امارات متحده عربی با حقه جدید توسعه ساحل خود که چند سال است آن را با ساخت جزایر مصنوعی اجرایی کرده در صدد تصاحب جزایر سه گانه ابوموسی، تنب کوچک و بزرگ است.

به گزارش مهر، کشور امارات در سالهای اخیر اقدام به ساخت جزایر مصنوعی در بخش جنوبی خلیج فارس کرده است، ساخت این جزایر مشابه هر سازه دریایی تاثیرات خاصی بر روی حوضه رسوبگذاری از لحاظ ته نشست‌ها و فرسایش‌های غیر عادی خواهد گذاشت. به تبعیت از کشور امارات، اخیرا کشور عمان نیز در صدد ساخت جزایر مصنوعی در سواحل خود یعنی در سواحل جنوبی دریای عمان برآمده است.

به طور کلی هدف امارات از این ساخت و ساز‌ها تصاحب این جزایر سه گانه است که تحقق این حقه اماراتی ها چندین سال زمان نیاز دارد و مسئولان کشور باید نسبت به این امر توجه ویژه‌ای داشته باشند.

ساخت جزایر مصنوعی بر چرخه کلی آب در خلیج فارس اثر گذاشته و اثرات دراز مدت جدی بر آن خواهد داشت، که این اثرات در تغییر مورفولوژی سواحل و مشکلات زیست محیطی باشدت بیشتری خود را نشان خواهد داد.

امارات با ساخت جزایر مصنوعی به دنبال تغییر خط ساحلی است

سرپرست مدیریت زمین شناسی دریایی مرکز پژوهش های کاربردی سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور در گفتگو با خبرنگار مهر، گفت: ساخت این جزایر و فعالیتهای غیر طبیعی منجر به تغییر مسیرجریان‌های طبیعی آب، تجمع رسوب، تغییر خط ساحلی، تغییر در مورفولوژی ساحل، تغییر در ساختار بستر دریا و شیب ساحل خواهد شد.

احتمال ادعای امارات برای تغییر مرزهای سیاسی با ایران در آینده

راضیه لک تصریح کرد: تاثیر این عوامل بر سواحل ایران می‌تواند باعث تغییر الگوی جریانات دریایی در جزایر قشم، ابوموسی، تنب بزرگ، تنب کوچک، سیری و حتی تا حدودی جریانات ورودی و خروجی از تنگه هرمز شود همچنین باعث تغییرات جدی در اکوسیستم منطقه شده و تصور می‌گردد با گذشت زمان و رسوبگذاری بسیار سریعی که در اطراف جزایر صورت می‌گیرد، مرزهای کشور امارات آرام آرام در داخل خلیج فارس گسترش پیدا کرده و در آینده احتمال ادعای تغییر مرزهای سیاسی خود در راستای سیاست دریای سرزمینی را داشته باشد.

وی ادامه داد: از لحاظ رژیم رسوبگذاری، ته نشست‌های ذرات کربناته بصورت اینتراکلاست، پلت وبیوکلاست در آبهای آرام و کم عمق ساحلی کشور امارات الگوی غالب رسوبگذاری است.

سرپرست مدیریت زمین شناسی دریایی مرکز پژوهش های کاربردی سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور گفت: تغییر در اکوسیستم این بخش از دریا و استفاده از کشتی‌های لایروب و ماسه‌های دریایی جهت ساخت جزایر مصنوعی سبب بر هم زدن رسوبات بستر دریا شده و این امر موجب می‌شود از شفافیت آب کاسته شود، بنابراین ریف‌های مرجانی که به طور طبیعی جزایری کوچک و اغلب موازی ساحل را ایجاد کرده‌اند در معرض انقراض قرار خواهند گرفت.

وی گفت: همزمان با ساخت جزایر مصنوعی، جریانات موازی ساحل سبب می شود با رشد ریف‌ها، جزایر آرام آرام بزرگ وبزرگ‌تر شوند، ایجاد جزایر مصنوعی، همانند ساخت هر گونه سازه ساحلی از قبیل موج شکن، اسکله و غیره باعث تجمع رسوب در پشت آن می‌شود، این رسوبات ذراتی هستند که توسط جریانات موازی ساحل (Longshore Current) حرکت کرده و در بر خورد با مانع از حرکت باز می‌ایستند و ته نشست می‌کنند.

لک اظهار داشت: این پدیده قطعاً بر اکوسیستم خلیج فارس تاثیر خواهد گذاشت، چرا که با تغییر الگوی جریانات در حاشیه جنوب غربی ممکن است سبب اخلال در چرخش آب شود، در آن صورت آلاینده‌ها بخوبی از حوضه خارج نمی‌شوند و باعث بر هم خوردن شرایط زیست محیطی خلیج فارس می‌شود.

سرپرست مدیریت زمین شناسی دریایی مرکز پژوهش های کاربردی سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور افزود: برای بررسی های دقیق‌تر و تاثیر جزایر مصنوعی امارات بر اکوسیستم خلیج فارس ضروری است مطالعات جامع و کاملتری به قرار زیر صورت پذیرد.

وی ادامه داد: مانیتورینگ سواحل امارات با استفاده از داده‌های ماهواره‌ای بطوریکه تغییرات ریخت‌شناسی و رسوبات بخش‌های کم عمق ساحلی باید کاملاً مد نظر قرار گیرند.

لک با تاکید بر اینکه رسوبات منطقه و تعیین نوع و منشا آن‌ها باید مورد بررسی قرار گیرد، اضافه کرد: مغزه‌های کوتاه (یک متری) به منظور تعین نرخ رسوبگذاری در منطقه باید تهیه شود و همچنین از ردیابهای مناسب در خلیج فارس در مناطقی دور‌تر از جزایر مصنوعی و بررسی تاثیر آن‌ها در اطراف جزایر استفاده شود و مانیتورینگ ویژگیهای شیمیایی آب در اطراف جزایر باید صورت گیرد.

سرپرست مدیریت زمین شناسی دریایی مرکز پژوهش های کاربردی سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور تصریح کرد: به منظور مستند کردن آشفتگی در سیستم رسوبگذاری خلیج فارس در اثر ساخت این جزایر، پژوهش اخیرانجام گرفت و در این پژوهش با مقایسه تصاویر ماهواره‌ای مربوط به سال ۲۰۰۳ نتایج خوبی استنتاج شد.

وی با اشاره به پژوهش های صورت گرفته در سال ۲۰۰۳ از سوی ایران، اظهار داشت: سازه‌های کم عمق و ساحلی امارات (دبی) منحصر به اسکله‌ها و موج شکن‌هایی است که نیازهای اقتصادی و بازرگانی آن کشور را مرتفع می‌سازد و با گذشت ۴ سال پروژه‌هایی در آبهای کم عمق ساحلی اجرا شده است که فرا‌تر از نیازهای یک کشور است و با هدف ایجاد مناطق تفریحی و جذب توریست سعی در رشد اقتصادی کشور کرده است که البته در این خصوص بسیار موفق بوده‌اند. اما ساخت این جزایر تاثیرات منفی بر سیستم رسوبگذاری خلیج فارس گذاشته است.

لک با بیان اینکه محدوده رشد مرجانهای ریف ساز (Barrier reef) تغییر کرده است، گفت: ساخت سازه‌های دریایی سبب مرگ مرجان‌ها می‌شود و این تغییرات اثرات زیست محیطی مخربی به اکوسیستم خلیج فارس وارد می‌کند.

سرپرست مدیریت زمین شناسی دریایی مرکز پژوهش های کاربردی سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور افزود: ته نشست ذرات رسوبی کربناته در اطراف جزایر مصنوعی در مدت زمان بسیار کوتاه (حدود ۵ سال) که بخوبی از مقایسه تصاویر و کنترل زمینی پیداست، حاکی از آن است که جزایر در حال رشد می‌باشند و در آینده عرض خلیج فارس در این بخش‌ها رو به کاهش است.

وی تصریح کرد: ساخت جزایر باریک و در امتداد ساحل شبیه بریرهای (barrier) مناطق کم عمق که طبیعت در اثر جریانات موازی ساحل ایجاد میکند، سبب رشد آن‌ها با گذشت زمان می‌شود و در نتیجه در پشت آن‌ها محیط لاگونی ایجاد که به سرعت به محیط خشکی تبدیل می‌شود.

افزایش سرعت پروژه های عمرانی ساحلی امارات

لک گفت: توسعه جزایر مصنوعی کشور امارات با سرعت زیادی آغاز شده است و اگر برنامه‌های آتی آن‌ها را بنگریم تا ۱۰ سال آینده تمامی نوار کم عمق ساحلی با جزایر مصنوعی تبدیل به محیط تقریبا خشکی می‌شود و در نتیجه بخشهای دور‌تر از ساحل نیز کم عمق می‌شود و مورفولوژی خلیج فارس تغییر می‌کند.

سرپرست مدیریت زمین شناسی دریایی مرکز پژوهش های کاربردی سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور افزود: این امر سبب می شود جریانات دریایی کنونی در خلاف جهت عقربه‌های ساعت در خلیج فارس که از سمت غرب به شرق می‌باشد و سبب تبادل آب و رسوب خلیج فارس و دریای عمان می‌شود دچار اختلال شود و در نتیجه آلاینده‌های خلیج فارس به راحتی خارج نشوند.

وی اظهار داشت: پیشروی سواحل کشور امارات در خلیج فارس سبب می‌شود بر اساس قوانین حقوق دریا سهم ایران از خلیج فارس کمتر از مرز کنونی شود.

لک ادامه داد: کشورهای دیگر منطقه خلیج فارس و دریای عمان از جمله کشور عمان با الگو گرفتن از کشور امارات در صدد ساخت جزایر مصنوعی برآمده‌اند. در همین رابطه اخباری در مورخه ۱۲ اسفند ماه ۱۳۸۶ منتشر شد که «اکنون امارات در حال ساخت سومین جزیره مصنوعی از سری جزایر موسوم به نخل با ظرفیت اسکان یک میلیون نفر است که معادل تقریبی ۲۵ درصد جمعیت کل کشورهای امارات متحده عربی است.

سرپرست مدیریت زمین شناسی دریایی مرکز پژوهش های کاربردی سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور افزود: ساخت این جزایر مشکلا ت عمده‌ای از جمله آلودگی‌های شدید زیست محیطی به ویژه بر محیط زیست بسته خلیج فارس را در بر دارد. اما به رغم این مشکلات گویا جاذبه اقتصادی و توریستی ساخت جزایر مصنوعی اکنون کشورهای دیگر خلیج فارس را نیز به فکر ساخت چنین جزایری انداخته است.

قطر و عمان به دنبال بهره مندی از خطوط ساحلی

لک تصریح کرد: قطر و عمان نیز در صدد ساخت چنین جزایری بر آمده‌اند تا عملاً از مزایای بیشتری از خطوط ساحلی بهره‌مند شوند.» در این صورت قطعاً مشکلات عمده‌ای در خلیج فارس و دریای عمان ایجاد خواهد شد که سکوت کشوری همچون ایران که مرز دریایی وسیعی در خلیج فارس و دریای عمان را دارا می‌باشد منطقی به نظر نمی‌رسد.

وی افزود: سواحل محل تلاقی پهنه‌های خشکی و آبی است، از آنجا که ساحل یک محیط پویا و زنده است بنابراین هر گونه تغییر و ساخت و ساز در ساحل بایستی بدقت مورد مطالعه قرار گرفته و اثرات تخریبی، رسوب گذاری، فرسایش و زیست محیطی آنهامورد توجه قرار گیرد.

سرپرست مدیریت زمین شناسی دریایی مرکز پژوهش های کاربردی سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور گفت: فرآیند‌های تخریبی و رسوبگذاری متاثر از عوامل مذکور و دخالت انسان در سواحل، فعالیت‌ها و بهره برداری شتابزده و غیر معقول از آن موجب تخریب بیشتر توسط فرآیند‌های شکل زایی در محیط ساحلی می‌شود.

خلیج فارس همچون گهواره آبی ایران

لک با اشاره به اینکه خلیج فارس چون مروارید زیبایی از گذشته‌های دور تا به امروز، ایران زمین را مزین کرده است و بخشی از شناسنامه کشورمان است، اضافه کرد: آنچه آشکار است خلیج فارس که همواره از آن بعنوان «گهواره آبی ایران» و قلب تپنده خاور میانه یاد شده، دارای اکوسیستم منحصر بفردی در میان حوزه‌های آبی جهان می‌باشد.

وی اظهار داشت: با آغاز قرن ۲۱، دولت امارات اعلام کرد که تا ده سال آینده ۳۲۵ جزیره مصنوعی در آبهای خلیج فارس خواهد ساخت که این موضوع عوارض سنگینی را بر اکوسیستم خلیج فارس وارد می‌کند.