ابتکار: سرقفلي شدن حدود 600 مغازه موقوفي ميدان نقش جهان، در سايه حمايت قانون کسب و پيشه از متصرفان و نيز مشکلات چند مديريتي موجود در رقبات مسجد امام و ساير موقوفات اطراف ميدان نقش جهان سبب بروز مشکلات مالي براي مرمت و اداره اين موقوفات ميراثي ارزشمند شده است.
به گزارش مهر، بهره برداران فراموش کرده اند که سالهاست اين موقوفات را تصرف کرده اند و با پرداخت کرايه اي اندک که سرجمع کل چند صد باب آن تنها کرايه واقعي دو يا سه باب مغازه در ميدان نقش جهان است، از اين املاک پر در آمد و توريستي امرار معاش مي‌کنند.اکثر کارشناسان اوقاف و سازمان ميراث براين باورند که درست است وجود نقص در قانون فعلا آنها را برنده اين معامله نموده است ولي وجدان وانسانيت حکم مي‌کند براي احياي حق موقوفات و ياري سازمان ميراث براي تعمير ميدان و مسجد امام حداقل مبالغي را براي رضاي خدا کمک کنند، چرا که پي مسجد نم کشيده و گنبد وساير قسمت‌ها حال و روز خوبي ندارد و سازمان ميراث مي‌گويد براي تکميل مرمت اين بناي با ارزش تاريخي ميلياردها تومان بودجه نياز است.همچنين،اگر موقوفات به سرقفلي نرفته بود وحق همه رقبات توسط مردم وساير متصرفان داده مي‌شد، نه تنها مسجد امام بلکه اکثر بناهاي تاريخي ديگر مرمت و احيا مي‌شد.
وقتي موقوفات درآمد دارند چرا ميراث هزينه کند؟
سال گذشته اسفنديار حيدري پور رئيس وقت سازمان ميراث فرهنگي استان اصفهان در کارگروه ميراث استان گفت:ميراث تمام اهتمام خود را براي مرمت مسجد امام به کار گرفته ولي بضاعت اين اداره اجازه ورود به برخي مرمت‌هاي هنگفت را نمي‌دهد.وي با بيان اينکه اساتيد مرمت گنبد کشور فوت شدند و اين هنر به اعماق خاک رفته، تصريح کرده بود: اکنون ايتاليايي‌ها براي تعمير تنها 2 ترک گنبد چند صد ميليون اجرت خواسته اند.
قانون کسب و پيشه عامل نابودي موقوفات
سرپرست اداره اوقاف وامورخيريه شهرستان اصفهان گفت: سرقفلي‌هايي ناچيز و ناعادلانه و قانون کسب و پيشه دو عامل عدم ثمر بخشي و تحقق درآمد و نيات موقوفات اطراف ميدان نقش جهان است.حجت الاسلام رضا صادقي افزود: متاسفانه رقبات اين سه موقوفه قبل از انقلاب به سرقفلي سپرده شده و اکنون متصرفان مدارک محکمه پسندي دارند و مبالغي داده اند که ادعا مي‌کنند آن زمان در مرمت يا توسعه اين اماکن مصرف شده است. صادقي، تغييرات اداره موقوفات، قبل و بعد از انقلاب را سبب آن دانست که اين متصرفات بر خلاف وقف نامه‌ها (که اجاره‌ها را نهايتا سه ساله تعريف کرده است) در دست اين متصرفان باقي بماند.وي ادامه داد: مال التجاره‌ها و اجاره اين رقبات در سرقفلي‌ها بسيار پائين تر از عرف است که اداره اوقاف سعي کرده سالي از 30 درصد تا 100 درصد طبق عرف و تورم آنها را بالا ببرد تا اين افزايش در آينده سبب رسيدن به قيمت‌هاي اجاره قانوني و به روز شود.وي در پايان گفت: چهار سال است در اوقاف شهرستان اصفهان هستم و اجازه نداده ام حتي يک مورد سرقفلي منعقد شود و تمام قراردادها با تعيين مزايده و آگهي در روزنامه با تشريفات عادلانه بسته مي‌شود.
مشکل چند مديريتي و عدم تعامل ميراث و اوقاف
مدير کل اوقاف و امور خيريه استان اصفهان نيز درباره مسجد امام گفت: سازمان ميراث اکنون در مسجد بليط مي‌فروشد ولي مراقب مسائلي مثل حجاب نيست و مرمت مسجد نيز که برعهده اين نهاد است مشکلات فراواني دارد.حجت الاسلام حسين اژدري تصريح کرد: مسجد امام موقوفه است و تنها چون ميراث ثبت شده نيز هست، مسائل عمراني ومرمت آن بايد با سازمان ميراث باشد ولي مسائل فرهنگي و مديريتي بايد به دست اوقاف اداره شود.وي ياد آور شد: متاسفانه در برخي مباحث موقوفات خلط مبحث بوجود آمده وميراث کليد دار برخي موقوفات شده است.مدير کل اوقاف و امور خيريه استان، همچنين با گلايه ازاينکه در مباحث ثبت ملي و جهاني برخي موقوفات،سازمان ميراث فرهنگي هيچ تعاملي با اوقاف ندارد و بدون مشورت و خودسرانه اقدام مي‌کند، گفت:حتي براي جشن ملي ثبت مسجد جامع مسئولين اوقاف که مدير و متولي اصلي هستند توسط ميراث دعوت نشدند.
پرداخت تنها24 تا35 هزار تومان در حق اجاره 1تا3 ميليوني
مدير اموراوقافي اداره اوقاف شهرستان اصفهان اظهار داشت: متصرفان موقوفات محور ميدان امام، براي مغازه‌هاي بزرگ و کارگاههاي پشتي و بالا خانه‌ها تنها بين 24تا35 هزار تومان مي‌پردازند در حالي که اجاره واقعي اين املاک بنا بر استعلام از اتحاديه مشاورين املاک از 10 ميليون رهن و1.5ميليون اجاره تا 30 ميليون و 3ميليون در قياس عادلانه بازار برابري مي‌کند.حسين صفري اضافه کرد: نيت صارم الدوله از موقوفات تامين مخارج مدرسه و باغ و عمارت موقوفي است که در خيابان جهاد واقع است و متاسفانه اکنون به جز مدرسه دهخدا که در تصرف آموزش وپرورش است در آن مکان چيزي باقي نيست.وي افزود: چون خرج اين مدرسه را آموزش پرورش مي‌دهد و در وقف نامه هم نظارت برعهده اداره فرهنگ (آموزش) وقت نهاده شده، اکنون در آمد رقبات اطراف ميدان امام و... اين موقوفه توسط متولي (استاندار) به ساخت مدرسه و فعاليت آموزشي اختصاص مي‌يابد که تا کنون چند مدرسه ساخته و افتتاح شده است.صفري در تشريح حدود و نيات اين موقوفات ابراز داشت: مغازه‌هاي ضلع جنوبي ميدان که در حدود صد باب است به موقوفه صارم الدوله مربوط مي‌شود.وي ادامه داد: موقوفات صارم الدوله بيش از 470 رقبه و موقوفه مسجد شيخ لطف الله 10 رقبه و مسجد امام داراي وقف نامه اي با 320 رقبه است که اين رقبات موقوفي اطراف ميدان شامل مغازه تجاري،منزل مسکوني،گاراژو املاک زراعي و...مي شود.وي تصريح کرد: بخشي از اين موقوفه از سه راه آب و برق در نزديکي زندان دستگرد شروع شده و تا خيابان حکيم نظامي ادامه مي‌يابد که حريم قنات محموديه را در بر مي‌گيرد.
سرقفلي مغازه‌هاي ميدان امام و اجاره بيش از سه سال خلاف نيت موقوفه
اين کارشناس امور اوقافي اظهار داشت: بخشي از رقبات مسجد امام نيز سراي قلندرها،بازار جارچي و بازار زرگرها را در بر مي‌گيرد که عمده اين دکان‌ها هم موقوفه و البته داراي سرقفلي و کرايه اندک است.وي با اشاره به اينکه موقوفه شاه عباس داراي 300 رقبه است، که شامل دکان‌ها، مزارع، منازل، قنات و...است، اظهار داشت: در اين موقوفه آمده است اين رقبه‌ها نبايد به پهلوان، افراد عياش و زورگو و نيز افرادي که بيم تصرف عدواني مي‌رود اجاره داده شود و تنها يک مستاجر سه سال مي‌تواند در يک رقبه بماند.صفري اذعان داشت: اکنون بسياري از متصرفان رقبات چند صد گانه اين سه موقوفه موجود در اطراف ميدان امام،از دادن حق خودداري مي‌کنند.وي ادامه داد: عملا اصل وقف نامه‌هاي بسيار دقيق اين موقوفات، زير سئوال رفته، چرا که کوچکترين مخارج و مسائل مديريتي آنها را طوري منظم به رشته تحرير در آورده که از مطالعه آن انسان انگشت حيرت به دهان مي‌گيرد.همچنين، شاه عباس در اين وقف نامه تعدي از سنت وقف را به مثال جنگ با خدا و کسب در آمد نا حق از اين موقوفه را حرام چون گوشت خوک و مردار دانسته است.در اين موقوفه حتي چگونگي تامين جاروي فراشي مسجد و تعويض مشک آب و اجرت موذن و مکبر و روضه خوان و مشعل گردان مشخص شده، پس چرا اکنون اين مسجد و ساير موقوفات با تعدي برخي افراد و بي قانوني برخي نهادها بايد به روزگاري دچار شود که هزينه نگهبان و خادم آن موجود نباشد وتامين نشود.