صراط نیوز: با انقلاب مردم مصر و روی کار آمدن دولت مرسی، به نظر می رسید راه های گسترش همکاری ها هموارتر شده است. اما در عمل اراده جدی از سوی مسئولان مصری دیده نشد و اجرایی شدن توافقات صورت گرفته با وقفه زمانی زیادی مواجه شد.
روابط ایران و مصر در سال های پس انقلاب اسلامی، همواره یکی از مهم ترین مسائل و موضوعات مربوط به سیاست خارجی ایران به شمار می رفته است. در طول این سال ها و پیش از انقلاب مردم مصر، تلاش هایی برای از سرگیری روابط سیاسی به ویژه از سوی ایران انجام شد که بنا به دلایلی که مهم ترین آنها تفاوت اساسی نگاه دو طرف به مسائل مهم منطقه ای و جهانی بود، بدون نتیجه ماند.
در دولت های نهم و دهم نیز این موضوع توسط مسئولان به صورت جدی تری پیگیری شد تا جایی که در اردیبهشت 1386، رئیسجمهوری اسلامی ایران در کنفرانسی خبری پس از سفر دو روزه خود به امارات و عمان و در پاسخ به خبرنگار الاهرام مصر گفت: «با صراحت اعلام میکنم که امروز ما به طور قاطع به دنبال تجدید رابطه با مصر هستیم که اگر دولت مصر اعلام آمادگی کند، تا پایان وقت اداری امروز سفارت ایران را در مصر بر پاخواهیم کرد.»
دیپلماسی گردشگری
شاید سفر حمید بقایی، رییس وقت سازمان میراث فرهنگی و مشاور رییس جمهور در امور آسیا، در آبان ماه 89 به مصر را بتوان مهم ترین اقدام عملی دولت برای از سرگیری روابط دانست. بقایی پس از بازگشت از آن سفر از امضای موافقتنامه هوایی ایران و مصر خبر داده و گفته بود «این موافقتنامه بهدنبال تقویت ارتباطات هوایی ایران با کشورهای منطقه، به ویژه کشورهای اسلامی امضا شده است. موضوع آن از یکسال پیش با طرف مصری مطرح شد تا اینکه وزیر هوانوردی مصر حدود دوماه پیش یک دعوتنامهی رسمی را برای من فرستاد و طبق برنامهریزی قرار شد، هیأتی از ایران به مصر سفر کند.»
اندکی بعد، با انقلاب مردم مصر و روی کار آمدن دولت مرسی، به نظر می رسید راه های گسترش همکاری ها هموارتر شده است. اما در عمل اراده جدی از سوی مسئولان مصری دیده نشد و اجرایی شدن توافقات صورت گرفته با وقفه زمانی زیادی مواجه شد.
امتیاز یکجانبه ایران به مصر
سرانجام ایران و مصر نهم اسفندماه 91 بر سر یک میز در تهران نخستین تفاهمنامه گردشگری و معرفی مسیر جدید گردشگری دو کشور برای علاقهمندان به بازدید از دو تمدن کهن جهان را امضا کردند و این در شرایطی انجام شد که با تبادل بستههای سفر میان تهران و قاهره خط پروازی دو کشور نیز از همان روز برقرار شد.
پیش از آن، موضوع لغو روادید سفر به ایران برای مصریها پس از سفر آقای احمدینژاد به مصر مطرح شده بود. براساس آنچه مسئولان وزارت خارجه ایران اعلام کردند در آن سفر لغو روادید سفر به ایران برای مصریها بهصورت یکجانبه و از سوی ایران لغو شد.
به دنبال این اقدام ایران و در حالی که انتظار می رفت دولت مصر نیز رفتار مشابهی را انجام دهد، هشام زعزوع، وزیر گردشگری مصر پس از امضای توافقنامه اجرایی گردشگری میان تهران و قاهره، لغو روادید برای ایرانیهای علاقهمند به سفر به مصر را غیرممکن خواند!
اولین گروه گردشگران ایرانی و نتایج آن
روز دهم فروردین ماه 92 یک ماه پس از امضای توافق نامه گردشگری، اولین گروه گردشگران ایرانی که 43 نفر گزارش شده بودند، وارد مصر شدند. به گفته مجتبی امانی، مسوول دفتر حافظ منافع ایران در مصر، «طرف مصری محدودیتی برای سفر جهانگردان ایرانی وضع نکرده و برای ما مهم است که کمک کنیم قراردادهایی که بین شرکت های سیاحتی دو کشور تنظیم می شود نهایت امکان بهره برداری جهانگردان ایرانی را با توجه به جاذبه های سیاحتی مصر به همراه داشته باشد.»
امانی تاکید کرده بود: «طرف مصری هم به این موضوع پایبند است و آنچه که برای ما تعیین کننده است این است که کمک کنیم فضای خوب و مناسبی برای جهانگردان کشورمان در مصر فراهم شود.»
اولین نتیجه: حمله به دفتر حافظ منافع ایران در مصر!
اما این «فضای خوب» مدت زیادی دوام نیاورد و برخی گروه های تندرو مصری در مخالفت با گسترش روابط دو کشور تا جایی پیش رفتند که هدف ایران از این روابط را «انتشار مذهب تشیع در مصر» عنوان کردند!
واکنش ها به اینجا ختم نشد و روز 16 فروردین، عده ای که به گفته مسوول دفتر حافظ منافع ایران در مصر، حدود 60 نفر و از سلفی های مصر بودند به این دفتر یورش بردند.
دومین نتیجه: زیرپا گذاشتن توافقات از سوی طرف مصری!!
سه روز بعد وزارت گردشگری مصر با صدور بیانیه ای به صورت یکجانبه توقف سفر گردشگران ایرانی به مصر تا نیمه دوم ژوئن را اعلام کرد! در بیانیه وزارت گردشگری مصر آمده بود که این تصمیم هشام زعزوع به دنبال اولین دور از سفر گروهی از گردشگران ایرانی به مصر طی ماه جاری میلادی اتخاذ شده است.
بنابر گزارش سایت الریاض نت، زعزوع گفت که از این فرصت برای ارزیابی مجدد و بررسی تجربیات و برنامههای گردشگری با طرف ایرانی استفاده خواهد شد.
به دنبال این تصمیم، شایعاتی در مورد فشار سلفی ها بر مسئولان مصری مطرح شد که اگرچه توسط این مسئولان تکذیب شد، اما به سختی می توان تاثیر اقدامات این افراد را انکار کرد.
دست آورد سوم: معرفی فرهنگ ایرانی!
به گفته رقیه حاتمیپور، مدیر آژانس گردشگری که نخستین تور ایرانی را به مقصد مصر برگزار کرده و خودش سرپرستی این گروه را برعهده داشت، گردشگران ایرانی «به معنی واقعی، فرهنگ و تمدن اصیل ایرانی را بهنمایش گذاشتند» و مردم کوچه و بازار مصر هم مدام به ایرانیها ابراز علاقه میکردند و خواهان انتقال سلامشان به مردم ایران بودند. همچنین کیفیت پذیرایی در این تور واقعا تشریفاتی بود، به طوری که گردشگران حتا به تهیهی یک بطری آب نیاز نداشتند.
اظهارات سرپرست گردشگران ایرانی درباره «فرهنگ و تمدن اصیل ایرانی» با برخی تصاویر منتشرشده در منابع خبری مصری در تناقضی آشکار قرار دارد. در واقع تصاویر منتشرشده از این گردشگران، کمترین شباهتی به عده ای که گفته می شود «به معنی واقعی، فرهنگ و تمدن اصیل ایرانی را بهنمایش گذاشتند» ندارد!
گسترش روابط به چه قیمتی؟
کسی منکر اهمیت بالای گسترش روابط دو کشور ایران و مصر و تاثیر آن در مناسبات دنیای اسلام و منطقه خاورمیانه نیست. اما در شرایطی که برای این هدف، طرف ایرانی باید انواع امتیازات غیرضروری را به طرف مقابل دهد، در مقابل بسیاری از اتفاقات رخ داده، سکوت کند و حاضر شود «به هر طریقی» فقط وارد تعامل شود، نیاز به تفکر و تعمق بیشتری در چگونگی تحقق این هدف به شدت احساس می شود.
2004- 2024 IranPressNews.com -