تلاش نافرجام برای حذف دلار و یورو از چرخه تجارت
سایت راه دیگر: کارنامه دولت دهم بخش قابل توجهی از سیاستهای غلط اقتصادی را در بر دارد. وجود تحریمهای اقتصادی شدید از سمت امریکا و اتحادیه اروپا و همچنین سیاستهای اقتصادی نادرست باعث شده اقتصاد دانان زیادی وضعیت اقتصاد ایران را در مرز هشدار تحلیل کنند. یکی از سیاستهایی که پس از گذشت چند ماه بیاثر بودن آن نمایان میشود سناریو حذف دلار و یورو از چرخه تجارت بوده است. هر چند دولت از سال ۹۰ تلاش داشته است ضمن افزایش حجم تجارت با هند و چین، این تجارتها را با واحدهای پولی این دو کشور انجام دهد اما وزیر اقتصاد از چند ماه پیش سیاست حذف دلار و یورو را به طور رسمی اعلام کرده است.
روند سناریوی حذف دلار و یورو
علارغم تلاش جمهوری اسلامی برای حذف دلار از چرخه مبادلات بین المللی با توجه به اینکه کشورهای طرف تجاری ایران به تفاوت ارزشی ارزهای دیگر با دلار را نیز حساب میکنند و از ایران دریافت میکنند به نظر میرسد این طرح هم نتوانسته است در شرایط فعلی اقتصاد ایران و فشار تحریمها، کاهش ارزش ریال را جبران کند.
در اواخر دی ماه سال گذشته سید شمس الدین حسینی، وزیر اقتصاد اعلام کرده بود دولت عزم خود را جزم کرده است تا ارزهای واسط چون دلار و یورو در تجارت را کنار بگذارد. این اظهارات وزیر اقتصاد در حالی صورت گرفت که از ماهها پیش از آن این پروژه دردولت کلید خورده بود.
تغییر الگوی تجارت خارجی ایران در ماههای اخیر و حرکت به سمت الگوی تجارت پایاپای بر اثر تحریمهای اقتصادی کشور، منجر به آن شده که اکنون یوان و روپیه و همچنین لیره ترکیه، ارزهای اصلی در سبد تجارت خارجی ایران مطرح شوند
محسن بهرامی، معاون وزیر پیشین اقتصاد، حذف دلار از چرخه مبادلات تجاری را غیر ممکن دانسته و میافزاید: «اصولا جز در امارات و عربستان، در هیچ جای دنیا نمیتوان ریال را به ارزی دیگر تبدیل کرد، چرا که نرخ تورم مهمترین دلیل ارزش گذاری مبادله پولی یک کشور است. وی همچنین افزود: لازمه این اقدام، محاسبات دقیق پولی بر مبنای نرخی واحد است که این امر نیازمند یک پروسه بوده و باید در مناسبات اقتصادی دو طرف مبادله کننده مشخص شود.
به گفته معاون وزیر سابق بازرگانی، در این زمینه باید رابطه مشخصی بین ایران و سایر کشورها ایجاد شده و واحد پول آنها و یا ریال ایران بر اساس آن محاسبه تعیین شود.
از آنجا که نرخ تورم مهمترین دلیل ارزش گذاری مبادله پولی یک کشور است لذا کنترل تورم و رشد اقتصادی میتواند ارزش ریال را تقویت کند و در این بین، افزایش بهره وری و سرمایه گذاری و نیز قابلیت رقابت کشور با سایر کشورها میتواند به افزایش رشد اقتصادی بینجامد.
در عین حال مهدی تقوی، اقتصاددان و عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی، پس از اظهارات وزیر اقتصاد در گفتوگویی با تابناک پیرامون سناریو حذف دلار و یورو از چرخه تجارت و اجرای آن گفت: من دلیل اینگونه بحثها را نمیدانم. این ارزها ارزهای بینالمللی هستند و در همه جای دنیا کاربرد دارند. این ارزها یکسری ویژگیهایی دارند که باعث میشود همه کشورهای دنیا، آنها را به عنوان یک ارز بینالمللی بپذیرند.
وی همچنین بیان کرد: وقتی ما مثلاً یوان چین را جایگزین این ارزها میکنیم، در این صورت دیگر واردات از کشور آلمان صورت نخواهد گرفت و در واقع این کار قدرت انتخاب ما را در بحث تجارت بینالملل به شدت کاهش میدهد. این امر ناشی از سیاستهای نادرستی است که در این دولت پیگیری و دنبال شده است.
کارشناسان معتقدند این حرکتی اشتباه است و ما باید برعکس آن، در راهی حرکت کنیم که بتوانیم به کشورهایی صادرات داشته باشیم که ارز یورو یا دلار را در قبال صادرات به ما برگردانند
کاهش تجارت با امارات و تشدید انگیزه حذف دلار
گمرک دبی روز دوشنبه ۲۵ مارس (پنجم فروردین) اعلام کرد که روابط تجاری میان دبی و ایران در سال گذشته میلادی به یک سوم کاهش یافته است.
کاهش سطح روابط تجاری دبی با ایران نشانه چگونگی تاثیر تحریمهای آمریکا بر تجارت نهادهای مالی و بانکی ایران با دیگر کشورهای جهان تعبیر شده است. این روند سبب شده است جمهوری اسلامی تلاش خود را برای سناریوی حذف دلار و یورو از چرخه تجارت خود شدت بخشد چرا که در واقع امارات واسطهای برای تجارت ایران با دیگر کشورها بوده است.
دبی در چند سال گذشته یکی از قطبهای عمده تجاری برای ایران بوده و بهویژه به عنوان کانالی برای واردات کالاهای مصرفی به جمهوری اسلامی عمل کرده است.
اهمیت این نقش دبی در تجارت با ایران درپی تحریمهای آمریکا علیه نهادهای مالی و بانکهای جمهوری اسلامی در اواخر سال ۲۰۱۱ کمتر شد و درپی آن بانکهای دبی روابط مالی و پولی خود را با نهادهای مالی ایران بهطور قابل توجهی کاهش دادند.
مدیرکل گمرک دبی افزوده است که علاوه بر بیعلاقگی بانکهای دبی به برقراری ارتباط تجاری با ایران، کاهش شدید ارزش پول رایج ایران درمقابل دلار آمریکا در سال گذشته نیز به تجارت دبی با ایران آسیب زده است.
مسعود دانشمند در گفتوگو با خبرنگار اقتصادی پانا، درخصوص کاهش میزان مبادلات تجاری ایران و امارات، اظهار کرد: طی یکسال گذشته با توجه به تحریمهایی که در رابطه با بانک مرکزی صورت گرفته میزان مبادلات تجاری ایران و امارات متحده عربی ۳۰ درصد کاهش داشته است چنانکه پیش از تحریمها حدود ۷ تا ۸ میلیارد دلار مبادلات تجاری صورت میگرفت اما اکنون این رقم به یک سوم کاهش پیدا کرده است.
رییس شورای مشترک ایران و امارات با بیان اینکه دلیل عمده این کاهش مبادلات تحریم مستقیم بانک مرکزی است افزود: روند واردات و صادرات از چین و هند به طور مسقیم صورت میگیرد به این معنی که پول کالای مورد معامله در بانک مرکزی چین به «یوآن» پرداحت و دریافت میشود.
اگر چه در پی کاهش مبادلات تجاری ایران با امارات، جمهوری اسلامی تلاش کرده است حجم مبادلات اقتصادی با شرق آسیا به ویژه چین و هند را افزایش بخشد اما شواهد نشان میدهد در این مسیر هم فرایندی شبیه امارات در حال شکل گیری است و حتی سناریوی حذف دلار و یورو در این بین نتوانسته است راه گشا باشد.
2004- 2024 IranPressNews.com -