آئین نوروز؛ آداب و مراسم كهن ایرانی که باید دوباره از سر گرفته شود
عدد هفت برگزیده و مقدس است. در سفره نوروزی انتخاب این عدد بسیار قابل توجه است و ایرانیان باستان این عدد را با هفت امشاسپند یا هفت جاودانه مقدس مرتبط می دادند. در نجوم عدد هفت، خانه آرزوهاست و رسیدن به امیدها را در خانه هفتم نوید می دهند.
ایلنا: عید نوروز آداب و رسومی ویژهای دارد كه با گذر زمان با فرهنگ اسلامی گره خورده است و از آداب و رسوم اسلامی بهرهمند شده است ؛ یکی از آداب عید نوروز خواندن نماز عید است.از شیخ طوسی نقل است كه نماز ظهر و عصر روز نوروز بركات و توفیقات مباركی را برای انسان به ارمغان میآورد..
پوشیدن لباس نو و تمیز، نظافت و رعایت بهداشت و استفاده از عطر و بوی خوش در صورت امکان از وظایف اخلاقی و اجتماعی نوروز است؛ یکی از رسوم پسنده، خانه تکانی است که یکی دو هفته پیش از عید خانه تکاتی یا رفت و روب و گردگیری می کنند، در واقع مردم قبل از رسیدن سال نو تحولی در زندگی خود می کنند و خانه را برای پذیرانی از میهمانان عید آماده می سازند.
خرید لباس از دیگر آداب و رسوم عید است به طوری كه از چند روز مانده به آغاز سال جدید (نوروز)، افراد خانواده برای خرید لباس عیدشان به بازار و فروشگاه ها می روند تا لباس های نو و پارچه های رنگین، خریداری کنند.
این در حالی است كه آداب خرید لباس نو در برخی از مناطق ایران، بسیار مهم تلقی میشود به عنوان مثال در شیراز، از یکی دو ماه به نوروز مانده شیرازی ها به بازار می روند و لباس عیدشان را می خرند پارچه هایی معمولاً خریداری می شود که دارای رنگ روشن و سرخ یا زرد باشد.
جالب تر از این، اعتقادات مردم در شهرها و روستاهاست كه معتقدند لباس را خودشان بدوزند، پارچه آن را روزهای دوشنبه یا جمعه قیچی کنند و نیز روز پنج شنبه ساعت سنگین است و لباس مدتی روی دست می ماند تا دوخته شود، روز سه شنبه اگر بریده شود نصیب دزد یا مرده شور خواهد شد و روز چهار شنبه می سوزد وسایل خانه نیز باید عوض شود و یا تمیز گردد. پختن نان شیرین از جمله کارهایی است که حتماً باید قبل از عید و برای عید انجام بگیرد..
نصرالله حدادی به عنوان یك تاریخشناس به قناعت مردم قدیم تاكید ویژهای دارد و میگوید: در گذشته بیشتر ترجیح می دادند كه لباسهای خود را تمیز و تعمیر كنند از این جهت در گذشته شغل خیاطی در مقایسه با امروز بسیار پر رنگتر و پر رونقتر بود و مردم جهت روفوی لباس به خیاطها مراجعه میكردند.
او ادامه می دهد: تنها زنان یا خانوادههای مرفه به خرید لباسهای نو میپرداختند كه البته زنان اغلب سفارش دوخت لباس به خیاطان نزدیك و قابل اعتماد می دادند یا لباسی آماده خریداری میكردند چرا كه اعتقاد داشتند كه كسی نباید حجم اندام زنان را بداند.
سبز کردن گندم، عدس، تره تیزک، ده پانزده روز به عید آغاز میشود تا سبزه سفره هفتسین در زمان دقیق خود آماده شود. مردم برای این کار از ظرفی استفاده می کنند که از جنس مس یا روی باشد و بعد مقداری دانه ابتدا به سلامتی اعضای خانواده را می ریزند.
تهیه سفره هفت سین از دیگر آداب عید نوروز است و یه عنوان بزرگترین نماد آیین نوروز بر شمرده میشود.
سعید روشن درباره سفره هفت سین این چنین میگوید؛عدد هفت برگزیده و مقدس است. در سفره نوروزی انتخاب این عدد بسیار قابل توجه است و ایرانیان باستان این عدد را با هفت امشاسپند یا هفت جاودانه مقدس مرتبط می دادند. در نجوم عدد هفت، خانه آرزوهاست و رسیدن به امیدها را در خانه هفتم نوید می دهند؛ هفت سین عبارت است از سماق، سیر، سنجد، سمنو، سکه، سرکه، سبزی.
بر سر سفره عید، سکه، برنج، آب، ماهی قرمز، آیینه و … نیز دیده می شود که سکه نشان از خیر و برکت و رفاه؛ برنج، نشانی از خیر و برکت و فراوانی؛ آب، نشان صافی و پاکی و روشنایی و گشایش کار؛ ماهی قرمز، شگون دارد؛ آیینه، برای رفع کدورت و نشانی ازصفا و پاکی و یکرنگی است.
افراد خانواده بعد از تحویل سال نو با هم روبوسی کرده و عید را به هم تبریک می گویند و برای هم سال خوب و پربرکتی را آرزو می کنند.
یکی دیگر از آداب عید نوروز،رفتن به زیارت اهل قبور در آغازین روزهای سال نو و نیز برگزاری مراسم تحویل سال در کنار قبور شهدإ از دیگر آداب دینی نوروز است.تشرف و حضور در اماکن مقدسه و مشاهد مشرفه و برگزاری مراسم تحویل سال نو در آن مکانها نیز از جمله آداب نوروز می باشد.
حدادی به عنوان یك تهرانشناس و تاریخ شناس با بیان اینكه دید و بازدیدها در ایام عید بسیار مهم و فرهنگساز بود، میافزاید: ایام عید فرصت مناسبی برای صله رحم و رسیدگی به وضع خویشان و بستگان است که این نیز یکی از نشانه های اخلاق و سنن اسلامی و انسانی است.
از همان روز اول نوروز، دید و بازدیدها آغاز می شود. در همه خانواده ها رسم بر آن است که افراد خانواده ابتدا به دیدن بزرگترهای فامیل می روند و عید را به آنها تبریک می گویند و سپس به خانه بر می گردند و منتظر می مانند تا بزرگترها به آنها سر بزنند.
در این دید و بازدیدها عیدی هم داده می شود.علاوه بر دید و بازدید از بستگان، دوستان، همسایگان و بزرگان فامیل، با جمعی از مصیبت دیدگان در سال گذشته نیز دیدار می شود. دید و بازدیدها تا روز سیزده بدر، (سیزدهمین روز سال نو)، ادامه داد.
سعید روشن درباره سیزده بدر اینگونه به ما توضیح می دهد: سیزده بدر در میان ایرانیان از دیر باز امری بسیار جدی بوده است که همواره با برپایی مراسمی خاص همراه بوده است. از آن جمله می توان به غذاهایی که مردم به طور سنتی در روز سیزده به در می خوردند اشاره کرد. خوردن کاهو سکنجبین و چغاله بادام از خوردنی های مرسوم عصر سیزده به در است.
متاسفانه هرچقدر كه جلوتر میروید آیینها و سنن پسندیده ایرانی اسلامی خود را به دست فراموشی میسپاریم؛ آیینی كه گرهگشای بسیاری از مشكلات امروزی نه تنها كشور ما بلكه جهان است.
چندی پیش مجید ابهری به عنوان یك آسیب شناس تاكید كرده بود كه بسیاری ار رفتارهای قانونشكن و ناهنجار كشور ما در اثر عدم توجه به اصل و ماهیت فرهنگی كشور است به عقیده او به جای آوردن سنن باستانی باعث میشود كه شكاف بین نسل ها از بین برود و نسلها به هم نزدیك شوند تا بهتر بتوانند یكدیگر را درك كنند.
اصغر مهاجری، جامعهشناس نبود فرصتهای مناسب برای برپایی فضای مناسب و مساعد شادی را یك آسیب میداند و میگوید: با توجه به این خروجی شادی در كشور رعایت نشده است و كشور ما از لحاظ سطح شادی و نشاط در جایگاه خوبی در دنیا نیست؛ پیشنهاد میكنم كه مراسم و آیین كهن ایرانی با رعایت قوانین و شئونات در كشور دوباره از سر گرفته شود تا جوانان كشور بتوانند روحیه ای با طراوت و شادی را برای زندگی داشنه باشند.
پنجشنبه، 1 فروردین ماه 1392 برابر با 2013-03-21 ساعت 12:032004- 2024 IranPressNews.com -