنند می‌توانند هر کالایی که واقعا نیاز دارند تهیه کنند»؛ این جمله آشنا، بخشی از یکی از سخنرانی‌های رییس‌جمهور در تبیین طرح هدفمندسازی یارانه‌ها و توجیه توزیع یارانه نقدی است که درواقع توضیح می‌داد چرا دولت بعد از حذف یارانه‌ها تلاش داشت بخشی از آن را به صورت نقدی بین مردم توزیع کند؛ اما این توزیع نقدی یارانه‌ها، ماهیاتا همان سیستم کوپنی دوران جنگ است که برای حمایت از اقشار مستضعف دیروز اتخاذ شد با این تفاوت که دولت در قبال این کوپن متضمن هیچ مقدار کالایی نبوده و برخلاف کوپن سال‌های جنگ، یارانه نقدی نه‌تنها بهبودی اوضاع معیشتی مردم را به همراه نیاورده، بلکه آثار تخریبی فراوان و دیرپایی بر بدنه اقتصاد ایران به جا گذاشته است.
علت این امر نیز کاملا بدیهی است و از رابطه مستقیم نقدینگی و تورم سرچشمه می‌گیرد؛ افزایش نرخ رشد نقدینگی، نرخ تورم را افزایش داده و در مقابل کاهش نرخ رشد نقدینگی، نرخ تورم را کاهش خواهد داد. تجربه تاریخی ایران نیز موید این مقوله است که عامل اصلی تغییرات نرخ تورم در اقتصاد ایران، تغییرات نرخ رشد نقدینگی بوده است. از این رو، با توجه به رشد فزاینده نقدینگی در سال‌های گذشته که محصول تزریق حجم عظیمی از یارانه‌های نقدی دولت اتفاق افتاد، شاهد رشد افسارگسیخته تورم در کشورمان هستیم که به نظر نمی‌رسد در سال‌جاری تغییری در سیر صعودی آن ایجاد شود.
اجرای طرح هدفمندسازی یارانه‌ها در ایران براساس این رویکرد نئوکلاسیک آغاز شد که «قیمت‌ها را اصلاح کنید، همه چیز اصلاح می‌شود» و در عین حال که انتظار می‌رفت از این طریق شاهد افزایش تولید داخلی، کاهش واردات و رونق صادرات و درنهایت تعادل در بازار باشیم، به جهش یک‌باره قیمت‌ها نیز اشاره شد. اما تورمی که امروز شاهد آن هستیم، افزایش مستمر سطح قیمت‌هاست که با جهش یک‌باره تفاوت‌ اساسی دارد و با توجه به تجربیات سایر کشورها امری غیرقابل پیش‌بینی نبود. مسئله بسیار مهم و ظاهرا نادیده گرفته‌شده این است که در کنار قیمت‌ها، بستر آزادسازی از اهمیتی دوچندان برخوردار است؛ میزان توسعه‌یافتگی، ساختار عمومی کشور، ارتباطات بین‌المللی و از همه مهم‌تر سطح فساد اداری، ملی و اقتصادی در تخصیص منابع، نقشی تعیین‌کننده در ایجاد تعادل ایفا می‌کنند.
بنابراین، با نادیده گرفته‌شدن موارد فوق، نوع منبع یارانه‌های اعطایی به مردم و تبعات استفاده از سرمایه‌های ملی در موارد مصرف غیرمولد نیز آن‌گونه که باید مورد توجه قرار نگرفت.
اما در سال‌جاری و با وجود بهره‌مندی از تجربیات سال‌های قبل، باز هم بحث یارانه‌های نقدی منتفی نشده است و به نظر می‌رسد به‌زودی با رنگ‌ولعابی دیگر شاهد این پدیده خواهیم بود.
در روزهای اخیر، احمد توکلی، عضو کمیسیون برنامه و بودجه و رییس سابق مرکز پژوهش‌های مجلس در نشست بررسی کلیات بودجه سال 92 کل کشور در پاسخ به پرسشی مبنی بر این‌که آیا مجلس با طرح احیای ارائه کوپن به اقشار آسیب‌پذیر موافق است؟ گفت: «در شرایط رکود تورمی که احتمالا تا سه‌سال آینده نیز ادامه خواهد داشت، باید کارت هوشمند برای توزیع کالاهای خاص به اقشار آسیب‌پذیر جامعه احیا شود. اگر دولت این طرح را به مجلس بیاورد، نمایندگان مجلس رای بالایی به آن خواهند داد.» او مصداق موفقیت چنین امری را آمریکا دانست که در سال 2011 دولت به 47‌میلیون و 753‌هزار نفر از مردم خود کوپن غذا ارائه داده است و نتیجه گرفت که ارائه کارت هوشمند و توزیع کالاهای خاص از طریق آن برای مردم ضعیف جامعه راهگشا است.
با وجود این اظهارات، به نظر نمی‌رسد تمام نمایندگان مجلس شورای اسلامی با این نظر موافق باشند؛ اسماعیل جلیلی، عضو کمیسیون برنامه و بودجه، در گفت‌وگو با بهار، ضمن مخالفت با چنین امری، ظرفیت اقتصادی و ملی کشور را بالاتر از آن دانست که ضرورتی برای بازگشتن به کوپن و کوپنیسم وجود داشته باشد.
او افزود: بازگشت به کوپن امری تنش‌زا است که هزینه‌های اجتماعی و اقتصادی فراوانی را به بار خواهد آورد و به طور قطع مجلس با آن مخالفت خواهد کرد. البته درباره حمایت از اقشار آسیب‌پذیر طرحی وجود دارد که کمک‌هایی به صورت توزیع کالا از طریق سازمان‌های حمایتی مانند بهزیستی و کمیته امداد امام‌خمینی‌(ره) صورت گیرد. اما بدیهی است که ابعاد این اقدام محدود خواهد بود.
عبدالرضا عزیزی، رییس کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی، نیز در گفت‌وگو با بهار اظهار داشت: این‌گونه اقدام‌ها دیگر در گستره اقتصادی کشور ما جایگاهی ندارد؛ الان زمان جنگ نیست و ما در قرن ۲۱ به سر می‌بریم. حمایت از اقشار آسیب‌پذیر نیز از مجاری مختص به خود انجام خواهد شد.
این در حالی‌است که نادر قاضی‌پور، عضو کمیسیون صنایع مجلس، در صحن علنی مجلس اعلام کرد: در بودجه سال ۹۲ برای قشر آسیب‌پذیر جامعه و نیروهای زیر پوشش بهزیستی و کمیته امداد امام‌خمینی‌(ره) چیزی لحاظ نشده است.