همچنين بررسي‌هاي علمي و كارشناسي نشان مي‌دهد كه اگر سياست كنترل جمعيت ادامه پيدا كند، به تدريج دچار پيري نسل و در نهايت كاهش جمعيت خواهيم شد. لذا در حال حاضر مسئولان با طرح‌ها و پيشنهاداتي در پي تجديدنظر در سياست كنترل جمعيت هستند و بايد در جهت فرهنگ‌سازي اين موضوع اقدام كنند. آنچه در ادامه مي‌آيد حاصل گفت‌وگويي است كه با دكتر زهره الهيان، نماينده اسبق مجلس شوراي اسلامي و رئيس شوراي عالي بسيج خواهران كشور داشتيم و در اين مجال از اهميت اين موضوع و نقش بسيج در تحقق آن سخن گفت.

خانم دكتر الهيان! به نظر شما چرا حضرت آقا در تجديدنظر سياست ‌تحديد نسل آنقدر در گفتارشان صراحت داشتند، تا آنجا كه حتي خودشان را هم در اين قضيه مقصر دانستند، فكر مي‌كنيد دليل اين صراحت چيست؟

سرمايه هر كشور و هر جامعه‌اي به نيروي جوان و كارآمد آن جامعه بستگي دارد. در طول سال‌هاي گذشته سياست‌هاي ما بر مبناي كنترل جمعيت بوده است و با شعار «فرزند كمتر زندگي بهتر» به نوعي خانواده‌ها را به اين باور رسانديم كه به يك يا دو فرزند اكتفا كنند. حال آن سياست‌هاي گذشته منجر به اين مسئله شده كه امروز ما با نرخ پايين رشد جمعيت مواجه باشيم كه اين موضوع مي‌تواند براي دهه‌هاي آينده يك زنگ خطر تلقي شود. در واقع پير شدن جمعيت و ناكارآمدي آن و در مقابل كم شدن تعداد نيروي جوان، پرانرژي و پرنشاط مي‌تواند از آسيب‌هاي جدي براي كشور ما باشد و از اين بابت بايد تجديدنظري در سياست‌هاي كنترل جمعيت داشته باشيم. قطعاً سازمان ملل و WHO بر اساس سياست‌هاي خود كه تحت تأثير نظام سلطه است، در طول سال‌هاي گذشته اين نوع تحميل را براي ما داشته و متأسفانه مسئولان هم در اين راستا با سياست‌هاي كنترل جمعيت كه از سوي WHO ارائه شد، همگام و همسو بودند. در حال حاضر اين واقعيت مطرح است كه بايد اين روند اصلاح شود. لازم است وزارت بهداشت در اين مسير اقدامات مؤثري انجام دهد و باور مسئولان درخصوص سياست‌هاي گذشته تغيير كند. اينكه مقام معظم رهبري صراحتاً اين موضوع را بيان كردند و حتي بخشي از اشتباه را به گردن گرفتند از اين جهت است كه مسئولان هم توجه داشته باشند و به اين مسئله به درستي نگاه كنند كه اين نوع اشتباه محاسباتي را بپذيرند و درصدد اصلاح آن برآيند. ‌

با توجه به اينكه هميشه بسيج در پيگيري مطالبات رهبري نسبت به ساير نهادها پيشرو بوده، حال به نظر شما بسيج در فرهنگسازي و اطلاع‌رساني دقيق در اين خصوص چه كارهايي مي‌تواند انجام دهد؟

قطعاً نقش بسيج در روند آموزش و تغيير باورهاي جامعه مي‌تواند بسيار تأثيرگذار باشد. به خصوص بسيج جامعه پزشكي ما مي‌تواند در اين راستا برنامه‌ريزي مدون و جامعي را داشته باشد. با توجه به گستردگي بسيج در كل كشور و در اقشار مختلف، آموزش خانواده‌ها در رابطه با ترغيب به فرزندآوري و عدم اكتفا به يك يا دو فرزند از سوي بسيج جامعه پزشكي و بسيج خواهران مي‌تواند بسيار مثمرثمر باشد. در اين عرصه هم شوراي عالي بسيج جامعه پزشكي كه بنده هم عضو كوچكي از اين شورا هستم، تا به حال جلساتي را برگزار كرده است. به خصوص از سوي شوراي خواهران بسيج جامعه پزشكي، پيشنهاداتي مطرح شده كه البته بايد در جهت فعال شدن بسيج به صورت گسترده تفاهمنامه‌هايي با ساير وزارتخانه‌ها از جمله وزارت بهداشت تدوين شود و حمايت‌هاي لازم صورت بگيرد تا بسيج بتواند اين مأموريت كلان و گسترده را به نتيجه برساند.

اين پيشنهادات هنوز به مرحله اجرا نرسيده است؟

فعلاً اين اعلام آمادگي از سوي بسيج جامعه پزشكي طرح شده است. بسيج خواهران هم در اين رابطه دغدغه دارد ولي قطعاً به جهت گستردگي كار بايد با همكاري وزارتخانه‌هاي مربوطه به خصوص وزارت بهداشت اين موضوع پيگيري شود.

همانطور كه مستحضر هستيد زن‌ها ركن اصلي كانون خانواده محسوب مي‌شوند، بانوان ما در اين عرصه چه كارهايي مي‌توانند انجام دهند؟

يك بخش از تحقق فرمايشات مقام معظم رهبري در رابطه با افزايش جمعيت مربوط به تغيير باور خانم‌هاست.‌ بنابراين آنها بايد در اين زمينه ترغيب و تشويق شوند. تجربه هم نشان داده كه ولايت‌مداري جامعه ما قاعدتاً سبب خواهد شد كه اين امر اتفاق بيفتد و خانم‌ها به فرزندآوري ترغيب شوند اما بخش ديگري از قضيه در حيطه تصميم‌گيري‌ها و سياستگذاري‌هاي كلان است كه توسط مسئولان در طرح دولت، مجلس و شوراي عالي انقلاب فرهنگي صورت مي‌گيرد كه بايد با قوانين و مصوبات، تسهيلاتي را متناسب با نياز خانم‌ها به تصويب برسانند تا زنان بتوانند در اين رابطه از امكان لازم براي فرزندآوري بيشتر برخوردار شوند. به طور مثال يكي از مسائل جدي در رابطه با افزايش جمعيت، برنامه جدي اشتغال بانوان در خارج از خانه است. در اين رابطه دولت، مجلس و شوراي عالي انقلاب فرهنگي مي‌توانند با طرح مصوباتي شرايطي را براي خانم‌ها فراهم كنند كه هم روزهاي مرخصي پس از زايمان بيشتر شود و هم در واقع به كارگيري خانم‌ها به صورت پاره وقت باشد. اين موضوع بايد به گونه‌اي اجرا شود كه بانوان شغل خود را از دست ندهند و مضراتي متوجه آنها نشود. بعضاً ديده شده خانم‌ها تمايل دارند از طرح اشتغال از راه دور استفاده كنند تا بتوانند آسايش بيشتري براي رسيدگي به فرزندان و فرزندآوري داشته باشند. به طور كل با توجه به اين طرح‌ها، مسئولان بايد سياستگذاري‌هاي كلان را در نظر بگيرند. البته تغيير باورها هم موضوعي است كه بايد به آن دقت شود. رسانه ملي يعني صدا و سيما با آموزش‌هايي كه به خانواده‌ها و به ويژه به بانوان ارائه مي‌دهد مي‌تواند در اين امر سهم خود را ايفا كند و نقش خود را داشته باشد چراكه مردم سال‌هاست شعار فرزند كمتر، زندگي بهتر را سرلوحه زندگي خود قرار داده‌اند.

همانطور كه شما اشاره كرديد بايد ابتدا تغيير باور به وجود آيد اما اين مستلزم آن است كه مردم در زمينه اقتصادي دغدغه‌اي نداشته باشند و مشكلات مالي مانع تصميم‌گيري آنها براي فرزندآوري نشود، مسئولان در طرح‌ها و مصوباتشان به اين موضوع هم توجه مي‌كنند؟

همانطور كه اشاره كردم ارائه تسهيلاتي از سوي دولت و مجلس در اين راستا مي‌تواند به خانواده‌ها كمك كنند تا آنها نگراني و دغدغه‌اي براي فرزند جديد نداشته باشند و بتوانند او را تأمين كنند. از اين جهت هم تا به حال مصوبات خوبي در شوراي عالي انقلاب فرهنگي داشته‌‌ايم كه البته ضمانت اجرايي آنها مهم است. دولت نيز بايد برنامه‌ريزي داشته باشد تا اين تسهيلات تصويب شده به دست خانواده‌ها برسد.

مثلاً چه مصوباتي مطرح شده است؟

يكي از آنها افزايش حقوق است. بايد خانواده‌هايي كه بيش از سه فرزند دارند (به نوعي حق اولاد كه الان هم در نظر گرفته مي‌شود) درآمدشان بيشتر شود. طرح ديگر ارائه وام و تسهيلاتي براي مسكن خانواده‌هايي كه فرزند بيشتر دارند. قوانين گذشته نيز بايد لغو شود چراكه بر مبناي آن قوانين برخي از تسهيلات به فرزندان سوم به بالا اختصاص پيدا نمي‌كرد و به هر حال حالا بايد اين قانون اصلاح شود و مصوباتي كه ما در اين خصوص از قبل داشتيم، لغو شود. از طرفي مرخصي خانم‌هاي باردار و بانواني كه فرزند آنها تازه به دنيا آمده مي‌تواند طول مدت بيشتري داشته باشد.

در حال حاضر قرار بر اين است كه به جاي درس تنظيم خانواده، مديريت خانواده را در دانشگاه‌ها جايگزين كنند، در اين خصوص چه الگوهايي را مي‌توانيم معرفي كنيم؟